Program indywidualnych zajęć rewalidacyjnych

dla ucznia II klasy gimnazjum, Marcina XXXXXXXXX, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim na rok szkolny 2009/2010

Zespół Orzekający Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Kole orzekł w odniesieniu do Marcina XXXXXXX potrzebę kształcenia specjalnego z uwagi na upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim.

Marcin był kilkakrotnie badany w poradni P-P w Kole z powodu trudności w nauce. Wyniki badań psychologicznych ulegały za każdym razem znacznym zmianom, co nie pozwalało jednoznacznie określić poziomu rozwoju umysłowego w/w.

Kolejne badanie psychologiczne wykazało znaczne obniżenie się poziomu inteligencji werbalnej w porównaniu z inteligencją niewerbalną, co wskazuje na wyraźne zaniedbanie środowiskowe. Aktualnie stwierdza się rozwój intelektualny chłopca w górnej granicy upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim. Wolne tempo pracy umysłowej, koncentracja uwagi przeciętna. Chłopiec przejawia niepokojącą postawę zamykania się w sobie i wycofywania z kontaktu społecznego, prawdopodobnie na skutek długotrwałych i pogłębiających się niepowodzeń w nauce oraz braku jakiejkolwiek pomocy ze strony domu. Kontrolne badania pedagogiczne wskazują na znacznie pogłębiające się trudności w opanowaniu materiału nauczania.

Chłopiec czyta w bardzo wolnym tempie (poziom klasy I). Zupełnie nie rozumie sensu czytanego tekstu (dotyczy to również tekstu czytanego przez badającego).

Liczne, różnorodne błędy we wszystkich pracach pisemnych świadczą o nasilających się zaburzeniach w zakresie funkcji percepcyjno-motorycznych (m.in. opuszczanie liter i całych wyrazów, mylenie liter podobnych kształtem oraz głosek zbliżonych fonetycznie, znaczne zniekształcanie zapisywanych wyrazów).

Marcin nie opanował podstawowych wiadomości z gramatyki języka polskiego i matematyki. Wymaga stałej pomocy badającego.

Zespół Orzekający zalecił zastosować wobec dziecka kształcenie specjalne w szkole dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim, klasie integracyjnej lub w szkole ogólnodostępnej pod warunkiem prowadzenia indywidualnych zajęć rewalidacyjnych, jakie przysługują w/w uczniom (zgodnie z rozporządzeniem MENiS w sprawie ramowych planów nauczania).

Głównym celem oddziaływań rewalidacyjnych jest stymulowanie tych właściwości intelektualnych i osobowościowych ucznia, które umożliwiają mu pełne uczestnictwo w zajęciach szkolnych z jego zdrowymi rówieśnikami.

Przedstawiony niżej program działań rewalidacyjnych ma charakter zajęć dydaktyczno - wyrównawczych. Napisano go na podstawie diagnozy dziecka zawartej w orzeczeniu poradni psychologiczno-pedagogicznej. Dostosowany jest do indywidualnych możliwości ucznia, u którego stwierdzono braki w wiadomościach i umiejętnościach z klas niższych, przewidzianych w programie szkolnym.

Cele główne:

1. powtórzenie i uzupełnienie wiadomości z zakresu języka polskiego

2. podwyższenie zdolności arytmetycznych ucznia

3. rozwijanie osobowości ucznia

4. rozwijanie wiadomości o otaczającym świecie

Cele szczegółowe:

1. podwyższenie sprawności grafomotorycznej

2. usprawnianie percepcji wzrokowej

3. usprawnianie percepcji słuchowej

4. usprawnianie pamięci i myślenia

5. wzbogacanie słownictwa i kształtowanie umiejętności posługiwania się słownikami

6. rozbudzanie wiary w możliwość pokonywania istniejących trudności i sprawnego posługiwania się językiem polskim

7. kształcenie umiejętności słuchania i mówienia

8. kształcenie umiejętności czytania i opracowywania tekstów

9. kształcenie umiejętności pisania

10. kształcenie nauki o języku: ortografia, gramatyka, składnia

11. kształtowanie pozytywnego nastawienia do podejmowania wysiłku intelektualnego

12. wyrabianie systematyczności, pracowitości i wytrwałości

13. nauczenie przedstawiania rozwiązań w sposób czytelny

14. wyrabianie nawyków sprawdzania otrzymanych odpowiedzi i poprawiania błędów

15. kształcenie pojęć matematycznych i rozwijanie umiejętności posługiwania się nimi

16. kształcenie sprawności manualnej i wyobraźni geometrycznej

17. rozwijanie umiejętności stosowania matematyki

18. rozwijanie wiadomości o otaczającym świecie

19. obsługa komputera oraz zasady poruszania się w Internecie

20. wdrażanie do prawidłowej organizacji pracy

21. wyrabianie nawyków samokształceniowych

Cel zajęć	Sposób realizacji		Przewidywane osiągnięcia
wzbogacanie słownictwa, gromadzenie słów potrzebnych przy tworzeniu różnych typów wypowiedzi pisemnej	- wypisywanie z tekstu trudniejszych wyrazów i tłumaczenie ich znaczeń - szukanie synonimów trudniejszych wyrazów		- zna znaczenie trudniejszych wyrazów - potrafi znaleźć przynajmniej po jednym synonimie do każdego wyrazu
kształcenie umiejętności słuchania i mówienia	- rozmowy, samodzielne wypowiadanie się - omawianie czytanych tekstów, oglądanych filmów, obrazów - układanie opowiadań i opisów przedmiotów na podstawie obserwacji i z pamięci,· układanie planów opowiadań - słuchanie ze zrozumieniem opowiadań, tekstów czytanych		- nazywa rzeczy, czynności, cechy przedmiotów i ich usytuowanie, cechy osób i stanów psychicznych - na podstawie obserwacji wypowiada się w uporządkowanej formie na tematy związane z doświadczeniem życiowym, dotyczące ilustracji, plakatu, dzieła malarskiego, filmu itp. - słucha ze zrozumieniem wypowiedzi innych osób, czytanych tekstów literackich, audycji radiowych i rozpoznaje intencję wypowiedzi - prowadzi dialog, w którym stosowane są zdania pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe
kształcenie umiejętności czytania i opracowywania tekstów	- czytanie głośne indywidualne tekstów z uwzględnieniem znaków interpunkcyjnych i intonacji, - czytanie ciche ze zrozumieniem, ze zwróceniem uwagi na wskazane w tekście treści, - samodzielne czytanie czasopism, posługiwanie się tekstem, - wyodrębnianie postaci i zdarzeń w utworach, omawianie postaci, ich czynów, cech charakteru, ustalanie kolejności wydarzeń i wiązanie ich w logiczną całość, - praktyczne korzystanie z encyklopedii, słownika		- płynnie, poprawnie i wyraźnie czyta teksty głośno, cicho ze zrozumieniem, indywidualnie i zbiorowo - ustala w tekście kolejność zdarzeń i dostrzega ich wzajemną zależność, - wskazuje w utworze głównych bohaterów i postacie drugorzędne,· Wyszukuje w tekście określone fragmenty np. dotyczące cech bohatera, zdarzeń - zna tytuły czasopism - posługuje się encyklopedią, słownikiem ortograficznym i innymi słownikami
kształcenie umiejętności pisania	- przepisywanie tekstów połączone z wyodrębnieniem zdań - samodzielne pisanie opowiadań i opisów, - układanie planów utworów lub ich fragmentów, - pisanie z pamięci i ze słuchu, - pisanie pism użytkowych- listy, odpowiedzi na listy, adresowanie kopert, życzenia świąteczne, imieninowe, okolicznościowe, pisanie ogłoszeń		- układa i pisze złożone z kilku zdań opowiadania i opisy przedmiotów na podstawie obserwacji bezpośredniej, - przekształca zdanie pisane i mówione, - stosuje poznane zasady ortografii w zakresie opracowanego słownictwa, - pisze wyrazy kształtnie i w odpowiednim tempie - właściwie rozmieszcza tekst na stronie zeszytu
kształcenie nauki o języku- ortografia, gramatyka, składnia	- nauka części mowy: - rzeczownik- liczba, rodzaj, przypadki - czasownik- liczba, osoba, czas - przymiotnik- liczba, rodzaj, stopniowanie, - odmiana przymiotnika z rzeczownikiem - tworzenie przymiotników od rzeczowników, rzeczowników od czasowników np.: kwiat- kwiatowy, palić- palacz - wyróżnianie rzeczownika, czasownika, przymiotnika w zdaniu - praktyczne wprowadzanie przyimków poprzez demonstrowanie różnych stosunków przestrzennych np. nad stołem, pod stołem, wyróżnianie przyimków w zdaniu, - spójnik, rola spójnika w zdaniu - utrwalanie zasad pisowni z h, ó, ż, rz wymiennym i niewymiennym w zakresie słownika ucznia - pisownia rz po spółgłoskach - pisownia przymiotników w stopniu wyższym i najwyższym - pisownia wyrazów z ą, ę - pisownia nie z osobowymi formami czasownika i przymiotnikiem, - wielka litera w nazwach geograficznych, imionach własnych, korespondencji - posługiwanie się słownikiem ortograficznym - dzielenie wyrazów przy przenoszeniu - podmiot i orzeczenie jako najważniejsze wyrazy w zdaniu		- wyróżnia w wypowiedziach zdania, w zdaniach wyrazy, w wyrazach głoski, porządkuje wyrazy według alfabetu, - zna związki wyrazów w zdaniu, rolę podmiotu i orzeczenia, - rozpoznaje i stosuje w zależności od potrzeb zdania pytające, oznajmujące, wykrzyknikowe, rozkazujące, równoważniki zdań w ustnych i pisemnych wypowiedziach - rozpoznaje części mowy- rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik - określa i umie stosować poznane formy rzeczownika (liczba, rodzaj), czasownika (liczba, osoba, czas), przymiotnika (liczba rodzaj) - grupuje wyrazy wokół danego tematu (wyrazy bliskoznaczne i pokrewne) - prawidłowo dobiera wyrazy przeciwstawne - potrafi korzystać ze słownika ortograficznego - prawidłowo dzieli wyrazy przy przenoszeniu - potrafi rozpoznać podmiot i orzeczenie w zdaniu
Rozwijanie osobowości ucznia	- kształtowanie pozytywnego nastawienia do podejmowania wysiłku intelektualnego, - wyrabianie systematyczności, pracowitości i wytrwałości, - nauczenie przedstawiania rozwiązań w sposób czytelny, - wyrabianie nawyków sprawdzania otrzymanych odpowiedzi i poprawiania błędów, - wdrażanie do prawidłowej organizacji pracy		- chętnie podejmuje wysiłek intelektualny - jest wytrwały mimo niepowodzeń - przedstawia rozwiązania w sposób czytelny - sam potrafi korygować swoje błędy - potrafi zorganizować sobie pracę
Rozwijanie myślenia i pamięci	- rozwijanie zainteresowań matematyczno - przyrodniczych, - nauczenie dostrzegania potrzeb opisywania zależności ilościowych, przestrzennych, metrycznych dotyczących ludzi, roślin, zwierząt, życia ekonomicznego, społecznego (matematyzowanie rzeczywistości), - rozwijanie umiejętności czytania krótkiego prostego tekstu ze zrozumieniem, - przygotowanie do korzystania z tekstów użytkowych, kształtowanie umiejętności stosowania schematów w zadaniach jak i sytuacjach codziennych, - kształtowanie umiejętności dostrzegania analogii, - wykorzystanie zależności i analogii matematycznych do łatwiejszego zapamiętywania, - rozwijanie sprawności rachunkowej, - praktyczne utrwalenie umiejętności zdobytych na lekcjach matematyki		- dostrzega zależności pomiędzy różnymi zjawiskami - czyta ze zrozumieniem krótkie teksty - dostrzega analogie pomiędzy różnymi zjawiskami
Rozwijanie sprawności arytmetycznych	- wykonywanie jednodziałaniowych obliczeń pamięciowych - wykonywanie dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia na liczbach naturalnych z wykorzystaniem liczydeł, patyczków, posługiwanie się kalkulatorem itp. oraz bez pomocy - posługiwanie się algorytmami działań pisemnych ( dodawanie i odejmowanie do 1000, mnożenie i dzielenie) - stosowanie reguł kolejności wykonywania działań - obliczanie ułamka danej liczby - dodawanie i odejmowanie ułamków zwykłych		- potrafi zapisać i odczytać liczby naturalne do 1000 - dodaje i odejmuje w pamięci niekiedy na konkretach w zakresie 100 - potrafi mnożyć i dzielić w zakresie 100 w myśli, a czasem przy pomocy środków dydaktycznych - zna pisemne algorytmy dodawania i odejmowania i wykorzystuje je w zakresie 1000 - zna kolejność wykonywania działań arytmetycznych - potrafi obliczyć ułamek danej liczby - dodaje i odejmuje ułamki zwykłe
Kształcenie pojęć matematycznych i rozwijanie umiejętności posługiwania się nimi	- posługiwanie się systemem dziesiątkowym - posługiwanie się systemem rzymskim · rozumienie pojęć związanych z arytmetyką: suma, różnica, iloczyn, iloraz, liczby naturalne, cyfra, oś liczbowa - kształtowanie pojęcia ułamka zwykłego ( połowa, ćwiartka, całość, ósemka) i dziesiętnego - porównywanie liczb		- potrafi zapisać i odczytać liczby naturalne do 1000 - porządkuje liczby naturalne od największej do najmniejszej i odwrotnie - potrafi porównywać liczby naturalne - umie wyróżnić w liczbie trzycyfrowej setki, dziesiątki, jedności - potrafi zapisać i odczytać liczby w systemie rzymskim - rozumie pojęcia: cyfra, suma, różnica, iloczyn, iloraz itp. - rozróżnia ułamki zwykłe - zna przykłady ułamków dziesiętnych, zapisuje je w tabelce dziesiątkowej i porównuje
Kształcenie sprawności manualnej i wyobraźni geometrycznej	- rozpoznawanie i rysowanie podstawowych figur geometrycznych za pomocą linijki - mierzenie odcinków - rozpoznawanie i rysowanie prostopadłych i równoległych - rysowanie odcinków i prostokątów w skali - rysowanie podstawowych figur geometrycznych przy pomocy linijki, ekierki i cyrkla (kwadrat, prostokąt, trójkąt, okrąg) - rozumienie pojęć związanych z geometrią: punkt, prosta, półprosta, odcinek, kąt ostry, rozwarty, prosty, prostokąt, kwadrat, trójkąt, prostopadłościan, sześcian, jednostki długości		- rozpoznaje proste i odcinki prostopadłe i równoległe - potrafi narysować odcinki o danej długości oraz odcinki równoległe i prostopadłe - wyróżnia trójkąty, kwadraty i prostokąty spośród innych wielokątów - umie narysować podstawowe figury geometryczne o danych wymiarach - umie narysować okrąg przy pomocy cyrkla - rozumie podstawowe pojęcia matematyczne związane z geometrią - zna rodzaje kątów i mierzy je za pomocą kątomierza - potrafi opisać podstawowe własności sześcianu i prostopadłościanu na podstawie modelu
Rozwijanie umiejętności stosowania matematyki	- praktyczne posługiwanie się jednostkami długości, masy itp. - rozwiązywanie nieskomplikowanych zadań tekstowych ( w tym porównywanie różnicowe i ilorazowe) - obliczanie obwodów, pól prostokątów i kwadratów z wykorzystaniem sieci kwadratowej - posługiwanie się skalą w ćwiczeniach powiększających i pomniejszających figury - praktyczne posługiwanie się kalendarzem, zegarem, pisanie dat, obliczenia czasowe, obliczenia czasu podróży - korzystanie z informacji podanych za pomocą tabel, diagramów, rozkładów jazdy itp.		- rozpoznaje wyrażenia dwumianowane - umie zamieniać jednostki długości, masy, jednostki monetarne - obliczy pole prostokąta i kwadratu przy łatwych danych i w sytuacjach praktycznych - stosuje ze zrozumieniem zwroty o tyle więcej, o tyle mniej, tyle razy więcej, tyle razy mniej - rozwiązuje zadania tekstowe jednodziałaniowe , przy pomocy dorosłego rozwiąże zadania tekstowe dwudziałaniowe - umie powiększyć i pomniejszyć figury geometryczne w łatwych skalach - potrafi przy pomocy nauczyciela zastosować wiadomości związane ze skalą, zastosować w odczytywaniu odległości na mapie - umie korzystać z kalendarza, zegara - potrafi posługiwać się pieniędzmi
Rozwijanie wiadomości o otaczającym świecie	- wskazywanie kierunków głównych i pośrednich na mapie - rozróżnianie krajobrazów (górski, wyżynny, nizinny) - rośliny i zwierzęta jako element krajobrazu - ogólna budowa roślin: drzewa, krzewu i rośliny zielnej - Planeta Ziemia i jej miejsce w Układzie Słonecznym - zmysły człowieka - ich rola i higiena		- potrafi wymienić i wskazać na mapie kierunki świata - umie wskazać na mapie swoją miejscowość i region - dostrzega piękno krajobrazów - umie porównać właściwości wody w trzech stanach skupienia - rozpoznaje pospolite gatunki zwierząt i roślin w najbliższym otoczeniu - rozpoznaje podstawowe warzywa, owoce, rośliny zbożowe i przemysłowe uprawiane w Polsce - potrafi wskazać w atlasie kolejne planety w Układzie Słonecznym - potrafi określić rolę zmysłów w poznawaniu otaczającego świata
sprawność grafomotoryczna	- rysowanie po wzorze - łączenie kropek - zamalowywanie wyznaczonych obszarów		- potrafi powielić rysunek bez wykraczania poza wzór - potrafi zamalować wyłącznie określone pola rysunku - podwyższenie jakości pisma
obsługa komputera oraz zasady poruszania się w Internecie		- włączenie i wyłączenie komputera - poruszanie się w programie Word i Excel - wyszukiwanie konkretnych informacji w Internecie - obsługiwanie poczty elektronicznej	- potrafi włączyć i wyłączyć komputer - potrafi obsługiwać programy Word i Excel - umie znaleźć konkretne informacje w Sieci - potrafi obsłużyć pocztę elektroniczną
usprawnianie percepcji wzrokowej		- układanie zdań z rozsypanki wyrazowej - szukanie spośród kilku obrazków dwóch identycznych - szukanie różnic pomiędzy dwoma obrazkami - opisywanie tego, co znajduje się na obrazku	- potrafi ułożyć zdanie z rozsypanki wyrazowej - umie znaleźć dwa identyczne obrazki spośród kilku podobnych - umie odnaleźć różnice pomiędzy dwoma obrazkami - potrafi opisać zawartość obrazka
usprawnianie percepcji słuchowej		- wypisywanie jak największej liczby wyrazów rozpoczynających się określoną głoską bądź sylabą - opowiadanie treści obrazków - powtarzanie wyrazów i krótkich zdań po innej osobie - pisanie ze słuchu	- potrafi wypisać wyrazy zaczynające się określoną głoską - umie opowiedzieć treść obrazka - potrafi powtórzyć zdania lub wyrazy po innej osobie - potrafi pisać ze słuchu

Zasady prowadzenia zajęć:

1. Stworzenie warunków poczucia bezpieczeństwa, życzliwej pomocy

2. Kształtowanie pozytywnej atmosfery

3. Dostosowanie rodzaju prowadzonych zabaw i ćwiczeń do indywidualnego tempa rozwoju i możliwości dziecka.

4. Powolne, systematyczne przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych.

5. Mobilizowanie dziecka do samodzielności i aktywności.

6. Pobudzanie motywacji i chęci do wysiłku poprzez stosowanie różnorodnych i ciekawych ćwiczeń.

7. Dostosowanie czasu trwania poszczególnych ćwiczeń do wydolności dziecka

8. Stworzenie odpowiednich warunków oraz maksymalne wykorzystanie naturalnego potencjału dziecka do usprawniania zaburzonych funkcji.

Program obejmuje wszystkie sfery, które są u ucznia zaburzone. Nieprawdopodobnym jest, aby jego realizacja zamknęła się w jednym roku szkolnym ze względu na wolne tempo pracy ucznia i ogrom jego braków, mimo to zawarłam w nim moim zdaniem wszystkie ćwiczenia, jakie powinny być zrealizowane w pracy z tym uczniem, by umożliwić mu właściwe funkcjonowanie w dalszym życiu.

Opracowanie: Magdalena Nadolna

---