Zaburzenie osobowości

Zaburzenie osobowości występuje gdy elastyczny system regulacji usztywnia się i powoduje stały, niezmienny wzorzec zachowania, ujawniający się w niezmiennych reakcjach na zmieniające się sytuacje.

Powyższy model opiera się na założeniach, że:

1. osobowość to wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności).

2. zaburzenie to efekt niedopasowania potrzeb, sposobu ich zaspokajania i sposobu realizacji zadań jednostki na danym etapie życia do wymogów społecznych czyli aktywności własnej do wymagań społecznych i kulturowych obowiązujących w środowisku jednostki.

Zaburzenie osobowości jest stanem psychicznym, w którym następuje częściowa dezintegracja psychiki, rozchwianie emocjonalne, szybkie gwałtowne zmiany osobowości. Osobowość może ulec dezintegracji gdy dochodzi do traumatycznych przeżyć osobistych, uzależnień lub może być jednym z objawów niektórych chorób psychicznych. Zaburzenia osobowości nie są typowymi zespołami klinicznymi to raczej stany behawioralne i psychospołeczne.

Objawy wg DSM IV

W przebiegu zaburzeń osobowości, które nie są efektem organicznego uszkodzenia mózgu, lub choroby psychicznej (oś I), występują zwykle następujące objawy:

• znacząco dysharmonijne postawy lub zachowania, wyrażające się w takich obszarach życia psychicznego jak: afektywność, kontrola zachowań impulsywnych, style myślenia lub przeżywania, relacje z innymi osobami;

• wzorce zachowań trwają przez długi okres i nie są ograniczone do zaostrzenia innego zaburzenia psychicznego;

• wzorce zachowań utrudniają funkcjonowanie oraz relacje z innymi osobami;

• zaburzenia osobowości rozpoczynają się w okresie dzieciństwa lub adolescencji i trwają w okresie dorosłości;

• subiektywne uczucie dyskomfortu w przebiegu zaburzeń osobowości pojawiają się zwykle w późniejszym okresie jej trwania;

• zaburzenia te prowadzą zwykle do gorszego funkcjonowania społecznego lub zawodowego.

Podział zaburzeń osobowości wg ICD-10

• Specyficzne zaburzenia osobowości F60

• Osobowość paranoiczna F60.0

• Osobowość schizoidalna F60.1

• Osobowość dyssocjalna F60.2

• Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3

• Osobowość chwiejna emocjonalnie typ impulsywny F60.30

• Osobowość chwiejna emocjonalnie typ borderline F60.31

• Osobowość histrioniczna F60.4

• Osobowość anankastyczna F60.5

• Osobowość lękliwa (unikająca) F60.6

• Osobowość zależna F60.7

Podział zaburzeń osobowości wg DSM IV

Definicja zaburzeń osobowości wg DSM IV oś II

Przewlekle trwający wzorzec patologicznych zachowań i przeżywania manifestujący się w zakresie poznawczej, afektywnej, interpersonalnej, kontroli impulsów ; stabilność tych wzorców, czyli sztywność zachowań prowadzi do pogorszenia funkcjonowania.

• Zaburzenia osobowości - oś II (ang. Personality Disorders)

• Zaburzenia osobowości typu A - zaburzenia dziwaczno-ekscentryczne (ang. Cluster A Personality Disorders)

• Paranoiczne zaburzenie osobowości (ang. Paranoid Personality Disorder), kod: 301.0

• Schizoidalne zaburzenie osobowości (ang. Schizoid Personality Disorder), kod: 301.20

• Schizotypowe zaburzenie osobowości (ang. Schizotypal Personality Disorder), kod: 301.22

• Zaburzenia osobowości typu B - zaburzenia dramatyczno-niekonsekwentne (ang. Cluster B Personality Disorders)

• Antyspołeczne zaburzenie osobowości (ang. Antisocial Personality Disorder), kod: 301.7

• Zaburzenie osobowości z pograniczna - borderline (ang. Borderline Personality Disorder), kod: 301.83

• Histrioniczne zaburzenie osobowości (ang. Histrionic Personality Disorder), kod: 301.50

• Narcystyczne zaburzenie osobowości (ang. Narcissistic Personality Disorder), kod: 301.81

• Zaburzenia osobowości typu C - zaburzenia obawowo-lękowe (ang. Cluster C Personality Disorders)

• Zaburzenie osobowości unikowej (ang. Avoidant Personality Disorder), kod: 301.82

• Zaburzenie osobowości zależnej (ang. Dependent Personality Disorder), kod: 301.6

• Obsesyjno-kompulsywne zaburzenie osobowości (ang. Obsessive-Compulsive Personality Disorder), kod: 301.4

• Zaburzenie osobowości niewyspecyfikowane gdzie indziej (ang. Personality Disorder Not Otherwise Specified), kod: 301.9

---