Menedżerami są wszyscy pracownicy, którzy objęli funkcję przełożonych, począwszy od mistrza, a kończąc na prezesie zarządu. Menedżerowie łączą i koordynują różne rodzaje zasobów poprzez wykonywanie czterech podstawowych funkcji lub działań kierowniczych:
-planowanie i podejmowanie decyzji;
-organizowanie;
-przewodzenie lub kierowanie ludźmi;
-kontroli;
Zarządzanie:
Zestaw działań obejmujący;
-planowanie - wyznaczanie celów, ramowych wytycznych; programów i sposobów postępowania dla celów przedsiębiorstwa lub jego części;
-podejmowanie decyzji;
-organizowanie - tworzenie przejrzystych jednostek zadaniowych; przyznanie im odpowiednich kompetencji i uprawnień dyspozycyjnych; pionowe i poziome ich powiązanie;
-przewodzenie tj. kierowania ludźmi - motywowanie, komunikowanie;
-kontrolowanie - porównanie wyników z celami wytyczonymi; odstępstwa należy badać;
Skierowanych na zasoby organizacji;
-zasoby, finansowe, rzeczowe i informacyjne;
Wykonanych;
-z zamiarem osiągnięcia celów organizacji - sposób skuteczny (działający z powodzeniem) i sprawny (wykonane dobrze zasoby i bez zbędnego marnotrawstwa);
Z powyższego wynika, że:
-ustalenie jest częścią planowania;
-budowanie organizacji jest częścią organizowania;
-motywowanie jest częścią przewodzenia;
-obserwacja wyników jest częścią funkcji kontrolnej;
-funkcje zarządzania zazębiają się;
Menedżerowie w danym przedsiębiorstwie różnią się od siebie zajmowaną pozycją (szczeblami) oraz obszaru organizacji, w której działają. Dzielimy ich na:
1.Najwyższego szczebla :
-posługują się tytułami: prezesa, wiceprezesa, dyrektora naczelnego;
-wyznaczają cele organizacji, jej strategię, a także politykę operacyjną;
-reprezentują oficjalnie organizację w kontaktach zewnętrznych;
-podejmują decyzje zakupu innych firm;
-podejmują decyzje w celu budowy nowych zakładów i budynków biurowych;
2.Średniego szczebla:
-tytuły: kierownik zakładu, kierownik eksploatacji, szef wydziału;
-odpowiadają za realizację polityki i planów opracowanych na najwyższym szczeblu;
-nadzorują i koordynują działania menadżerów niższego szczebla;
3.Pierwszej linii:
-tytuły: brygadzista, nadzorca, kierownik biura;
-nadzorują i koordynują działaniami pracowników wykonawczych;
Podział menedżerów według obszarów zarządzania odpowiedzialnych za:
-marketing - pozyskuje konsumentów lub klientów dla nabycia produktów i usług organizacji;
-finanse - odpowiada za zarządzanie zasobami finansowymi, inwestycjami, rachunkowością;
-eksploatacja - kontrolują: produkcję, zasoby, jakość projektów zakładu, wyborów miejsca produkcji;
-zasobów ludzkich - kierownik działu kadr odpowiada za zatrudnienie i rozwój pracownika, rekrutacja, szkolenie i rozwój kadr, projektowanie systemu wynagrodzeń i premii, formułowanie systemów oceny wyników oraz zwolnienia pracowników osiągających słabe wyniki;
-administracyjni - kierownik administracji, wszechstronni, nie mają specjalistycznego wykształcenia w konkretnej dziedzinie;
-do spraw public relations - zajmuje się stosunkami z opinią publiczną i środkami masowego przekazu;
-do spraw badań i rozwoju - koordynują działaniami naukowców i inżynierów pracujących nad projektami badawczymi, mogą być wykorzystywani jako wewnętrzni konsultanci, którzy służą wyspecjalizowanym doradztwem kierownikom operacyjnym;
Jak zostać dobrym menedżerem:
-powiązanie wykształcenia i doświadczenia;
-programy szkoleniowe;
-programy rozwoju kadr kierowniczych;
-połączenie wykształcenia i praktyki;
Role menedżerskie:
Odgrywa 10 ról, które można zaliczyć do trzech kategorii:
1.interpersonalne
-ogolony i pod krawatem;
-powinien umieć inicjować kontrakty;
-przywództwo;
2.informacyjne
-obserwator - poszukuje właściwych informacji;
-propagator - przekazuje odpowiednie informacje innym;
-komunikacji zewnętrznej - rzecznik, przekazuje informacje;
3.decyzyjna
-przedsiębiorca - dowolna inicjatywa w zamianę na lepsze;
-przeciwdziałania zakłóceniom - zajmuje się uspokojeniem ludzi np. strajkom, naruszeniom praw autorskich;
-dysponent zasobów - decyduje o sposobie dystrybucji zasobów;
-negocjator - negocjuje z innymi grupami lub organizacjami jako przedstawiciel przedsiębiorstwa;
Umiejętności menedżerskie:
1.techniczne - niezbędne do wykonywania pracy i rozumowania sposobu jej wykonywania np. lekarz, inżynier posiada takie umiejętności dochodząc do nich kończąc studia;
2.interpersonalne - bardzo trudna zdolność nawiązywania kontaktu z grupami lub jednostkami, zrozumienie ich i motywowanie do pracy;
3.koncepcyjne - powinni posiadać potencjał intelektualny, który pozwoli zrozumieć funkcjonowanie organizacji i jej otoczenia, uchwycić sposób w jaki poszczególne części organizacji łączą się w jedną całość i patrzeć na całą organizację w sposób całościowy, zależy od zdolności do myślenia;
4.diagnostyczne & analityczne - pozwala analizować i diagnozować problem w organizacji badając jego symptomy i przygotowując na tej podstawie stosowne rozwiązanie;
Organizacja - grupa ludzi którzy współpracują ze sobą, w sposób uporządkowany i skoordynowany aby osiągnąć pewien zestaw celów
Cechy organizacji jako systemu:
Działa w otoczeniu
Jest systemem otwartym
-//- społeczno technicznym
Jest systemem złożonym
Posiada zdolność do usprawnienia, udoskonalenia
Ludzie - uczestnicy organizacji wraz z ich kwalifikacjami, umiejętnościami, postawami i wzorcami zachowań, systemami wartości, motywacją do pracy, interesami grupowymi.
Zadania - podstawowe zamierzenia i cele organizacji oraz wynikające z nich cele i zadania dla niższych szczebli w hierarchii organizacyjnej. Realizacja celów wymaga by były one rozmieszczone w całej organizacji.
Struktura - stanowi zbiór elementów składowych organizacji i relacji pomiędzy tymi elementami oraz pomiędzy strukturą a otoczeniem, uporządkowany wg przyjętych kryteriów. Powstanie jej jest skutkiem rozmieszczenia władzy w układzie pionowym (hierarchicznym) oraz na każdym szczeblu (poziomie) a także przebiegu procesów organizacyjnych.
Technologia - zbiór metod i technik wytwarzania lub świadczenia usług, dystrybucji, podejmowania decyzji.
To realizowanie funkcji i ról, wykonywanie zadań, osiąganie celów, podejmowanie decyzji związanych z realizacją funkcji zarządzania.
Cechy organizacji:
- w znaczeniu rzeczowym:
jest wyodrębnionym elementem społeczeństwa
posiada swoiste cele
ma ograniczoną autonomię
jest uporządkowana wewnętrznie
działania członków w organizacji są bezosobowe
trwałość i ciągłość funkcjonowania
Cel organizacji:
„określony przedmiotowo i podmiotowo, przyszły pożądany stan lub rezultat działania organizacji, możliwy i przewi-dziany do osiągnięcia w terminie lub okresie mieszczącym się w przedziale czasu objętym wieloletnim lub krótkookresowym planem działania.”
Władza to stosunek zachodzący między jednostkami lub grupami, w którym jedna ze stron tego stosunku ma możliwość narzucania własnej woli drugiej stronie, nawet pomimo jej oporu. Ważne jest, że władza istnieje także wtedy, gdy możliwość ta nie jest realizowana
Najważniejsze źródła władzy:
przemoc
przymus
tradycja
autorytet
TYPY DEFINICJI WŁADZY:
1. definicja behawioralna- władza jako możliwość modyfikowania zachowania innych ludzi, 2. definicja teleologiczna (cel ościowa) - władza jako spełnianie celów, wytwarzanie zamierzonych skutków, 3. definicja instrumentalna- władza jako możliwość stosowania szczególnych środków w celu osiągnięcia zamierzonego celu, 4. definicja strukturalna - władza jako specyficzny rodzaj stosunku między rządzącymi a rządzonymi, 5. definicja władzy jako wpływu- władza to możliwość wywierania wpływu, wpływ pojawia się wtedy, kiedy pojawia się autorytet, 6. definicja konfliktowa- władza jako źródło konfliktu, władza to również sposób rozwiązywania tego konfliktu,
Władza może również pełnić rolę funkcji: - integracyjnej, - dystrybucyjnej, - ochronnej, - strukturotwórczej.
WŁADZA W UJĘCIU MAXA WEBERA: Rodzajów władzy jest oczywiście kilka. M. Weber wyróżnił trzy: § Tradycyjną § Charyzmatyczną § Legalną 1) Władza tradycyjna - występowała już we wczesnym średniowieczu i w niektórych dzisiejszych społeczeństwach plemiennych, jest uświęcona wielowiekowym przestrzeganiem zwyczaju. Uzasadniała ona wyróżnioną pozycję władcy, który z kolei stał na straży jej przestrzegania. 2) Władza charyzmatyczna - opiera się na „osobistej zdolności jednostki podporządkowywania sobie ludzi oraz ich oddaniu i zaufaniu w stosunku do przywódcy”. Jest, więc to władza zindywidualizowana, władza, której nikt inny poza osobą obdarzoną charyzmą nie jest w stanie sprawować. 3) Władza legalna - do jej sprawowania uprawniony jest każdy, kto działa w ramach przyznanych mu kompetencji, określonych przez obowiązujący porządek normatywny.
STRUKTURA ORGANIZACYJNA
Struktura organizacyjna jest to ogół zależności funkcjonalnych: hierarchicznych pomiędzy stanowiskami, komórkami organizacyjnymi. Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa określa:
1. organy zarządzające i stanowiska kierujące przedsiębiorstwem oraz samodzielne stanowiska pracy;
2. zakres działania stanowisk i komórek, oraz więzi organizacyjne między nimi.
Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje struktur organizacyjnych:
1. strukturę liniową (1osobowe kierownictwo oraz wyraźnie rozgraniczenie zasad i odpowiedzialności);
2. strukturę funkcjonalną charakteryzującą się tym, że podwładni mają wielu zwierzchników tzn. hierarchicznych
oraz funkcjonalnych;
3. struktura sztabowo-liniowa - na czele każdej komórki organizacyjnej stoi jeden kierownik, który kieruje całą jej
działalnością. Jest podporządkowany kierownikowi wyższego szczebla od którego otrzymuje zadania i wobec którego
odpowiada za ich wykonanie. Kierownik ma do dyspozycji aparat pomocniczy (specjaliści).
SZCZEBLE MENADŻERSKIE
Menadżer- osoba, której podstawowym zadaniem jest realizacja procesu zarządzania
Szczeble zarządzania- menadżerów można sklasyfikować w zależności od szczebla organizacji; najwyższego, średniego lub pierwszej linii.
Menedżerowie najwyższego szczebla. Są oni stosunkowo niewielką grupą kadry kierowniczej kontrolującej organizację. Używają tytułów: prezesa, wiceprezesa i dyrektora naczelnego. Menedżerowie ci wytyczają cele organizacji, jej ogólną strategię, a także politykę operacyjną. Reprezentują również oficjalnie organizację w kontaktach zewnętrznych, m.in. z urzędnikami państwowymi czy z dyrektorami innych organizacji. Podejmują oni decyzje dotyczące takich działań, jak zakup innych firm, inwestycje badawczo-rozwojowe, wchodzenie na określone rynki lub wycofywanie się z nich, a także budowa nowych zakładów i budynków biurowych. Często pracują dłużej niż szeregowi pracownicy i spędzają znaczną część czasu na spotkaniach i rozmowach telefonicznych.
Menedżerowie średniego szczebla. W większości organizacji kierownictwo średniego szczebla jest najliczniejszą grupą menedżerów. Powszechnie występujące w tej grupie tytuły służbowe to kierownik zakładu, kierownik eksploatacji (operacji), szef wydziału. Menedżerowie średniego szczebla odpowiadają przede wszystkim za realizację polityki i planów opracowanych na najwyższym szczeblu i za nadzorowanie i koordynowanie działań menedżerów niższego szczebla. Na przykład kierownicy zakładów zajmują się zarządzaniem zapasami, kontrolą jakości, awariami sprzętu.
Menedżerowie pierwszej linii. Menedżerowie pierwszej linii nadzorują i koordynują działania pracowników wykonawczych. Przeważnie są to brygadziści, majstrowie, koordynatorzy lub kierownicy biur. Są to pierwsze stanowiska kierownicze na które awansuje się pracowników z szeregów personelu wykonawczego. W przeciwieństwie do menedżerów najwyższego i średniego szczebla, menedżerowie pierwszej linii poświęcają większą część swego czasu na nadzorowanie pracy podwładnych.
UMIEJĘTNOŚCI MENADŻERA
Podstawowe typy umiejętności kierowniczych to umiejętności: techniczne, interpersonalne (społeczne), koncepcyjne, diagnostyczne, komunikacyjne, decyzyjne oraz dotyczące gospodarowania czasem.
Muszą wiedzieć, na czym polega wykonywanie zadań przez nadzorowanych pracowników, jeżeli mają skutecznie wykonywać swoją funkcję kierowniczą.
Umiejętności techniczne - Umiejętności niezbędne do wykonywania lub zrozumienia zadań związanych z daną organizacją.
Ze względu na wielkość ról, jakie muszą odgrywać menedżerowie, powinni także umieć pracować z dostawcami, klientami, inwestorami i innymi partnerami spoza organizacji.
Umiejętności interpersonalne- Umiejętność nawiązywania kontaktu zarówno z jednostkami, jak i z grupami, rozumienia ich i motywowania.
Umiejętności koncepcyjne - Te umiejętności pozwalają im myśleć strategicznie, dostrzegać „ogólny obraz” i podejmować na tej podstawie decyzje służące organizacji jako całości.
Umiejętności diagnostyczne - podobnie menedżer może diagnozować i analizować problem w organizacji, badając jego symptomy i przygotowując na tej podstawie stosowne rozwiązanie.
Umiejętności komunikowania się - dobre umiejętności komunikowania się pomagają menedżerom słuchać tego, co mówią inni i zrozumieć prawdziwe znaczenie listów, sprawozdań i innych komunikatów pisemnych.
Umiejętności decyzyjne - Nie ma menedżera, który podejmowałby zawsze prawidłowe decyzje. Jednak dobrzy, skuteczni menedżerowie w większości przypadków podejmują właściwe decyzje. Kiedy zaś podejmą decyzję złą, zwykle szybko dostrzegają swój błąd i korygują go przez podjęcie dobrych decyzji, które pozwalają ich organizacjom ograniczyć do minimum poniesiony koszt lub szkodę.
Umiejętności gospodarowania czasem - menedżer może łatwo ugrzęznąć, wykonując pracę, którą bez trudu mógłby odłożyć lub delegować innych. Niestety, jeżeli menedżer nie stosuje skutecznych metod gospodarowania czasem, może to spowodować zaniedbanie zadania bardziej palącego i o wyższym priorytecie.