WOS- CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Człowiek jest istota społeczną ponieważ:

• realizuje swoje potrzeby żyjąc w społeczeństwie

• kształtuje swoja wiedzę dzięki innym ludziom, którzy przekazują mu tradycje, reguły zachowania

• społeczeństwo umożliwia mu przeżycie w początkowym okresie życia

Interakcja społeczna- proces wzajemnego oddziaływania co najmniej 2 osób.

Interakcja symboliczna- działania polegające na ciągłym interpretowaniu znaczeń, tj. odczytywaniu zamiarów innych osób i przekazywaniu im informacji o tym, jak zamierza się postoąpić i jak się chce, aby one postąpiły.

Instytucja społeczna- zbiory wzorów zachowań występujących w poszczególnych dziedzinach działalności człowieka.

Życie publiczne- część życia społecznego, w której rozstrzygają się sprawy dotyczące wszystkich członków zbiorowości. Toczy się ono nie na płaszczyźnie prywatnych kontaktów międzyludzkich, lecz na forum różnego rodzaju otwartych spotkań oraz mediów. Nie może być uznane za publiczne to, co pozostaje niejawne.

Konflikt- jeden z podstawowych mechanizmów rozwoju społecznego, toczy się między jednostkami, grupami społecznymi, ale także między całymi społeczeństwami i narodami. W państwach demokratycznych rozwiązywany jest poprzez: dyskusje, debaty, negocjacje, mediacje, arbitraż, głosowanie, wybory, manifestacje.

Strefa publiczna- przestrzeń otwartej wymiany poglądów na temat wspólnych spraw danej społeczności.

Socjalizacja- proces upodobniania się młodego człowieka do świata starszych. W procesie tym kształtuje się osobowość człowieka, który przejmuje system wartości, norm i wzorów obowiązujących we współżyciu z innymi ludźmi

Dzieli się na 2 fazy :

• socjalizacja pierwotna - okres dzieciństwa, kiedy przyswajane są obce wzorce

• socjalizacja wtórna- następuje w okresie dojrzałości, kiedy zmiany w osobowości człowieka są dziełem tej, że jednostki

Rola społeczna- zespół praw i obowiązków związanych z pozycją, jaką dana jednostka zajmuje w społeczeństwie.

Konformizm - dostosowanie własnego zachowania i sposobu myślenia do zachowania i myślenia innych członków zbiorowości.

Egalitaryzm- pogląd o konieczności równego dla wszystkich dostępu do życia społecznego i politycznego

Elitaryzm- pogląd, który zakłada większy wpływ na życie społeczno- polityczne tylko niektórych grup i jednostek.

Grupy społeczne:

• minimum 3 osoby

• możliwość komunikacji

• cechy wspólne, wartości

• odrębność

• struktura

• interakcje

• wspólne cele

Typologia gr. społecznych

• charakter członkostwa

• zamknięte

• otwarte

• rodzaj więzi

• pierwotne

• wtórne

• wielkość grupy

• duże

• małe

• charakter zorganizowania

• formalne

• nie formalne

Sposoby kierowania grupą:

• liberalny- przywódca nie ingeruje w pracę grupy, może jedynie sugerować. Członkowie są całkowicie swobodni w podejmowaniu decyzji

• demokratyczny- przywódca liczy się z głosami innych, członkowie są samodzielni

• autokratyczny- przywódca sam decyduje o grupie, istnieje podział na rządzących i rządzonych

Rodzina- związek kobiety i mężczyzny (ich potomstwo) połączeni węzłem małżeńskim. W szerszym znaczeniu to także ogół krewnych obu małżonków.

Rodzina nazywana jest podstawową komórką społeczną ze względu na to jaką rolę odgrywa w życiu każdego społeczeństwa.

Funkcje rodziny:

• socjalizacyjna- wychowanie potomstwa

• prokreacyjna- wydanie potomstwa

• seksualna- społecznie akceptowana forma życia płciowego

• kulturowa- przekazywanie młodemu pokoleniu dziedzictwa kulturowego

• ekonomiczna- zaspokajanie potrzeb materialnych

• stratyfikacyjna- nadawanie przez rodzinę pozycji w społeczeństwie swoim członkom

• opiekuńczo- zabezpieczająca - opieka nad dziećmi i osobami w podeszłym wieku

Przejawy kryzysu rodziny:

• zanik tradycyjnych funkcji rodziny

• emancypacja kobiet

• wzrost popularności związków nieformalnych

• spadek dzietności

Małżeństwo- usankcjonowany przez prawo trwały, równoprawny związek kobiety i mężczyzny

Typy małżeństw:

• monogamiczne kobieta + mężczyzna

• poligamiczne

• poliandria 1x kobieta + wiele mężczyzn

• poligynia 1x mężczyzna + wiele kobiet

• grupowe

Przeszkody w zawarciu związku małżeńskiego:

• pokrewieństwo, do 4 stopnia

• płeć

• wiek, dziewczyny od 16 r.ż, ogólnie pełnoletni

• ubezwłasnowolnienie umysłowe

• wolność, bez ważnego związku małżeńskiego

normy społeczne- nakazy i zakazy określające jak należy postępować, co należy robić, a czego nie wolno. Są wyrazem zaakceptowanego i uznawanego za obowiązujący system wartości w danym społeczeństwie; stoją na straży ładu społecznego dzięki czemu pewne zachowania są przewidywalne.

Normy prawne - są ustanowione przez organ władzy ustawodawczej , ich przestrzegania strzegą wymiar sprawiedliwości i aparat przymusu, w równym stopniu obowiązują wszystkich obywateli, zaś sankcję za ich nie przestrzeganie mają charakter formalny

norma religijna - obowiązująca tylko przedstawicieli danego wyznania. Istnieją normy wydane przez samego Boga lub od organizacji religijnych, złamania zasad jest grzechem wobec Boga lub wobec państwa , sankcją jest ekskomunika, wyklęcie

norma moralna - fundament postępowania człowieka i całych gr. społecznych, pomagają rozróżnić dobro od zła, nie przestrzeganie pociąga za sobą sankcje formalne

norma obyczajowa- wynika z tradycji danej kultury; bywają spisane, ale częściej funkcjonują w przekazie ustnym

norma zwyczajowa- dotyczy tego jak wypada zachować się w pewnych sytuacjach czy środowiskach

społeczeństwo informatywne/ informacyjne- nastawione na odbiór informacji, przetworzenie jej

społeczeństwo plemienne- w społeczeństwie tym podział wynika z przynależności do płci, mężczyzna zajmował się łowiectwem rybołówstwem a kobieta wychowywała dzieci, dbała o gospodarstwo domowe. Jest charakterystyczne dla okresu prehistorycznego.

Społeczeństwo niewolnicze- charakterystyczne dla okresu starożytnego. Charakterystykę tego społeczeństwa przestawił Arystoteles w dziele „Polityka” w którym stwierdził, że niewola jest stanem natury. W tym społeczeństwie część populacji była podległa królowi.

Społeczeństwo feudalne - charakterystyczne dla średniowiecza. Charakteryzowało się wyraźnym podziałem na 3 stany:

• pracujący ( chłopi, mieszczanie)

• wojujący ( rycerze , szlachta)

• modlący się (duchowieństwo)

Społeczeństwo przemysłowe- ma związek z rozwojem przemysłu w końcu XVIII w. W Europie zachodniej , Ameryce północnej .W tym społeczeństwie zmianom uległy proporcje między ludnością wiejską, a miejską, rozwój przemysłu pociągnął za sobą rozwój miast do których w coraz większym stopniu przeprowadzać się będzie ludność wiejska . Duża ruchliwość społeczna

Społeczeństwo industrialne/ poprzemysłowe - duże znaczenie obiegu informacji, przekazywania jej przy pomocy nowych technologii, codziennie wykorzystywanie ich w pracy i rozrywce, dominuję tu sektor usług.

• Informacyjne - podstawowym artykułem na runku jest informacja ( pozyskiwanie, przetwarzanie, sprzedaż)

• masowe- ludzie żyją i działają w dużych zbiorowościach, dominującą kultura jest kultura masowa- bezrefleksyjna i hedonistyczna. Społeczeństwo masowe to takie, w którym zanikają wyższe wartości a religia nie ma wpływu na zachowania ludzkie

• globalne- powstało w efekcie rozwoju środków masowego rozwoju i telekomunikacji co spowodowało że granice i duże odległości straciły swoje znaczenie.

---