Elektrody otulone ze względu na zastosowanie dzieli się na:

• połączeniowe (EA, ER, EB itd.) do spawania stali niskowęglowych,
  średniowęglowych i niskostopowych,

• połączeniowe - specjalne (ES) do spawania stali nisko- i wysoko-
  stopowych,

• do napawania części maszyn (EN),

• do spawania żeliwa (EŻ),

• do spawania metali nieżelaznych i ich stopów.

Niemozliwe do spawania:

-metale o duzej reaktywnosci

-tytan i jego stopy

-cyrkon

-hafu -metali i stopów wysokotopliwych(wolfram tantal wanad molibden)

Gazy palne stosowane w spawalnictwie

Gaz	Temperatura płomie­nia °C	Proporcja mieszanki palnej gaz tlen
Acetylen	3200	1-1,2
				1
		Wodór	2100	0,25-0,31
				1
		Benzyna	2400	1,3-1,7
				1
Propan-butan	2100	2-3 1

C₂H₂ + 0₂ -» 2CO + H₂ + Q,(strefa II). Płomień obojętny powstaje, gdy proces spalania odbywa się z udziałem tlenu pochodzącego ^z Palnika.

Acetylen powstaje w^: wyniku reakcji karbidu z wodą:

karbid + woda —> acetylen + wapno (CaC₂ + 2H₂O -4C₂H₂ + Ca(OH)₂ + Q).

Acetylen jest gazem bezbarwnym o charakterystycznym zapachu. Acetylen w postaci gazowej wykazuje skłonność do wybuchu przy ciśnieniu 2 at. Mieszanka acetylenu ² powietrzem (2,3-82% acetylenu) lub tlenem (2,3-93% acetylenu) wyka­zuje także skłonność do wybuchu. W kontakcie z miedzią, stopami srebra ¹ rtęcią acetylen tworzy acetylenki (związki chemiczne cechujące się skłonnością do wybuchu).

Z 1 kg karbitu można otrzymac do 300 l acetylenu.acetylen prakltycznie nieograniczenie rozpuszcza się w acetonie.

W wyniku spalania acetylenu w tlenie uzyskuje się 3 rodzaje płomieni:

-płomien normalny β=1,0

-płomien naweglajacy β>1,0

-płomien utleniajacy β< 1,0

Roz­różnia się trzy metody spawania gazowego:

• spawanie w lewo,

• spawanie w prawo,

• spawanie w górę.

Spawanie w lewo

Metodą spawania w lewo łączy się doczołowe elementy stalowe gru­bości do 4 mm.Przy tej metodzie można wyróznic duze odkształcenia i patrzenia się wyrobu.

Spawanie w prawo

Metodą spawania w prawo łączy się doczołowe elementy stalowe grubości 5-15 mm w pozycji podolnej i 6-12 mm w pozycji naściennej. Wystepuja znacznie mniejsze naprezenia spawalnicze i skłonnosci patrzenia się wyrobu.

W płomieniu temp. Zmienia się od 300 do 3100 i obniza się łagodnie w kicie.

Ciecie palnikiem acyteylenowo-tlenowym

Charakteryzuje duza wydajnosc w porównaniu do metody skrawania czy toczenia.

Warunki ciecia palnikiem acyteylenowo-tlenowym:

1.Temp. topnienia tlenków cietego metalu musi być mniejsza od temp jego topnienia.

2.Do ciecia nadaja się stale które zawieraja max.0,7% C i około 0,7 %Wanadu 7% chromu.

3.Przewodnictwo cieplne ciekłego metalu powinno uniemozliwic nagrzanie go do temp. Intensywnego utleniania.

Spawanie łukiem krytym

Jest procesem w którym trwale połaczenie uzyskuje się w wyniku stopienia obszaru spawania i elektrody ciepłem łuku elektrycznego jonizujacego się w obszarze osłonietym warstwa topnika.

Podczas spawania łuk jest niewidoczny nie ma wiec rozprysku metalu a ilosc wytworzonych gazów spawalniczych jest bardzo mała.Sproszkowany topnik po przejsciu w stan ciekły jest utrzymywany nad obszarem spawania w postacji czaszy.Proces jest realizowany przy nie wielkim nadcisnieniu co sprzyja dobremu formowaniu się lica spojny.Skład tponika jest tak dobrany aby spełniał funkcjie spawalnicze i metalurgiczne podobnie jak otulina elektrod.

Dwie grupy topników:

-neutralne nie wprowadzajace skł.stopowych do spojny

-aktywne-wprowadzaja zelazo-mangan, wanad i inne pierwiastki stopowe.

Spawa się w pozycji podolnej.Proces spawania łukiem krytym realizuje się dla połoczenia blach grubych od 8-100 mm.Mozliwosc spawania wieloelektrodowego stosowane w przemysle stoczniowym.

SPAWANIE W ATMOSFERZE GAZÓW

Metoda TIG(GTAW) jest to najczyszcza metoda z procesów spawania łukowego porównywana do mikroodlewania łukowego w osłonach gazowych.

(rys)

Elektroda topliwa wykon. z wolframu lub ze stopu wolframu z pierwiastkami mieszajacymi się z tlenkami.

Spawanie metoda GTAW jest jednym z podst.procesów wytwarzania konstrukcji zwłaszcza ze stali wysokostopowych stali specjalnych stopów Niklu kobaltu, aluminium,stopy magnezu i tytanu.

Podstawowe parametry procesu spawania to:

-rodzaj i natezenie pradu

-kształt sciegu

-napiecie [V] łuku

-predkosc spawania

-rodzaj i natezenie przepływu gazu osłonowego-plazmotwórczego

-srednica materiału dodanego

Gaz decyduje o kształcie i głebokosci spoiny oraz kształtowania właściwości mechanicz­nych połączenia.

Wpływ na parametry geometryczne sciegu: energia jonizacji i przewodnictwa

Hel-4 krotnie zwieksz wartosc przewodnictwa w porównaniu z argonem i daje szerszy strumien plazmy łuku elekrycznego co wpływa na wybór gazu.

Metoda MIG (GMA) podstawowe gazy ochronne do spawania.

Metoda(GMA) to gazy obojetne (Ar,He i gazy aktywne,do MAG Co2,H2 tlen azot N2,tlenek azotu NO stosowane oddzielnie lub tylko jako dodatki do Argonu lub tlenu.Elektroda topliwa w tych metalach ma postac drutu pełnego o srednicy 0,5-0,9mm jest podstawowy ciągły sposób przez system podający z postacja od 2,5-50 m/min.Palniki mogą być chłodzone powietrzem lub wodą.Spawanie GMA może być zastosowane do wykonywania wysokiej jakosci połączen wszystkich metali.Stal weglową niskostopliwa spawa się najczęściej metoda MAG lub z dodatkami Ar względem tlenu.Stale wysokostopowe Aluminim stopy,Magnez i jego stopy tytan i jego stopy.Spawanie może być na wszystkich pozycjach.

Gaz ochronno plazmotwórczy decyduje o sprawnosci obszaru spawania i o sposobie przenoszenia metalu w łuku, predkosc spawania i kształt spoiny (rys 6).

SPAWANIE LASEROWE

Polega na stapianiu styku łączonych przedmiot ów cieplem otrzymywanym w wyniku doprowadzenia do tego obszaru skoncentrowanej wiazki swiatła koherentnego o bardzo duzej gestosci mocy ok. 10² nawet do 10¹¹ W/mm.

Do celów spawalniczych wykorzystuje się dwa rodzaje laserów :

-Lasery ze stałym elem. Czynnym(w postacji krystału rubinu)

-Lasery molekulowe z gazowym ośrodkiem czynnym.

Lasery stałe stosowane do wykonywania złączy punktowych cienkich blach i foli.Natomiast lasery z elem.czynnym sa wykorzystywane do ciągłych połączen.

-Monochromatycznewarstwa może być wysyłana na duze odległosci.

-światło można chromatycznie udzielac i spawać w różnych punktach.

-wiązka może emitowac światło widzialne i nie widzialne można spawac w miejscach niedostepnych np. pod warstwą izolacji, warstwą ochronną.

Spawanie laserowe umozliwja wyk spawu w dowolnej pozycji wszelkiego rodzaju kształtu i róznychm zakresie grubosci od fali 0,0015 mm do 32 mm.

Wykorzystuje się dwie techniki spawania:

-z tzw oczkiem(przetopieniem na wskros)

-z jeziorkiem(natopienie powierzchniowe)

Stosujemy: przemysł samochodowy, na karoserie samochodowe, blachy stalowe głebokotłoczone z pokryciem ochronym. Spawanie to umożliwia spawanie z duzymi predkosciami złącza doczołowe i złącza zakładkowe poprzez powłoki ochronne.Stosowane do precyzyjnego kształtowania wyrobów,spawanie bezprzetopowe przy spawaniu blach doczołowych.

SPAWANIE ELEKTRONOWE

Spawanie wiązką elektronów polega na stopieniu obszaru styku łączonych przedmiotów ciepłem uzyskanym przez bombardowanie go w prózni skoncentrowanym strumieniem elektronów o duzej energi 1,5*10⁵ N/mm2. Wiązka emitowana jest z działa elektronowego.Katoda emituje elektrony z predkoscia 19000 km/s.Koncetracja ciepła na jednostkę pow.jest 1000 razy wieksza w porównaniu do gestosci materiału spawanego elektrodami jednym przejściu można przetopić bez spoiwa mat. Do 300 mm.W czasie przesuwu wiązki elektronów wzdłuż lini spawania następuje jednoczesne przemieszczenie utraconego przez wiązkę wgłębienia jeziorka ciekłego metalu w kształcie cylindrycznym i krystalizacja na ściankach pokrytych cienką uprzednio warstwą ciekłego metalu .Niema strefy wpływu ciepła .Przy stałym napiciu przysparzającym zmianę natężenia prądu przy stałym napieciu, powoduje zmiane mocy a ty samym zmianę kształtu i głębokości przetopienia. Oprócz możliwości spawania wiekszosci metali stosowanych obecnie spawanie elektronowe umożliwia łączenie metali i stopów różniących się znacznie właściwościami fizycznymi oraz niespawalnymi niekonwencjonalnie metodami. Znajduje obecnie zastosowanie w przemyśle kosmicznym, lotniczym, motoryzacyjnym energetyce jądrowej i elektronice, grubościenne zbiorniki reaktorowe, stosowane do poszycia wielkiego pieca zbiorniki paliwa reaktorowego, el. Paliwowe, podzespoły promu kosmicznego, zbiorniki statków transportowych.

Wady: spawanie antyekologiczne , wydziela się silne promieniowanie rentgenowskie, koszty urządzenia. (rys7)

---