ZAPREZENTUJ WIELKIE PRZYJAŹNIE W UTWORACH WYBRANYCH Z DWÓCH OKRESÓW LITERACKICH.
Szkolny słownik terminów literackich definiuje przyjaźń jako duchową, emocjonalną i platoniczną więź łączącą dwoje lub więcej ludzi, opartą na wzajemnych zrozumieniu i wspólnych doświadczeniach. Słownik języka polskiego PWN rozszerza pojęcie przyjaźni, określając tym mianem bliskie, serdeczne stosunki z kimś oparte na wzajemnej życzliwości, szczerości, zaufaniu i możności liczenia na kogoś w każdej okoliczności.
Przyjaźń często rozpoczyna się od zachwytu nad czyjąś osobą. Może ująć nas jej sposób patrzenia na świat, mogą połączyć wspólne pasje. Kiedy wykształci się nić porozumienia, tworzy się przywiązanie. Z czasem ludzie odczuwają potrzebę bliskości, obecności kogoś, kto zrozumie, poradzi, pocieszy.. Łatwiej jest przebrnąć przez problemy, przeżyć trudne chwile, gdy obok jest ktoś, kto bezinteresownie próbuje pomóc, niesie pociechę. Ktoś, kto umie podtrzymać na duchu, a kiedy trzeba także zwrócić uwagę na to, co robimy źle. Przyjaciele dostrzegają nie tylko swoje zalety, ale też wady, jednak pomimo to, cenią nas. Najłatwiej jest docenić wartość przyjaźni, wtedy kiedy tracimy przyjaciela. Literackie przykłady przyjaźni wskazują, że związek taki kończy się zazwyczaj wraz ze śmiercią jednego z przyjaciół. W literaturze odnajdujemy także przykłady bohaterów, których przyjaźń przeradza się w miłość, a także wspaniałe lekcje przyjaźni.
Bohaterami powieści Henryka Sienkiewicza W pustyni i w puszczy są Nel Rawlison i Staś Tarkowski. Obydwoje są wychowywani przez ojców- inżynierów zatrudnionych przy budowie Kanału Sueskiego. Nel Rawlison jest małą, ośmioletnią dziewczynką, ukochaną i jedyną córeczką owdowiałego pana Rawlisona. Jest osobą wesołą i wrażliwą, choć trochę nieśmiałą. Nigdy nie musiała się o nic martwić i do momentu porwania, nie zetknęła się z niegodziwością ludzką. Staś Tarkowski, sześć lat starszy od Nel, uważał się za człowieka dorosłego i często traktował Nel jak dziecko, podchodził do niej pobłażliwie. Był chłopcem bardzo mądrym i zdolnym, ale lubił się przechwalać i był zarozumiały. Podczas nieobecności ojców dzieci zostają porwane przez Arabów i są narażone na wiele niebezpieczeństw w trakcie wędrówki przez pustynie. Próbują zostawiać ślady, za co są karane chłostą. Wrodzony spryt i zręczność pozwalały Stasiowi obmyślać plany ucieczki i chronić swą towarzyszkę przed niebezpieczeństwami. Opiekuńczość w stosunku do Nel wynikała początkowo z wpojonego Stasiowi przez ojca honoru i chęci dotrzymania obietnicy, że będzie dbał o dziewczynkę. Z czasem jego postawa staje się coraz bardziej bezinteresowna. Wyrusza na poszukiwanie lekarstwa dla chorej Nel i z troską się nią zajmuję podczas jej choroby. Stara się ulżyć jej w cierpieniu i pomóc przetrwać ciężkie chwile. Choć sam miał chwile załamania i zwątpienia, nie pokazywał swoich słabości przed dziewczynką, aby nie dodawać jej zmartwień. Nel, swego wspaniałego przyjaciela Stasia, traktuje z szacunkiem, bezgranicznie mu ufa i czuje się przy nim bezpiecznie. Jej ufność w mądrość i męstwo Stasia, dodają mu odwagi do walki z wrogiem i podejmowania decyzji ważących na ich dalsze losy. Choć Angielka ma zaledwie osiem lat ma wiele wdzięku i dzielnie znosi niewygody wyprawy i rozłąkę z ukochanym ojcem. Niejednokrotnie daje też dowody swojej wielkiej miłości dla ludzi i zwierząt. Przygody Stasia i Nel kończą się szczęśliwie, wracają do ojców, a po latach pobierają się. Wspólne doświadczenia połączyły tych dwoje, sprawiając, że ich dziecięca znajomość rozrosła się do wielkiej przyjaźni, opartej na możności liczenia na siebie w każdej sytuacji, na zaufaniu i poczuciu bezpieczeństwa. Obydwoje poznali się dogłębnie i zrozumieli jak ważni są dla siebie. Z wiekiem ich przyjaźń przerodziła się w miłość i wspólnie założyli rodzinę.
Obraz przyjaźni w Lalce Bolesława Prusa jest całkiem odmienny. Spośród wielu przyjaciół Stanisława Wokulskiego- głównego bohatera powieści, najbardziej oddany jest mu Ignacy Rzecki. Stary subiekt ze sklepu Mincla, a później Wokulskiego, jest wielkim wielbicielem Napoleona, wpajał on ideały patriotyczne Wokulskiemu, dzięki czemu wziął on udział w powstaniu styczniowym. Rzecki marzy, aby Stanisław przejął jego ideały, ślepo wierzy, że wszystkie działania Wokulski podejmuje dla dobra kraju. Wokulskiego traktuje jak swego syna, darzy go wielką przyjaźnią, nieustannie przejmuje się jego losem, martwi się o przyjaciela i chciałby wpłynąć na jego życie osobiste. Rzecki pragnie, aby Staś poślubił panią Stawską, jest przekonany, że przyjaciel byłby z nią szczęśliwy. Rzecki jest wierny i lojalny wobec przyjaciela, wytrwale broni go i dementuje plotki o nim. Czuje się także odpowiedzialny za Stanisława. Wokulski także darzy Ignacego przyjacielskim uczuciem i wiele mu zawdzięcza. Po stracie pracy i odsunięciu się Wokulskiego od starego przyjaciela, stary subiekt traci sens życia i umiera w samotności.
Doktora Szumana, Stanisław Wokulski poznał podczas pobytu na Syberii. Szuman, sam w młodości cierpiał z powodu miłości, dlatego domyśla się próby samobójczej Stanisława. Życie uczyniło z niego człowieka sceptycznego, trzeźwo myślącego. Szuman krytycznie patrzy na uczucie Wokulskiego do Izabeli Łęckiej, próbuje powstrzymywać przyjaciela od popełniania czynów, które jego zdaniem pozbawiają go honoru i dobrego imienia. Działalność Wokulskiego chce naprowadzić na inne tory. Jednak doktor Szuman, podobnie jak Rzecki nie jest w stanie wpłynąć na Wokulskiego, a prawdopodobnie jego porady mogłyby ocalić Stanisława Wokulskiego.
Antoine de Saint- Exupéry przeszedł do historii jako poeta lotnictwa. Latanie, było jego profesją, ale przede wszystkim pasją, która przeniknęła całe jego życie i nadała mu kształt. Ofiarowało mu także wytęskniony kontakt z kolegami, którzy czuli się ze sobą związani we wspólnym zadaniu w ramach służby. Jednym z jego najważniejszych utworów jest Ziemia, planeta ludzi, złożona z kilku opowiadań, poświęconych pracy pilotów poczty lotniczej i towarzyszących im niebezpieczeństwach. Dużą część utworu zajmuje opowieść o przymusowym lądowaniu na pustyni i dramatycznej walce o przeżycie bohatera. Jednak głównym przesłaniem powieści jest także przekonanie autora o wiążącym ludzi pokrewieństwie i ukazanie takich wartości jak: przyjaźń, koleżeństwo, braterstwo. Pilotów łączy szczególny rodzaj więzi, jak sam autor mówi: życie odsuwa nas od nich, ale gdzieś są- nie wiemy nawet dobrze gdzie- milczący lub zapomniani, ale jakże wierni! Wiedzą, jak wielką wartość ma przyjaźń i człowiek, wraz z którym każdego dnia zagląda się śmierci w oczy. Piloci często narażeni są na śmierć i strata przyjaciela jest dla nich ciężkim przeżyciem, bowiem nie można stworzyć sobie starych przyjaźni. Lotnicy są solidarni i połączeni wspólną pasją i zagrożeniem, dlatego potrafią docenić przyjaciół i nieść im pomoc w najgorszych chwilach.
Exupery jest także autorem Małego księcia. Jest to przepiękna baśń o poszukiwaniu przyjaźni. Narratorem utworu jest pilot, który zmuszony został do awaryjnego lądowania na pustyni. Pewnego dnia poznaje Małego księcia- przybysza z planety B-612. Jest to kilkuletni chłopiec, który wiódł samotne życie na swej planecie. Nagle w jego świecie pojawiła się róża i od tej pory Mały Książe próbował dzień po dniu zaspokajać jej pragnienia i kaprysy. Zauroczyła go ona swym pięknem i wrażliwością. Między nim a różą pojawiła się wewnętrzna więź zaufania i zażyłości, która w naturalny sposób związała ich oboje. Nie zdając sobie z tego sprawy, w ten sposób, Mały Książe poznał tajemnicę przyjaźni, bowiem, jak później wyjaśni mu lis, przyjaźń polega właśnie na cierpliwym, stopniowo dojrzewającym procesie zdobywania zaufania, oswajania się, czyli na stwarzaniu więzów.
Mały Książe opowiedział lotnikowi swoje losy, swoje przygody podczas wędrówki przez różne planety i „oswoił” lotnika. Uczucie gorącego przywiązania utrudniało im chwile rozstania, kiedy nadszedł czas powrotu na planetę B-612. Ale lotnik nie pozostał sam, Mały Książe obiecał mu, że będzie uśmiechał się do niego z gwiazd, a każda z nich stanie się jego przyjacielem.
Zwiedzając planetę Ziemię, Mały Książe spotkał lisa, który pokazał mu wartość przyjaźni, nauczył go odpowiedzialności, za to, z czym jesteśmy związani. Kiedy ludzie się „oswoją”, wytworzą więzy, zaczynają odczuwać potrzebę bliskości, ich życie nabiera blasku, a przyroda przypomina im przyjaciela. Lis mówi także o tym, że ludzie nie mają przyjaciół, ponieważ przyjaźń wymaga poznania drugiego człowieka, a ludzie nigdy nie mają czasu, żeby cokolwiek poznać. Lis powierza Małemu Księciu swój sekret: „dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”. Rozmowa z lisem przynosi chłopcu także nowe odkrycie: „Jestem odpowiedzialny za moją różę”. Ma ona dla niego tak wielką wartość, ponieważ poświęcił jej wiele czasu i nie może o niej zapomnieć, tak jak ludzie, którzy zapomnieli o tym, że na zawsze stają się odpowiedzialni za to, co „oswoili”.
Przyjaźń w zaprezentowanych utworach, jest więzią, jaka łączy ludzi i sprawia, że żyją oni dla czegoś, co jest dla nich piękne i cenne. Przyjaciele odkrywają w sobie własną niepowtarzalność i wyjątkowość. Przyjaźń polega na stwarzaniu więzów, uczeniu się rozumienia wymowy oczu, słów i gestów przyjaciela, tak aby móc pomóc mu w każdych okolicznościach i zrozumieć jego postępowanie. Przyjaźń wytwarza także potrzebę obecności przyjaciela, a kiedy go brak sprawia, że tęsknimy za nim. Najpiękniejsza literacką lekcją przyjaźni jest nauka lisa w Małym Księciu Exuperego.
Jak bardzo może pomóc przyjaciel widzimy na przykładzie Stasia i Nel, którzy w potrzebie i w zagrożeniu zawsze mogli na siebie liczyć i wzajemnie się wspierali, dzięki czemu łatwiej im było znieść chwile próby.
Każdy człowiek potrzebuje przyjaciół, bowiem oni nadają sens życiu i uczą solidarności i braterstwa. Niektórzy całe życie poświęcają przyjaciołom i wiernie trwają przy ich boku. Za przykład może posłużyć Ignacy Rzecki z powieści Bolesława Prusa. Przyjaźń jest nieodłączna człowiekowi, ale niektórzy ludzie potrafią ją docenić, dopiero wtedy, kiedy zostają sami i nie mają nikogo bliskiego.
Antoine de Saint- Exupery w swoich utworach przekonuje nas, jak wielką wartość ma braterstwo łączące ludzkość. Według niego, nic nie jest ważniejsze od związków międzyludzkich. Kochać to nie znaczy patrzeć na siebie nawzajem, ale patrzeć razem w tym samym kierunku. Słowa te są powszechnie znane, ale odnosi się je zwykle do miłości. Tymczasem pochodzą one z książki Ziemia, planeta ludzi i podkreślają wspólny cel przyjaciół. Dalej Exupery dowodzi, że Kolegami są tylko ci, którzy związani jedna linią wspinają się na ten sam szczyt. Moim zdaniem przyjaciele powinni mieć wspólne cele i razem do nich dążyć, a przynajmniej nie stawać sobie na drodze do ich realizacji. Przyjaźń jest pięknym związkiem, ze względu na zaufanie, szczerość, oddanie, lojalność, a przede wszystkim dlatego, że przyjaciel choć zna nasze wady, nie odwraca się, ale pomaga odnaleźć właściwą drogę w życiu.