PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA - PROF. J. MILUSKA - pytania na egzamin

45. AUTOPREZENTACJA: ISTOTA I TEORIE

MANIPULOWANIE WRAŻENIEM, POPRZEZ KONTROLOWANIE SPOSOBU W JAKI WIDZĄ NAS INNI LUDZIE

• zjawisko zachodzące trakcie interakcji społecznej

2 koncepcje

1. E. Goffman - symboliczny interakcjonizm

• ludzie dzielą się na obserwatorów i aktorów

• życie = scena na której żyjemy, na której gramy role

• aby zrozumieć zachowanie społeczne człowieka nie trzeba analizować jego wewnętrznych determinantów, ale wystarczy obserwować zachowania publiczne (publiczny wizerunek tej osoby)

• wzajemne zachowania opierają się na powierzchownych wrażeniach, w myśl zasady „szata zdobi człowieka” → postulat zadbania o nią

2. E. Johnes - strategiczna autoprezentacja

• właściwości zachowania, które są wynikiem motywu powiększania władzy i mają na celu to, aby obserwatorzy dokonali określonych atrybucji, co do dyspozycji aktora

Motywy autoprezentacji:

• kontrolowanie zachowania własnej osoby

• potrzeba aprobaty społecznej

• cel pośredni - realizacja celu ostatecznego, właściwego

• zaspokajanie potrzeby własnej wartości

• regulacja emocji - skuteczna autoprezentacja jest źródłem emocji pozytywnych, redukuje negatywne

• prezentowanie i kształtowanie tożsamości - ale osoba musi pamiętać, że granica miedzy grą a rzeczywistością jest bardzo cienka

Kiedy autoprezentacja jest prawdopodobna?

• gdy aktor jest zainteresowany jak postrzegają go inni

Kiedy jest mało prawdopodobna?

• gdy aktor jest bardzo zaangażowany (to wyklucza kontrolę własnego zachowania)

• zachowanie jest ekspresyjne, co wyklucza kierowanie wrażeniem

• gdy wykonuje się zadania rutynowe, wyuczone

• osoba jest skoncentrowana na autentyczności swojego zachowania (w gronie znajomych mogę być sobą)

Techniki autoprezentacji (wg Willego)

1. atrybucyjne -ukrywanie wad (najbardziej popularna - „milczenie złotem”)

2. rebudiacyjne - akcentowanie posiadanych cech

TAKTYKI AUTOPREZENTACJI

1. ZASTRASZANIE

2. AUTOPROMOCJA POZYTYWNA

1. AUTOPROMOCJA

2. INGRACJACJA

ZASTRASZANIE

• aktor wcale nie dba o pozytywny wizerunek

• aktor chce by była mu przypisana cecha niebezpieczna (prezentuje się jako osoba niebezpieczna dla innych i dla siebie, zdolna do zadawania bólu sobie i innym)

• z pozycji wyższej zastrasza się niższą (np. szef podwładnego)

• najczęściej podejmują tę metodę osoby o wyższym statusie społecznym

• Jest prawdopodobna gdy:

1) związek miedzy partnerami nie jest dobrowolny, a alternatywne związki są mało prawdopodobne

2) zastraszający posiada odpowiednie instrumenty i środki zastraszani (broń, regulamin itd)

3) Gdy jest mała możliwość odwetu

ZJAWISKO KONTRWŁADZY - słabszy skutecznie zastrasza silniejszego np. dziecko wymusza na rodzicach kupno zabawki, bo inaczej będzie płakać, tupać itp.; chory wobec zdrowego - jeśli nie ustąpisz, a wiesz że mam chore serce, zaraz padnę - to będzie twoja wina; strajki

KONSEKWENCJE ZASTRASZANIA:

a) zastraszający nie jest atrakcyjny społecznie

b) zastraszający z pozycji słabszego może czuć się zażenowany, że nie potrafi przedstawić swoich racji

c) może nastąpić redefinicja związku osób

d) musi się tez liczyć z opóźnionym, odroczonym odwetem

AUTOPREZENTACJA POZYTYWNA - przedstawienie siebie w dobrym świetle

a) AUTOPROMOCJA

• podkreślanie swoich kompetencji, cech, zdolności

• aktor nie czuje, że z lekka zastrasza swoich obserwatorów, bo gdy oni porównają się z nim, będą mieli odczucia negatywne - przy Tobie geniuszu, jesteśmy nikim

• strategia księżyca - aktor promujący siebie nas pociąga, bo opromienia nas swoim blaskiem i my tez błyszczymy, korzystamy z cech przypisanych tej osobie

• paradoks autopromocji - przypisuje się wady, zarozumialstwo osobie przedstawiającej swoje cechy → należy zatem tak się promować pokazać by nie przerazić lub zniechęcić, żeby odbiorcy nie poczuli, że osoba jest zbyt idealny, zbyt pewny siebie itd.

• Jak tego uniknąc? - Aronson = aktor doskonały, kompetentny, przystojny, miły itp. popełnia gafę - oblewa się kawą → jego notowania wzrosły, bo - wykazał oznaki słabości, przestał być ideałem nie z tej ziemi, złagodził zbyt idealny wizerunek

ZACHOWANIA AUTOPROMOCYJNE (TECHNIKI AUTOPROMOCJI)

1. popisywanie siebie

• aktor, który przypisuje sobie zbyt wiele pozytywnych cech jest fałszywy, niewiarygodny, zuchwały itp.

• otwarte popisywanie siebie nie działa dobrze gdyż automatycznie przypisuje się takim osobom cechy negatywne, należy formułować przesłanki, aby odbiorca sam się domyślił, raczej podsuwać argumenty

2. manifestowanie postaw

• manifestowanie postaw, które będą akceptowane

• aktor wie, czuje, że jest atrakcyjny bardziej, gdy prezentuje postawy zgodne z postawami obserwatora - bliskość psychologiczna (niekoniecznie muszą to być prywatne postawy aktora)

3. publiczne atrybucje

• atrybucja - wyjaśnienie przyczyn swojego bądź cudzego zachowania

• wskazywanie przyczyn sukcesów i niepowodzeń: sukcesy sobie dzięki naszym cechom, a porażki czynnikom niezależnym, losowi (cebulowa teoria szczęścia)

• jeżeli jednak aktor ma bardzo stabilną pozycję, to może sobie pozwolić na przypisanie sobie odpowiedzialności za błędy → może dodatkowo zyskać, bo się potrafił przyznać, skromny, odpowiedzialny itd.

4. manipulacje pamięciowe

• w trakcie interakcji społecznej ludzie przekręcają, przebudowują lub fabrykują treści swojej pamięci, by osiągnąć właściwe cele

• dobra pamięć = dobra cecha społeczna

• sposób 1.- tuszowanie zapominalstwa - spotykamy kogoś, kto nas rozpoznaje, a my go nie pamiętamy → rozmawiamy tak długo, aż nam się przypomni skąd go znamy

• sposób 2. - dobrze pamiętamy o jakiejś sytuacji, ale udajemy, że tak nie jest

5. zachowania niewerbalne - 3 rodzaje:

1. ujawnianie emocji

• ujawniamy je, by ukazać się jako określony typ osoby np. keep smiling - bo uśmiech jest cecha pożądaną

• Nawet sztuczny uśmiech działa na nerw wstępujący → impuls do mózgu → lepsze samopoczucie

• Poza tym reakcja zwrotna - uśmiechnij się do kogoś - uśmiechnie się do Ciebie - świat wydaje się piękniejszy, sympatyczniejszy

• Jeśli chcesz być postrzegany pozytywnie - pokazuj emocje stosowne do sytuacji

2. wygląd zewnętrzny

• Ważna uroda - osoby postrzegane jako ładne również postrzegane są jako bardziej inteligentne, dojrzalsze, więcej się im wybacza, wyżej ocenia się zadania przez nie wykonane

• Oceniani też jesteśmy za ubiór - możemy świadomie pokazywać przynależność do danej grupy

• Ubiór jest też wskaźnikiem aktywności społecznej

• Osoba ubrana zadbanie itp. - atrakcyjna, lubiana, towarzyska

1. gesty i sposób poruszania się

6. promowanie się poprzez kontakty społeczne

• 4 zachowania

1. strategia księżyca - świecenie odbitym blaskiem, pławienie się w cudzej chwale

2. symetria - usuwanie się z cienia porażki - odcinamy się od przegranej

3. Cialdini - polerowanie i retuszowanie - eksperyment dotyczył Rasputina: polerowanie polega na wyolbrzymianiu zalet osób i miejsc, retuszowanie - minimalizacja wad osób, miejsc - z którymi mamy związek

4. efekt „psst” - jeśli chcesz się wypromować przekazuj tylko dobre informacje, unikaj przekazywania złych wiadomości

7. otoczenie fizyczne

• tło ma mnie wypromować - ważne dekoracje

• dom, adres, lepsze i gorsze dzielnice, blok, willa, dom

• meble - np. zakup antyków

• ważne też rekwizyty - przenośne elementy otoczenia np. gazeta, książki - wskazują na inteligencję, bibeloty, oświetlenie - pomagają w budowaniu odpowiedniego wrażenia

b) INGRACJACJA

• schlebianie, przymilanie się

• aktor stosuje miękkie, sympatyczne zabiegi schlebiania - miły, sympatyczny itp.

1. konformizm

• aktor chce przedstawić siebie jako osobę niekonfliktową, nie sprawiającą problemów, skłonna do kompromisu → będzie bardziej lubiana,

• jednak różne kultury różnie reaguje na konformizm

2. prawienie komplementów - podnoszenie wartości partnera

• trzeba umieć prawic komplementy umiejętnie → wiedzieć na czym obserwatorowi zależy, bo np. powiedzenie Klaudii Schiffer ze wygląda jak modelka - chybione nie wywrze takiego wrażenia, jak zamierzaliśmy, bo ona o tym wie

3. autoprezentacja negatywna = autodeprecjacja = suplikacja - proszenie o pomoc

• aktor przedstawia się jako osoba słaba, nieradząca sobie, potrzebująca pomocy → liczy na normę społeczną pomagania słabszym

• jest to metoda najbardziej ryzykowna, stosuje się ją w ostateczności, gdyż jest ryzyko trafienia na osobę niewrażliwą

• ponadto osoba stosująca tę metodę może uchodzić za nieatrakcyjną społecznie (może dojść do obniżenia samooceny)

• + to co na początku jest grą, potem staje się częścią jego ja → obniżenie samooceny

Czynniki skuteczności autoprezentacji:

1. aktor stara się stosować subtelne techniki wpływu społecznego, ale nie narzuca nic na siłę, nie jest nachalny; odbiorcy sami powinni formułować wnioski

2. „autystyczna (lub artystyczna:) konspiracja” - zarówno aktor jak i partner zdają sobie sprawę z zachodzenia procesu autoprezentacji, ale żaden nie ma motywacji do ujawniania tego procesu; podwójne utajnienie

7

---