Co to jest metrum?
Cele lekcji
Wiadomości
Zapoznanie uczniów z pojęciem metrum muzycznego. Wyjaśnienie takich pojęć jak: takt, akcenty. Ćwiczenia dotyczące zapisywania metrum na pięciolinii i wartości nutowych w określonym metrum. Wysłuchanie i percepcja „Tańca” Carla Orffa z Carmina Burana. Ćwiczenia polegające na wystukiwaniu na instrumentach perkusyjnych rytmu w określonym metrum.
Umiejętności
Uczeń potrafi:
1. Wyjaśnić pojęcie metrum muzycznego.
Omówić wartości nut i pauz muzycznych w określonym metrum na pięciolinii oraz je przedstawić.
Pokazywać metrum rękoma.
Wyjaśnić pojęcie akcentu i taktu.
Wykonać ćwiczenia rytmiczne na instrumentach perkusyjnych, zapisane na tablicy i w zeszycie nutowym.
W utworze Carla Orffa ”Taniec” z Carmina Burana omówić zmieniające się metrum.
Metoda pracy
Metoda opisu z elementami pogadanki. Forma ćwiczeniowa - zadania na tablicy i w zeszycie nutowym.
Środki dydaktyczne
Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4 - 6.
Pianino
Zeszyt w pięciolinię.
Stanowisko do odtwarzania muzyki.
Nagranie utworu Carla Orffa „Taniec” z Carmina Burana.
Rytmiczne instrumenty muzyczne - kastaniety, grzechotki, marakasy, tamburyna.
Karta pracy ucznia.
Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza
1. Powitanie, czynności organizacyjno - porządkowe.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.
4. Podanie tematu lekcji.
(10 min)
Faza realizacyjna
Zapoznanie uczniów z pojęciem metrum muzycznego. Metodą opisu, omówienie budowy utworu muzycznego i jego cech charakterystycznych, w których na pierwszym miejscu, przy kluczu umieszcza się metrum. Wskazanie funkcji metrum i jego roli w utworze muzycznym oraz jego wpływu na charakter utworu.
Metodą pogadanki, wskazanie różnych rodzajów metrum. Nawiązanie do tańców narodowych polskich i wskazanie roli, jaką odgrywa w nich metrum. Omówienie pod względem metrum takich tańców jak: polonez, walc, polka.
Wyjaśnienie pojęcia taktu i akcentów muzycznych. Przedstawienie na tablicy zapisu metrum w utworze muzycznym. Zapisanie w zeszycie trzech taktów na 3 i wyklaskanie ich oraz wystukanie rytmu na instrumentach perkusyjnych.
Zapisanie do zeszytu ćwiczeń związanych z metrum i wartościami nut. Nauczyciel dyktuje wartości, a uczniowie zapisują je w zeszycie. Na koniec wspólne sprawdzenie zapisanych wartości nut i zaśpiewanie nut na sylabie „la” w owym metrum.
Uczniowie otrzymują instrumenty perkusyjne. Nauczyciel zapisuje wybrany rytm muzyczny na tablicy. Ćwiczenie polega na głośnym liczeniu i wystukiwaniu rytmu na instrumentach perkusyjnych. Zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami dyrygowania w metrum dwu-, trój- i czterodzielnym.
Wysłuchanie utworu „Taniec” Carla Orffa z Carmina Burana. Metodą pogadanki, wskazanie przez uczniów momentów zmian metrum i rytmu utworu. Podczas słuchania utworu wspólne dyrygowanie dzieła.
(25 min)
Faza podsumowująca
Zapisanie notatki do zeszytu:
Notatka:
Metrum - to schemat, który określa czas trwania nut oraz układ akcentów w obrębie taktu.
Takt - powtarzający się w utworze schemat metryczny. Na pięciolinii jest on zawarty między dwoma sąsiednimi kreskami taktowymi, przecinającymi pionowo pięciolinie.
Akcenty - przeważnie występują na mocną część taktu. Część, na którą przypada stały akcent, nazywamy mocną częścią taktu, a pozostałe częściami słabymi.
(10 min)
Bibliografia
Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4-6.
Załączniki
Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji - Co to jest metrum?
Zadanie domowe
Zapisz w zeszycie nutowym cztery takty w metrum trójdzielnym. Zawrzyj w nich przynajmniej jedną pauzę ćwierćnuty.