D - 4

D.a.

ZJAWISKA METEOROLOGICZNE czyli METEORY

METEORY - zjawiska (nie mylić z meteorytami) inne niż chmura obserwowane na powierzchni Ziemi lub w atmosferze w postaci zawiesin, opadów lub osadów składających się z uwodnionych bądź nieuwodnionych cząstek ciekłych lub stałych. Mogą też być zjawiskami natury optycznej lub elektrycznej. Meteory dzielą się na 4 grupy: hydrometeory (opady i osady), litometeory, fotometeory i elektrometeory.

Hydrometeory	Litometeory	Fotometeory	Elektrmeteory
Zjawisko złożone ze zbioru cząsteczek wody w stanie ciekłym lub stałym, które opadają albo są unoszone w powietrzu są porywane przez wiatr z powierzchni gruntu, bądź są osadzane w atmosf. lub przedmiotach znajdujących się na Ziemi.	Zjawisko złożone ze zbioru cząstek przeważnie w stanie stałym i nieuwo-dnionym. Cząstki te unoszą się w powietrzu, bądź są porywane z gruntu przez wiatr.	Zjawisko świetlne powstające na skutek odbicia, załamania, ugięcia lub interferencji światła słoneczne-go i księżycowego w atmosferze.	Zjawisko będące widzialnym lub słyszalnym przeja-wem istnienia elek-tryczności atmosfe-rycznej.

Poniżej charakterystyki meteorów (wybranych). Pełny zestaw podaje Międzynarodowy Atlas Chmur, Instrukcja dla Stacji Meteorologicznych i inne źródła.

D.b.

HYDOMETEORY

Hydrometeory najpopularniej dzielimy na opady i osady. W praktyce meteorologicznej rozróżnia się 3 zasadnicze grupy opadu: deszczowe, śnieżne i lodowe, a wszystkie rodzaje można zaliczyć do którejś z nich. Opady występują w różnych postaciach:

PODAWAĆ SYMBOLE METEORÓW

Deszcz jest to opad złożony z kropelek wody o średnicy większej niż 0,5mm, lecz nie większej niż 8mm, ponieważ krople o większych rozmiarach rozbryzgują się na części. Czasami krople mogą być bardzo małe i wówczas jest ich niewiele. Oznacza to, że utworzyły się w chmurze leżącej na znacznej wysokości, i że spadają przez warstwę względnie suchego powietrza, tak że ich część wyparowuje całkowicie, a inne w czasie drogi maleją. Świadczy to również, że proces powstawania opadu nie jest zbyt aktywny. Z drugiej strony, gdy krople po osiągnięciu gruntu są duże i liczne, jak to ma miejsce przy ulewach z chmur burzowych, należy wnioskować, że proces powstawania opadu jest bardzo intensywny, chmura gruba, a powietrze pod nią dostatecznie wilgotne.

Mżawka to maleńkie, liczne kropelki o średnicy rzędu 0,05 - 0,5mm, wypadające z mgły lub niskiej i dość gęstej warstwy chmur Stratus, mające bardzo małą prędkość opadania. Są one łatwo przenoszone przez wiatr w kierunku poziomym, co jest oznaką stałej równowagi atmosfery i braku znaczniejszych ruchów pionowych.

Śnieg jest opadem zestalonej wody, głównie w postaci heksagonalnych kryształków lub gwiazdek. Postaci ich są bardzo różnorodne w zależności od temperatury, w jakiej powstawały i warunków rozwoju. Nawet w temperaturach znacznie poniżej zera na kryształkach znajduje się cieniutka warstewka ciekłej wody, więc w czasie zderzenia gwiazdki zlepiają się ze sobą w większe płatki. W bardzo niskich temperaturach kryształki pozostają suche i duże płatki się nie tworzą. Dany przypadek opadu śniegu zawiera zwykle różne typy kryształków.

Deszcz lodowy to padające krople, które zamarzają w grudki lub ziarna lodu. Średnica owych ziaren lodowych wynosi zwykle 1-3mm, a ich gęstość jest bliska lub większa od gęstości lodu. Inna nazwa tego rodzaju opadu to ziarna lodowe.

Śnieg ziarnisty są to nieprzezroczyste, stosunkowo płaskie lub wydłużone ziarenka padające z chmur Stratus lub z mgły. Dlatego ich średnica jest na ogół mniejsza od 1mm. Jest to więc zamarznięty odpowiednik mżawki, występujący zawsze jako opad jednostajny.

Krupy śnieżne to okrągłe, nieprzezroczyste ziarna przypominające śnieg, o średnicy od 2-5mm i zaokrąglonym lub stożkowatym kształcie. Są one kruche i rozpryskują się łatwo przy uderzeniu o twarde podłoże, ponieważ zawierają w swym środku jądro pokryte zamarzniętymi kropelkami chmury oraz szczeliny z powietrzem, zatem ich gęstość jest na ogół mała. Krupy śnieżne powstają wtedy, gdy na cząstce lodu zazwyczaj na kryształku, skupiają się kropelki chmury, które gwałtownie zamarzają. Obserwowano kryształki nie całkowicie otoczone kropelkami jako stadium przejściowe pomiędzy śniegiem a krupą śnieżną. Krupa śnieżna występuje wyłącznie jako opad przelotny.

Krupy lodowe są przeświecającymi okrągłymi ziarnami mniej więcej podobnych rozmiarów co krupy śnieżne. Ziarna te składają się z krupy śnieżnej otoczonej powłoką lodową nadającą im wygląd glazurowany, ponieważ powstają dzięki wnikaniu ciekłej wody w szczeliny krupy śnieżnej, dlatego odznaczają się dużą twardością i trudno je zgnieść. Krupa lodowa stanowi stadium przejściowe między krupą śnieżną a gradziną i jest opadem przelotnym, wypadającym z chmur Cumulonimbus, niekiedy wraz z deszczem.

Grad jest to opad cząstek lodowych bądź przezroczystych, bądź też częściowo lub całkowicie nieprzezroczystych, mających zazwyczaj kształt sferoidalny (przypłaszczonych kul), stożkowy lub nieregularny, o średnicy 5-50mm, padający pojedynczo lub jako zlepione, nieregularne bryły. Grad powstaje wówczas, gdy w chmurach występują mocne prądy pionowe. Jest więc wyłącznie opadem przelotnym, często towarzyszącym burzy. Cząstki gradu, czyli gradziny tworzą się zwykle wokół jądra, które nie musi zajmować geometrycznego środka. Zazwyczaj jest ono otoczone warstwami lodu na przemian nieprzezroczystego i przezroczystego. Liczba warstw na ogół nie przekracza pięciu. Wygląd i rozmiary gradzin świadczą, że w ciągu swojego „życia” bywają wielokrotnie unoszone przez prądy konwekcyjne do góry i wtedy narastają skutkiem zderzania z kropelkami wody. Wraz z prądami zstępującymi opadają do warstw o temperaturze wyższej, gdzie topnieją. Jako lżejsze mogą być ponownie unoszone, a warstewka wody na jej powierzchni ulega zamarznięciu itd. aż do czasu, gdy urosły do rozmiarów uniemożliwiających dalsze utrzymanie ich przez prądy wstępujące. Nie wszystkie gradziny mają jednak taką samą „cebulowatą” budowę; niektóre składają się wyłącznie z lodu nieprzezroczystego. By mogły wytworzyć się gradziny konieczna jest duża wodność chmur. Dlatego też grad pada w ciepłej porze roku podczas wysokich temperatur przy powierzchni Ziemi. Jego odpowiednikiem dla pory zimowej jest krupa śnieżna.

Słupki lodowe (tzw. pył diamentowy) składają się z drobnych kryształków lub cienkich płytek lodowych tak lekkich, że wydają się unosić w powietrzu. Kryształki pyłu są szczególnie dobrze widoczne, gdy migocą w świetle słonecznym, mogą też powodować występowanie zjawisk halo. Pył diamentowy bywa obserwowany jedynie wewnątrz kontynentów w regionach polarnych, ponieważ występuje tylko przy bardzo niskich temperaturach (poniżej -10°C), przy pogodzie bezwietrznej i bezchmurnej, w przeciwieństwie do innych opadów, do powstania których niezbędna jest obecność chmur.

Opady przelotne deszczu, śniegu i deszczu ze śniegiem oznacza się dodając pod symbolem opadu znak odwróconej delty. Opady marznące deszczu i mżawki oznacza się dodając nad symbolem opadu symbol gołoledzi.

Oprócz opadów wyróżnia się jeszcze osady, choć ten podział jest krytykowany w środowisku naukowym, ponieważ zakwalifikowanie mgły do osadów budzi kontrowersje. Niektórzy wolą traktować mgłę jako chmurę Stratus, dochodzącą do powierzchni ziemi.

Mgła - zawiesina w powietrzu mikroskopijnych kropelek wody (zwykle Φ<0,05mm), zmniejszająca widzialność poziomą poniżej 1 km. Typy genetyczne mgły:

1. mgła adwekcyjna jest skutkiem napływu ciepłego i wilgotnego powietrza nad chłodną powierzchnię lądową lub wodną (z niższych szerokości geograficznych do wyższych, albo w zimie znad ciepłego morza nad chłodny ląd, albo w lecie znad ciepłego lądu nad chłodniejsze morze, albo nad oceanami - z obszarów wód cieplejszych nad chłodniejsze).

2. mgła radiacyjna jest wywołana silnym wychłodzeniem powierzchni ziemi przez nocne wypromieniowanie ciepła z podłoża, Tworzy się w nocy lub nad ranem przy pogodzie bezchmurnej (może być małe zachmurzenie) i bezwietrznej (lub przy słabym wietrze). Utrzymuje się nawet do godzin południowych, zanim promieniowanie rozproszone nie ogrzeje dostatecznie podłoża - wtedy mgła wyparowuje od dołu (mówimy, że się unosi go góry).

3. mgła z wymieszania powstaje gdy ciepłe, wilgotne powietrze oceaniczne miesza się powoli z chłodnym i suchym powietrzem lądowym. Obserwowana jest na wybrzeżach, na styku dużych powierzchni morskich i lądowych. Proces powstawania tego rodzaju mgły jest bardzo powolny.

4. mgła z wyparowania jest wywołana parowaniem ciepłej powierzchni wodnej (np. z jeziora, mokre łąki) i kondensacją tej pary w chłodnym powietrzu tuż nad wodą. Nie osiąga dużych wysokości, unosi i przemieszcza się jak opar.

Zamglenie - zawiesina w wilgotnym powietrzu mikroskopijnych kropelek wody, zmniejszająca widzialność poziomą w przygruntowej warstwie powietrza. Warunkiem identyfikacji zamglenia jest widzialność mniejsza od 10 km i wilgotność < 70%.

Rosa - osad kropel wody na przedmiotach powstały skutkiem bezpośredniej kondensacji pary wodnej z otaczającego powietrza. Rodzaje rosy: 1 - rosa radiacyjna (właściwa) powstaje nad gruntem na powierzchniach wystarczająco wychłodzonych przez nocne wypromieniowanie ciepła z podłoża aby doszło na nich do bezpośredniej kondensacji. Obserwowana na powierzchniach poziomych przy pogodzie bezchmurnej i bezwietrznej. 2 - rosa adwekcyjna powstaje na powierzchniach pionowych (skąd spływa), dowietrznych, podczas napływu ciepłego i wilgotnego powietrza nad podłoże wychłodzone na tyle silnie, że dochodzi do bezpośredniej kondensacji pary wodnej na przedmiotach.

Rosa biała to zwykła rosa (radiacyjna bądź adwekcyjna), która zamarzła skutkiem spadku temperatury powietrza poniżej zera.

Szron - osad lodu na przedmiotach mający wygląd krystaliczny, powstały skutkiem bezpośredniej resublimacji pary wodnej z otaczającego powietrza. Rodzaje szronu: 1 - szron radiacyjny (właściwy) powstaje nad gruntem na powierzchniach wystarczająco wychłodzonych przez nocne wypromieniowanie ciepła z podłoża aby doszło na nich do bezpośredniej resublimacji. Obserwowany na powierzchniach poziomych przy pogodzie bezchmurnej i bezwietrznej. 2 - szron adwekcyjny powstaje na powierzchniach pionowych, dowietrznych, podczas napływu cieplejszego i wilgotnego powietrza nad silnie wychłodzone podłoże. Dochodzi wówczas do bezpośredniej kondensacji pary wodnej na przedmiotach, nawet na znacznych wysokościach nad gruntem.

Sadź (szadź) - osad przechłodzonych kropelek mgły lub chmury, powstający wskutek ich zamarzania na przedmiotach, których powierzchnia ma temperaturę niższą lub nieznacznie wyższą (zbliżoną) od 0°C. Powstawaniu sadzi sprzyja pogoda bezwietrzna lub za słabym wiatrem. Sadź osadzająca się w temperaturze wyższej od - 8°C to sadź twarda, zawierająca dużo zamarzniętej wody, trudno się strząsa, w temperaturach niższych osadza się sadź miękka, zawierająca liczne szczeliny z powietrzem, która łatwo daje się strząsać.

Gołoledź - to gładki, zwarty, zwykle przezroczysty osad lodu, powstający wskutek zamarzania przechłodzony kropelek deszczu lub mżawki na przedmiotach o temperaturze około 0°C. Kropelki przenikają pory i szczeliny tych przedmiotów, wypełniają nierówności, potem powoli zamarzają, tworząc gładki lód na powierzchniach zarówno pionowych, jak i poziomych. Z gołoledzią nie należy mylić lodu na gruncie powstałego wskutek: zamarznięcia (skutkiem spadku temperatury) wody pochodzącej z wcześniejszego opadu nie przechłodzonych kropelek deszczu lub mżawki, ponownego (skutkiem spadku temperatury) zamarznięcia wody pochodzącej z zupełnego lub częściowego stopienia pokrywy śnieżnej, ubicia śniegu skutkiem ruchu kołowego (po częściowym stopieniu wierzchniej warstwy śniegu pod ciepłymi oponami).

Zamieć śnieżna - to zbiór cząsteczek śniegu podnoszonych z gruntu i przesuwanych z wiatrem. Muszą być spełnione dwa warunki: 1 - śnieg dostatecznie puszysty, lekki, 2 - wiatr dostatecznie silny i turbulentny. Skutkiem zamieci powstają zaspy śnieżne. Zamieć niska jest wtedy, gdy śnieg unosi się na małą wysokość (do 1,8-2,0 m nad poziom gruntu), zamieć śnieżna wysoka - jeśli wyżej.

Zawieja - to zamieć śnieżna z jednoczesnym opadem śniegu.

Trąba - to zjawisko w postaci gwałtownego wiru powietrznego złożonego z kolumny chmurowej (lej chmurowy, odwrócony stożek) wystającego z podstawy chmury Cb i „krzewu” złożonego z kropelek wody podniesionych (wessanych) z powierzchni morza (trąba wodna), pyłu, piasku, a niekiedy przedmiotów podniesionych z powierzchni lądowej (trąba lądowa). Lej chmurowy łączy się z krzewem, oś może być pochylona, powyginana, a powietrze wiruje ruchem cyklonicznym z ogromną prędkością. Niszczycielskie trąby o potężnej sile (zwykle podczas burzy) w Ameryce to tornada, w Azji - tajfuny. U nas zdarzają się przeważnie latem przy bardzo silnej równowadze pionowej.

D.c.

LITOMETEORY

Zmętnienie opalizujące - zawiesina w powietrzu maleńkich cząstek stałych, niewidocznych gołym okiem i dostatecznie licznych, aby nadać powietrzu wygląd opalizujący. Warunkiem identyfikacji zmętnienia jest widzialność pozioma mniejsza od 10 km, wilgotność < 70%.

Zamieć pyłowa/piaskowa - Zbiór cząstek pyłu lub piasku uniesiony z powierzchni gruntu i przesuwany przez wiatr dostatecznie silny i turbulentny. Wyróżnia się zamieć niską i wysoką (analogicznie do zamieci śnieżnej).

Wichura pyłowa/piaskowa - zbiór cząsteczek luźnego pyłu lub piasku gwałtownie uniesiony z powierzchni gruntu do znacznych wysokości przez wiatr dostatecznie silny i turbulentny podczas bardzo chwiejnej równowagi. Przednia część wichury ma postać ściany (niekiedy bardzo wysokiej), w której turbulentny ruch piasku jest wyraźnie widoczny. Ściana przemieszcza się ruchem postępowym, często z dużą prędkością. Wzdłuż przedniego skraju chłodnych mas powietrza zjawisko przebiega bez obecności chmur (np. na pustyni), często jednak towarzyszy mu chmura Cb.

Wir pyłowy/piaskowy - zbiór uniesionych z powierzchni gruntu cząstek pyłu lub piasku w postaci wirującej kolumny przeważnie niskiej, o małej średnicy, przesuwającej się bezładnie. Powstaje skutkiem silnego nagrzania powierzchni przy bardzo chwiejnej równowadze. Ruch powietrza ma kierunek cyklonalny.

D.d.

FOTOMETEORY

Halo - to grupa zjawisk optycznych w postaci pierścieni, łuków, słupów lub plam świetlnych powstających wskutek załamania lub odbicia światła przez kryształki lodu (zwłaszcza w chmurach Cs), odpowiednio regularnie ułożone i dostatecznie drobne. Najczęściej obserwuje się mały pierścień halo (promień 22°) wokół Słońca lub Księżyca o barwach od czerwonej wewnątrz i (rzadko) fioletowej na zewnątrz. Duży pierścień halo (o promieniu 46°) występuje bardzo rzadko. Słońca poboczne to plamy o barwach wyraźnie silniejszych barwach pojawiające się często na małym lub/i dużym kręgu na prawo lub/i lewo od Słońca na jego wysokości. Słup świetlny jest to ciągła lub przerywana biała pionowa smuga przechodząca przez Słońce lub Księżyc i jeśli jest dostatecznie długa - również przecina pierścienie; obserwuje się go rzadko, podobnie jak łuki styczne do małego lub dużego pierścienia halo. Miejsce styczności przypada na najwyższy lub/i najniższy punkt kręgu, niekiedy w przecięciu z pionowym słupem świetlnym (jeśli słup występuje). Wyróżnia się łuk styczny górny i dolny o promieniu równym promieniowi łuku i odwróconych barwach. Łuki mogą być bardzo krótkie.

Tęcza - to układ koncentrycznych łuków o barwach od fioletowej (wewnątrz) do czerwonej (na zewnątrz). Zjawisko jest wywołane przez załamanie i odbicie światła słonecznego lub księżycowego, gdy pada ono na krople wody w atmosferze. Pojawia się naprzeciwko źródła światła, a jej środek znajduje się na przedłużeniu linii łączącej źródło światła i obserwatora. Tęcza obserwowana z wysokiej wieży albo z samolotu może mieć kształt pełnego pierścienia. Niebo jest ciemniejsze na zewnątrz niż wewnątrz tęczy. Oprócz tęczy głównej pojawia się niekiedy tęcza wtórna (jedna, bardzo rzadko dwie) o zacznie mniejszej jasności, szerszym łuku i barwach (w każdej kolejnej) odwróconych.

Miraż - inaczej fatamorgana jest obrazem odległych (niekiedy nawet niewidocznych) przedmiotów: stałych lub ruchomych, prostych lub odwróconych, pojedynczych lub wielokrotnych, powiększonych lub zmniejszonych, ukazujących się wyżej lub niżej w stosunku do rzeczywistego położenia (mogą być widoczne przedmioty znajdujące się np. poniżej horyzontu). Zjawisko jest skutkiem zakrzywienia promieni świetlnych, gdy przechodzą one przez warstwy o różnych współczynnikach załamania światła (różnej gęstości), zmieniających się znacznie z wysokością, gdy temperatura powierzchni różni się wyraźnie od temperatury zalegającego nad nią powietrza.

D.e.

ELEKTROMETEORY

Burza - jedno lub kilka wyładowań elektryczności atmosferycznej, przejawiające się 1 - krótkim i silnym błyskiem (błyskawica) oraz 2 - suchym trzaskiem lub głuchym dudnieniem (grzmot). Burza (nie zawsze) towarzyszy chmurze Cb. Z powodu różnicy w prędkości rozchodzenia się światła i dźwięku, błyskawica jest widoczna przed usłyszeniem grzmotu. Szybkie i sile ogrzanie (czego skutkiem jest gwałtowne rozszerzenie się powietrza w kanale wyładowań powoduje powstanie fali detonacyjnej, wywołującej efekt dźwiękowy - grzmot. Ponieważ dźwięk z różnych punktów położonych wzdłuż toru błyskawicy dochodzi do obserwatora w różnym czasie, a także wskutek odbicia dźwięku od chmur i ziemi, grzmot ma charakter dłużej trwającego huku (łoskotu). Rozróżniamy burze: 1 - frontowe (towarzyszące aktywnym frontom chłodnym, gdzie powietrze ciepłe gwałtownie wznosi się do góry) i 2 - wewnątrzmasowe, występujące nad rozgrzanym lądem w lecie, często przy pogodzie wyżowej (tzw. burze termiczne, lokalne).

Błyskawica - to zjawisko świetlne towarzyszące nagłemu wyładowaniu elektryczności atmosferycznej. Wyładowania mogą występować z chmury do ziemi, z ziemi do chmury, pomiędzy chmurami lub w powietrze (z chmury nie dochodząc do ziemi). Błyskawica składa się z kilku wyładowań-impulsów wzdłuż tego samego toru, zwanego kanałem wyładowań, który jest zwykle kręty i rozgałęziony, ponieważ wyładowania odbywają się w kierunkach najmniejszego oporu elektrycznego (największego zagęszczenia jonów). Kanał ten jest widoczny, bo powietrze osiąga tam temperaturę 25-30 tys.°C, skutkiem czego świeci jasno i oślepiająco. Każde wyładowanie zaczyna się od leadera, czyli wyładowania wstępnego, którego zadaniem jest „przetarcie” kanału (zwiększenie ilości jonów i przewodności powietrza). Od razu po przetarciu kanału odbywa się wyładowanie główne, następne już są słabsze lub przechodzą innymi kanałami. Dolna część chmury burzowej Cb ma ładunek ujemny, a powierzchnia ziemi po chmurą otrzymuje drogą indukcji ładunek dodatni, zatem od chmury do ziemi jest przenoszona elektryczność ujemna (od ziemi do chmury - dodatnia).

Zorza polarna - to zjawisko występujące w górnych warstwach atmosfery na wysokości ok. 80-120 km w postaci świecących pasm, draperii, zasłon czy łuków. Pojawia się dzięki oddziaływaniu naładowanych elektrycznie cząstek wyrzucanych przez Słońce podczas zachodzących na nim wybuchów na rozrzedzone gazy wysokich warstw atmosfery ziemskiej i przyciągane przez pole magnetyczne Ziemi. Dlatego zorze polarne są obserwowane najczęściej w pobliżu biegunów magnetycznych, ale nie tylko - nawet w Kaliszu przy braku chmur można dostrzec zorzę (jeśli znajduje się bardzo wysoko w atmosferze), ale już mało efektowną, przeważnie lekko białawą.

D.f.

OBSERWACJE NAD ZJAWISKAMI

Zjawiska meteorologiczne określa się za pomocą obserwacji wizualnych. W szczególności zwraca się uwagę i notuje czas rozpoczęcia i zakończenia zjawiska oraz zmiany jego natężenia (słabe, umiarkowane, silne). Wybrane niebezpieczne zjawiska, takie jak: słaba widzialność pozioma (zwłaszcza przy mgle), obniżająca się podstawa chmur, silny, porywisty wiatr, zamieć i zawieja, silny, obfity opad i marznący opad (powodujący gołoledź), burza oraz gradobicie wymagają podania komunikatu ostrzegawczego i odwoławczego.

D.g.

POMIAR OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH

Do pomiaru opadu służą deszczomierze, czyli pluwiometry (łac. pluvia - deszcz, w starszej literaturze można spotkać określenie ombrometr - gr. ómbra - deszcz). Typowy nizinny deszczomierz Hellmanna zbiera przez otwór wlotowy o średnicy 200 cm² opad do okresowo wymienianego zbiorniczka o pojemności 1 dcm³ (litra). Wodę ze zbiorniczka wylewa się do menzurki i mierzy jej wysokość w milimetrach (1 mm opadu odpowiada 1l na powierzchni 1m²). Śnieg, jaki znajdzie się na ściankach deszczomierza należy stopić, potem zmierzyć ilość wody.

Do rejestracji opadu (wysokość, czas, natężenie) w ciepłej części roku stosuje się pluwiografy. Pływak umieszczony w zbiorniczku jest połączony systemem dźwigni z ramieniem zakończonym piórkiem piszącym, które na wyskalowanym pasku kreśli linię poziomą (przy braku opadu) lub wznoszącą się (podczas opadu, gdy wody przybywa). Stosowane obecnie na sieci pomiarowej pluwiografy przelewowe (lekko podgrzewane zimą) generują każdorazowo impuls elektryczny, gdy ciężar wody odpowiada 0,1mm opadu. Ilość i czas impulsów jest rejestrowana.

Deszczomierz i pluwiograf rejestrujący obejrzymy na stacji meteorologicznej.

D.h.

ZWIĄZEK MIĘDZY RODZAJEM CHMUR I RODZAJEM OPADU

Opady można podzielić jeszcze inaczej ze względu na ich charakter. Wyróżniamy opady przelotne i jednostajne (ciągłe lub z przerwami). Opady przelotne (w zagranicznych źródłach: shower) występują tylko w obecności chmury Cumulonimbus i przeważnie odznaczają się nagłym początkiem i końcem (choć przeważnie nie trwają długo), zmiennym natężeniem i często bywają obfite bądź ulewne. Pozostałe chmury przynoszą opady jednostajne. Istnieją pewne rodzaje opadów, które towarzyszą pewnym określonym chmurom (w słabo uwodnionej, cienkiej chmurze Stratus nie powstanie opad o dużych kroplach, odwrotnie niż w Nimbostratusie o dużej miąższości). Chmury piętra wysokiego w ogóle nie dają opadów.

OPAD	Ac	As	Sc	Ns	St	Cu	Cb	Brak chmur
Deszcz	(+)	+	+	+		(+)	+
Śnieg	(+)	+	+	+		(+)	+
Mżawka					+
Krupa śnieżna							+
Grad							+
Śnieg ziarnisty					+
Pył diamentowy								+

(+) opad możliwy, ale nie sięgający powierzchni ziemi.

---