Damian Racławski
Od VHS do Blu-ray i dalej.
Postęp i rozwój techniki z roku na rok jest coraz większy. Wciąż szukane są nowe, lepsze rozwiązania. To co dziś jest standardem, za rok, dwa może być przeżytkiem. Wciąż dążymy do minimalizacji produktu i maksymalizacji jego funkcjonalności. Zależy nam również na szybkości i jakości. Nasze życzenia i marzenia są coraz szybciej wprowadzane
w życie. Coraz częściej człowiek wychodzi z założenia, że niemożliwe nie istnieje. Każdego dnia jesteśmy dalej w rozwoju techniki i samych siebie. O tym, że to co kilka, kilkanaście lat temu wydawało się bajką, a teraz jest faktem świadczą gadżety występujące w serialu Star Trek, które wprowadzane są w życie. Przykładem może być broń phaser występująca
w serialu, która została wyprodukowana do użytku militarnego przez wojsko amerykańskie pod nazwą PHaSR. Jak widać wyposażenie załogi statku Enterprise przestaje być tylko fantazją scenarzystów. Takich przykładów jest coraz więcej. Co jakiś czas swoje premiery mają coraz bardziej wymyślne urządzenia, wystarczy spojrzeć na same komórki,
by przekonać się jak świat idzie naprzód. Paradoksem jest to, że już nie długo funkcje dzwonienia i wysyłania smsów, dla których telefony komórkowe powstały- znikną. Gdyż będą zbyt proste i niepotrzebne. Ale być może taka jest cena postępu.
Technika to temat rzeka. Można o niej pisać z przeróżnych stron. Ja postanowiłem prześledzić drogę rozwoju kasety VHS; jak ewoluowała i czym teraz jest. Ile osób teraz pamięta prostokątne czarne urządzenie? Młode pokolenie pewnie nie ma o nim pojęcia,
lecz ja mam do niego sentyment. Mnie włączanie magnetowidu z kasetą kojarzy się
z dzieciństwem, gdzie nie było tyle techniki przez co człowiek jakby mógł bardziej docenić to co ma. Teraz niejako żądamy nowych wersji, nowych modeli, dawniej każda nowinka była przyjmowana z entuzjazmem, ale i z rezerwą.
VHS (Video Home System), kaseta, która popularność zyskała w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku. Był to popularny standard zapisu i odtwarzania kaset wideo. Został on przeznaczony na rynek konsumencki. Pamiętam jak w latach 90 w sklepach były całe regały kaset, tak samo było w domach. Kasety VHS stały ładnie ułożone dumnie prezentując swój grzbiet. Popularne były również wypożyczalnie VHS. Często trzeba było odstać swoje w kolejce, albo zapisać się na specjalną listę,
by oglądnąć jakiś film. Owe wypożyczalnie były podobne do bibliotek, lecz miały dużo większą popularność.
Ale jak to wszystko się zaczęło? Otóż pierwszy magnetowid do obsługi VHS opracowała firma JVC. Pokonała ona w wyścigu o prymat na tym rynku firmę Sony, oraz Philips. JVC HR-330, bo tak owe urządzenie się nazywa zostało zaprezentowane publiczności w 1976.
Od tego czasu zaczęto go produkować seryjnie. Owy proces trwał do 2008 roku. Wtedy
to firma JVC zrezygnowała z dalszej produkcji kaset dla dystrybutorów filmowych, gdyż bardziej opłacalna i popularna stała się płyta CD i DVD.
Jednym z największych atutów kasety VHS był możliwy czas nagrania ( do 300 minut ).
Dla osób, które nagrywały filmy, seriale, było to bardzo dużo. Na jednej kasecie mieściły się 3 filmy, kilka odcinków serialu i w każdej chwili można było do tego wrócić. Były też inne kasety o czasie nagrania 30, 45, 60, 90, 120, 135, 180, 195, 240 minut. Długość taśmy magnetycznej na której były zapisywane filmy to 400 metrów, w przypadku 300 minutowej kasety. W formacie VHS fonia zapisywana jest wzdłuż taśmy przy krawędzi; przy przesuwie 2,34 cm/sek uzyskuje pasmo 80 Hz—10 kHz. Wobec wymagań polepszania jakości dźwięku opracowano w latach 80. sposób zapisu na poziomie hi-fi dodatkowymi głowicami wirującymi w głębszej warstwie taśmy tzw. multipleks głębokościowy. Skos ścieżek audio jest inny od skosu ścieżek video, co uniemożliwia zakłócenia między nimi. Oprócz popularnych kaset VHS powstały również ich nowsze wersje. Takie jak S-VHS, D-VHS
czy VHS-C. Kasety S-VHS to kasety o wyższej częstotliwości zapisywania sygnału. Jednak do ich odtwarzania były potrzebne magnetowidy S-VHS, a kasety VHS były odtwarzane przez wszelkiego rodzaju odtwarzacze wideo. Podobnie jest i dziś blu ray`a odtworzy
tylko specjalny odtwarzacz blu-ray, natomiast płytę DVD każdy odtwarzacz DVD,
jak i blu-ray.
VHS-C to mała kasety VHS, które swoje zastosowanie znalazły w domowych kamerach wideo. Zaś D-VHS to raczej produkt kolekcjonerski; owy format zapewnia dobrą jakość
i długi czas nagrywania. Magnetowidy obsługujące owy format umożliwia nagrywanie video w jakości HDTV. Dodatkowym atutem jest możliwość zapisu ponad 5 video w dużo lepszej jakości niż DVD. Wydaje się cudowne, jednak DVD jest wygodniejsze i prostsze, przez co wygrało z D-VHS.
Płyta DVD zastąpiła VHS, lecz do dziś wielu ludzi ma sentyment, do starej, poczciwej kasety. Często w domach wciąż obecny jest magnetowid, mimo posiadania komputera, dvd… . Jakoś filmy oglądane na magnetowidzie mają swój urok. Mają swoje historie i wspomnienia. Obecnie czyni się starania, by wideo zapisane na VHS nie zginęło. Przegrywa się owe kasety na DVD, by ocalić je przed zniszczeniem. Jednak kasety mimo przegrania wciąż zostają
w domach przypominając o tym co było kiedyś.
„ A potem przyszło DVD i ludzie wiedzieli, że było dobre.” Kaseta VHS swój zmierzch zawdzięcza Digital Video Discowi , czyli płycie DVD. Był do zdecydowany krok na przód. Po chwilowej fascynacji CD (o której się nie rozpisuje, gdyż DVD stosunkowo szybko ją przebiło), nastąpił boom na DVD, głownie dzięki większej pojemności, która została uzyskana dzięki zwiększeniu gęstości zapisu. Wymiarami od CD się nie różniła,
ale owa pojemność dała jej olbrzymią przewagę. Ludzie bowiem poszukiwali coraz większych nośników, które mogłyby zaspokoić ich potrzeby. Na kasetę VHS mieściło się około 3 standardowych filmów, ale już na DVD ilość zapisanych danych nie zależała
od trwania filmu, lecz od jego wielkości. Stąd na przykład na jednej płycie DVD zmieści się około 11 filmów w formacie RMVB, zaś filmy Avi mogą na płytce zostać zapisane w liczbie 5 lub 6. Dodatkowym atutem jest jakość owych filmów, to użytkownik decydują jak dobry obraz i dźwięk chce mieć. Płyta DVD ma też wiele rodzajów: DVD-R, DVD-R DL, DVD-RW, DVD+R, DVD+R DL,DVD+RW, DVD-RAM.
Dzięki zapotrzebowaniu na nośnik o dużej pojemności, DVD stało się Formatem uniwersalnym. Dzięki wiązce światła lasera o krótszej długości fali możliwe stało się umieszczenie na płytach tej samej wielkości co CD większej ilości gęściej upakowanych ścieżek. Płyty DVD posiadają dwie nałożone na siebie warstwy, w których można dokonywać zapisu. Wiązka lasera skonstruowana jest tak, że pozwala na odczytanie danych z obu stron płytki. Całkowitą innowacją było zastosowanie płyt z możliwością obustronnego zapisu.
Standardową pojemnością płyty DVD jest około 4, 4 gigabajtów, lecz są płyty które posiadają do 17 gigabajtów miejsca zapisu. Pierwszy typ to jednostronne płyty zwane DVD 5, a drugi to płyty dwustronne; DVD 9, 10, czy 18.
Oprócz komputera, który zdecydowanie pomógł rozpowszechnić DVD, ową formę zapisu mogą odtwarzać urządzenia, które spełniają standardy DVD-Video i DVD-Audio.
Aby uzyskać obraz należy podpiąć owy odtwarzacz do telewizora, lecz teraz coraz bardziej popularne są odtwarzacze DVD z małym monitorem LCD, które doskonale sprawdzają się
na wycieczkach, czy w czasie podróży. W mojej pracy zajmuję się szczególnie nośnikami zapisującymi video, lecz nie można nie wspomnieć o innych funkcjach DVD. Na tej płytce możliwe jest zapisanie zdjęć, muzyki, gier ( podobnie z resztą jak na CD ). Mimo, tego,
że technologia wciąż idzie na przód nośniki DVD wciąż są popularne. Wciąż po każdej nowości kinowej czeka się na premierę DVD, wciąż powstają nowe wypożyczalnie filmów zapisywanych na tym nośniku. Wciąż my, mimo pendrive`ów, czy przenośnych dysków wykorzystujemy płyty DVD do zapisu danych. Często płytki DVD z nagranymi filmami zdobią nasze pułki. Gotowe do użycia w każdej chwili, gdyż posiadanie DVD ( o komputerze nie wspomnę ) to po prostu standard.
Teraz natomiast przyszedł czas na Blu-ray, czyli na nowy format zapisu optycznego. Co prawda jest to nośnik, który dopiero zyskuje popularność, ale na rynku jest już 10 lat. Wtedy to bowiem specyfikacja tego formatu została udostępniona. A już rok później
w Japonii zaprezentowano urządzenie potrafiące zapisać ten rodzaj płyty. Co różni ten nośnik od DVD? Przede wszystkim pojemność. Do 400 gigabajtów na szesnastowarstwowej płytce, na której dokonywany jest zapis za pomocą niebieskiego lasera (w odtwarzaczach DVD używany jest laser czerwony). Standardem jednak są płyty jednowarstwowe mające 25 gigabajtów pamięci. W porównaniu do DVD jest to niemalże sześć razy więcej.
Dyski Blu-ray mają podobny wygląd do DVD, jednak o wiele większe możliwości. Ciekawostką jest, że Shuij Nakamura, który stworzył podwaliny pod technologię Blu-ray został w 2006 rok uhonorowany nagrodą Millenium Technology Prize, nazywaną często technologiczną Nagroda Nobla.
Konkurencja próbowała konkurować z Blu-ray wypuszczając na rynek HD DVD. Jest
to nośnik o dużo większej pojemności niż zwykłe DVD. Gęstość zapisu została poprawiona poprzez użycie niebieskiego lasera. Owy format został stworzony przez Toshiba, NEC i Memory-Tech zrzeszone w organizację AOSRA. Plusem HD DVD była identyczna pierwsza warstwa ze standardowym DVD, przez co ten dyski mogły być odtwarzane w standardowych odtwarzaczach DVD. I wszystko rozwijałoby się nadal,
lecz w 2008 roku wytwórnia Warner Bros poparła na targach Blu-ray, co jednocześnie oznaczało przegraną HD DVD. W lutym firma Toshiba ogłosiła, że zaprzestaje rozwoju swojego nośnika i w ten sposób monopol na rynku zyskał Blu-ray.
Wracając do specyfikacji zwycięskiego nośnika. Na płycie tej można zapisywać filmy
w trzech rodzajach kompresji. MPEG-2, MPEG-4 AVC i VC1. Pierwszy z nich daje wysoką jakość i niski poziom kompresji; drugi ma podwójny poziom kompresji, a porównywalną jakość; zaś trzeci znany był już wcześniej pod nazwą Windows Media 9. Dźwięk jest tu kodowany za pomocą DTS, Dolby Digital i LPCM, zaś obraz Dolby Digital Plus, DTS-HD High Resolution Audio, Dolby TrueHD i DTS-HD Master Audio. Produkowane są specjalne odtwarzacze Blu-ray, oraz napędy komputerowe. Także konsole powoli uwzględniają tą technologię. Płyty tego typu można odtwarzać w kosoli Sony Play Station 3.
Mimo, że Blu-ray wygrał z HD DVD wcale nie może być długo pewny swej dominacji
na rynku, bowiem eksperci uważają, że już niedługo zostanie on zastąpione przez VOD. Video na żądanie staje się bowiem coraz bardziej popularne i ogólnodostępne.
Jak widać z roku na rok technologia coraz bardziej się rozwija. Mamy do czynienia
z coraz lepszymi i wygodniejszymi rozwiązaniami. Jak wspomniałem na wstępie za kilka, kilkanaście lat to co uważamy za świetne rozwiązanie techniczne, będzie po prostu przeżytkiem i starociem. Oczywiście będą grupy ludzi, kolekcjonerów, którzy będą się interesować poprzednimi technologiami, lecz będą oni stanowić nieliczne wyjątki. Pewne jest jedno rozwój jest coraz szybszy. Wystarczy spojrzeć jak długo kasety VHS utrzymywały się na pierwszym miejscu na rynku, a jak długo popularność ma Blu-ray. Ciekawe jest to,
że dawniej ludzie dopiero po sprawdzeniu wszystkich możliwości starych rozwiązań kierowali się w stronę nowych. Teraz Blu-ray nie osiągnął nawet połowy popularności kasety VHS, a już może być zastąpiony przez VOD. Jednak może to i dobrze, że człowiek ma wciąż nowe możliwości i wybór… . Przyszłość pokaże.
Bibliografia
Jak funkcjonuje nagrywarka DVD, http://www.komputerswiat.pl/jak-to-dziala/2009/11/jak-funkcjonuje-nagrywarka-dvd.aspx, dostęp 30.04.2012
Daznowski B., Blu-ray czy HD DVD ?, http://www.cdrinfo.pl/artykuly/Blu-ray_i_HD_DVD/, dostęp 30.04.2012
Koryszewski M., Stary VHS nie chce odejść, http://technologie.gazeta.pl/technologie/1,93066,7570510,Stary_VHS_nie_chce_odejsc.html, dostęp 30.04.2012
Koryszewski M., Żegnaj kaseto VHS - to już naprawdę koniec, http://technoblog.gazeta.pl/blog/1,84945,5862954,Zegnaj_kaseto_VHS___to_juz_naprawde_koniec.html, dostęp 30.04.2012
Piotrowska A., Witajcie w świecie kapitana Kirka, http://www.uwazamrze.pl/artykul/724081,852505-Witajcie-w-swiecie-kapitana-Kirka.html, dostęp 30.04.2012