Zagadnienia na kolokwium z pedagogiki czasu wolnego - 2007/2008

ZAGADNIENIE NR 1

Wyjaśnij definicje pedagogiki społecznej i opisz schemat czynników regulujących rozwój i wychowanie człowieka.

Pedagogika społeczna skupia się na problematyce środowiskowych uwarunkowań procesów wychowawczych oraz na analizie warunków umożliwiających zaspokajanie potrzeb rozwojowych człowieka w różnych fazach jego życia ,pracy ,nauce, zabawie , w czasie wojny, w miejscu zamieszkania ,grupie rówieśniczej ,towarzyskiej działalności kulturalnej.

Schemat czynników regulujących rozwój i wychowanie człowieka:

CZYNNIKI INSTYTUCJONALNE

Czynniki immanentne Człowiek Czynniki środowiskowe

( biopsychiczne) dziecko KOMPONENTY

osobowość -środowisko życia biosocjokulturowe

-przestrzeń i sieć społecznych relacji

-środowisko wychowawcze

(typowe i osobiste)

-zasoby wychowania

-siły ludzkie i społeczne

-układy wsparcia indywidualnego i

grupowego

ZAGADNIENIE NR 2

Tezy pedagogiki czasu wolnego wg. Kamińskiego:

1. Społeczeństwa rozwinięte charakteryzują się ciągłym wzrostem

ilości

czasu wolnego, stwarza to wiele nowych problemów społecznych.

2. "Uwolniony czas" od pracy zarobkowej jako dobro społeczne wymaga

wypełnienia go treściami (subiektywnie i obiektywnie)

3. Człowiek, wg. Kamińskiego, jest istotą bio-socjo-kulturalną i

wszystkie trzy sfery jego ludzkiej istoty stanowią jedność wzajemnie się

dopełniającą.

4. Zgodnie ze środowiskowym ujmowaniem wychowania trzeba zapewnić

obiektywne warunki do zaspokajania potrzeb wolnoczasowych różnym

jednostkom i grupom społecznym.

5. Działalność pedagogiczna w zakresie czasu wolnego powinna być

ukierunkowana na realizację dwóch rodzajów ogólnych zadań :

profilaktycznych i kreacyjnych.

- profilaktycznych , następowałoby elminiowanie lub minimalizowanie

wysoce niekorzystnych zjawisk w obrębie czasu wolnego

- kreacyjnych , dostarczałyby inspiracji i zaprawiałyby do twórczych

poszukiwań wzorów zachowań wolnoczasowych, zdobywanie większego

mistrzostwa , osiągania wyższych sprawności i realizacji wartości

wyższego rzędu.

ZAGADNIENIE NR 3

Aspekty czasu wolnego:

1. Aspekt pedagogiczny - polega na ujawnianiu samodzielności , własnej inicjatywy w organizowaniu różnorodnych form rekreacji odpowiednich do własnych potrzeb, upodobań i zainteresowań, dla satysfakcji i przyjemności. Pozytywną strona tego aspektu jest to iż człowiek sam dochodzi do zrozumienia konieczności oraz ciągłego podnoszenia swych umiejętności a także doskonalenia ich. Takie organizowanie sobie zajęć daje poczucie samodzielności, swobody. Pozytywną cechą jest także dobrowolność i możliwość wyboru form i treści zajęć. Radość odczuwana przez samodzielne organizowanie sobie zajęć stanowi pozytywny czynnik w poszukiwaniu życiowych perspektyw.

2. Aspekt socjologiczny - aspekt ten posiada wartość ideowo-wychowawczą. Czas wolny ułatwia przeżycia społeczne i kontakty, które wzbudzają potrzebę współpracy z innymi, odrzucenia swych postaw egocentrycznych dla wspólnych poświęceń, działań, radości i rozczarowań. Umożliwia to porównanie własnych zachowań z zachowaniami innych, sprzyja uspołecznieniu człowieka, a wspólna zabawa, wypoczynek, działania w kole zainteresowań czy wycieczka to znakomita szkoła współżycia i wspólnych działań.

3. Aspekt psychologiczny - do rozwijania psychiki nie wystarczy nauka szkolna czy praca. Człowiek po przez samodzielne szukanie sam próbuje określić swoje zainteresowania. W zajęciach czasu wolnego jak rozwijanie i kształcenie zainteresowań, bardzo ważna jest potrzeba rozrywki, przyjemności po trudach nauki, po pracy. Czas wolny jest źródłem nowych przeżyć wywołujących żywe reakcje psychofizyczne. Cechą tych przeżyć jest radość, szczęście czy odprężenie psychiczne. Pozytywną stroną tego aspektu jest to iż uczy koleżeństwa, serdeczności, uprzejmości, a osłabia lenistwo, niezaradność czy samotność.

4. Aspekt fizjologiczno-zdrowotny - jest on zabezpieczeniem organizmu od nadmiernych obowiązków i zadań, spełnia rolę profilaktyczną w zakresie ochrony zdrowia. Walorami tego aspektu są: odprężenie psychiczne poza szkołą , uwolnienie od nadmiernego wysiłku i niekorzystnej sytuacji higieniczno-zdrowotnej, radość i zabawa wpływające na samopoczucie, dostępność świeżego powietrza i ruchu fizycznego, który rozwija mięśnie i sprawność fizyczno-ruchową. Do pełnego wykorzystania tego aspektu jest potrzebny czynnik, którym jest systematyczne i właściwe kalorycznie odżywianie.

5. Aspekt ekonomiczny - polega na planowym zapewnieniu odpowiedniej ilości czasu wolnego oraz stworzeniu sprzyjających warunków do prawidłowego wykorzystania tego czasu. Organizm człowieka musi mieć czas na wypoczynek , odprężenie aby intelekt prosperował właściwie. I odwrotnie, kiedy szkoła lub praca sprawniej organizuje zajęcia czy prace tym więcej mamy czasu wolnego poza szkołą czy pracą.

ZAGADNIENIE NR 4

Przedmiot badań, zadania i związek z innymi naukami.

Przedmiot badan: zajmuje sie teoretycznymi i praktycznymi problemami przygotowania czlowieka do umiejetnego spozytkowania czasu wolnego. Przedmiotem badan, obok dydaktyki, są uwarunkowania psychofizyczne procesów pedagogicznych w rekreacji i turystyce.

Zadania: - dostarczenie zasad stawiania diagnoz dotyczacych rzeczywistosci wychowawczej, a wiec dochodzenia do znajomosci stanu wyjsciowego, warunków oraz osiagniec wychowania. - wychowanie czlowieka do rekreacji i turystyki, kosztaltowanie motywacji dla zachowania zdrowia czlowieka z przyrodą - szczególnym zadaniem jest ksztaltowanie odpowiedzialnosci i swiadome wplywanie kazdej jednostki na zdrowie wlasne, rodziny, a docelowo i narodu;wyksztalcenie w kazdym podmiocie odpowiedzialnosci za stwarzanie wlasciwych warunków do uprawiania kultury fizycznej - stwarzanie nowych zachowan jednostek i grup spolecznych przez dostarczenie godziwej rozrywki

Związek z innymi naukami: Odnosi sie to do nauk ktorych przedmiotem jest wychowanie. Naleza do nich: socjologia wychowania (socjologia czasu wolnego),psychologia wychowawcza, filozofia, teologia

ZAGADNIENIE NR 5

Wymień i opisz podstawowe pojęcia jakimi posługuje się pedagogika czasu wolnego.

Podstawowe pojęcia pedagogiki czasu wolnego to:

• wychowanie do rekreacji i turystyki

• socjalizacja-wychowanie ukierunkowane do rekreacji i turystyki

• samowychowanie do rekreacji i turystyki

Wychowanie rekreacji i turystyki przez to rozumieć będziemy wszelkie zamierzone, celowe działania w formie interakcji społecznych mające na celu wywołanie w osobowości człowieka trwałych pożądanych potrzeb dotyczących uczestnictwa w rekreacji i turystyce. Między ludźmi lub grupami ludzi uprawiającymi rekreacje czy turystykę zawiązuje się również przypadkowe, okazjonalne interakcje, określane na ogół niezamierzonym wychowaniem.

Wychowanie ukierunkowujące do rekreacji i turystyki to działanie zmierzające do świadomego , celowego organizowania takich wzajemnych interakcji między wychowawcą a wychowankiem , które by w sposób trwały modyfikowały i ukształtowały lub rozwijały w osobowości jednostki dyspozycje emocjonalno-wolicjonalne, a więc kierunkowe do uczestnictwa w różnych formach turystyki i rekreacji

Samowychowanie do rekreacji i turystyki występuje wtedy, gdy jednostka sama, zainteresowana jakąś formą rekreacji i turystyki, inicjuje czynności o charakterze wychowawczym i poznawczo-prakseologicznym. Taka jednostka sama określa cele i ustala zadania, dokonuje wyboru metod postępowania oraz poddaje je własnej wewnętrznej kontroli i ocenie. Samowychowanie do rekreacji i turystyki jest zawsze następstwem wcześniejszych wpływów zewnętrznych i z tego względu ma charakter wtórny.

ZAGADNIENIE NR 7

Budżet czasu wolnego

Budżet czasu- to zestawienie odcinków czasu przewidzianych na realizację różnych czynności życiowych.

Składniki budżetu czasu:

Wariant I:

1. Praca zawodowa lub podstawowe zatrudnienie

2. Dodatkowa praca zarobkowa

3. Dojazd do pracy

4. Zaspokojenie elementarnych potrzeb organizmu

5. Obowiązki domowe

6. Uczelniane kształcenie się pracujących

7. Czas wolny

8. Czas na wpół wolny

Wariant II:

1. Zaspokojenie potrzeb fizjologicznych

2. Praca zawodowa

3. Przejazdy (dojazdy, dojścia)

4. Wykonywanie prac domowych

5. Zajęcia poza domem

6. Nauka (kształcenie i dokształcanie)

7. Czas wolny

Wydzielanie czasu wolnego z budżetu czasu:

ZASADA DOBROWOLNOŚCI- (fundamentalna zasada) jest to przyjęcie z własnej woli konkretnych zobowiązań i realizowanie ich zarówno wtedy, kiedy są przyjemne i wtedy, kiedy są kłopotliwe. Są to działania świadome

BEZINTERESOWNOŚĆ- działania podejmowane są bezinteresownie, w dzisiejszych czasach jest to jednak zjawisko rzadkie, w przeszłości dotyczyło ludzi bogatych.

PRACA ZAWODOWA- stanowi kryterium dość precyzyjnego podziału budżetu czasu na czas wolny i czas zajęty. Czas spędzany w murach zakładów pracy wraz z przerwami i pracą wykonywaną poza zakładem pracy nie jest zaliczany do czasu wolnego.

ZAGADNIENIE NR 9

Zaprawa wczasowa

"Zaprawa wczasowa" - jest to wdrażanie pewnych konwencji do podwyższenia standardu życia i pozwala na prawidłowe wykorzystanie czasu wolnego - czynności. Wg Kamińskiego, im wcześniej ten proces się rozpocznie , tym trwalsze będą jego wyniki. Uzależnione jest to od metodyki wychowania do czasu wolnego. "Wychowanie do wczasów" - planowe działania wychowawcze zmierzające do wyposażenia młodej generacji w umiejętności racjonalnego wykorzystywania czasu wolnego. Wychowawca czasu wolnego - osoba, która świadomie i intencjonalnie stwarza sytuacje wychowawcze, realizując zadania wczasowe. Wychowawca powinien dysponować wiedzą psychopedagogiczną, oraz umiejętnościami diagnozowania potrzeb wolno wczasowych.

ZAGADNIENIE NR 10

Instytucje wychowania do wczasów

a) Rodzina

Rodzina jest źródłem społecznego uczenia się, kształtowania określonych nastawień i uczenia się komunikowania.

Prawidłowa organizacja życia rodzinnego sprzyja kształtowaniu się odpowiednich wzorów zachowań w sferze

intelektualnej, społecznej, itp. Kamiński podkreśla iż kierunki aktywności w czasie wolnym nadaje rodzina a czynnikiem

kształtujšcym wzory spędzenia czasu wolnego sš rodzice. Wymaga to jednak odpowiedniej kultury wczasów.

b) Szkoła

Szkoła powinna kształtowac zainteresowania i zamiłowania uczniów. Powinna rozbudzac potrzebe samokształcenia pozalekcyjnego.

Może realizowac to zadanie poprzez :

1. Koła i zespoły zarówno dla uczniów zdolnych jak i mniej zdolnych.

2. Imprezy artystyczne, rozrywkowe, turystyczne i inne dla wszystkich uczniów.

3. Prace organizacji społecznych i samorzšdu szkolnego

Ważnym warunkiem jest istnienie animatora młodzieżowego który potrafi nadac działaniom odpowiedni wymiar.

c) Placówki

Rozwijajš i doskonalš zainteresowania intelektualne, artystyczne, sportowe i inne. Zaspokajajš potrzeby, kreujš nowe wzory i

uczš wartości.

ZAGADNIENIE NR 13

definicja, struktura i cechy rodziny jako grupy społecznej i jako instytucji

Rodzina-mała gr pierwotna złożona z osób, które łączy stosunek małżeński i rodzicielski oraz w szerokim społeczno-prawnym rozumieniu tego terminu, umacniany z reguły prawem naturalnym, obyczajami i kontekstem kulturowym. jako instytucja : rodzina - (jakoś nie jasno to opisali...) oprócz zaspokojenia indywidualnych potrzeb żyjących wspólnie ludzi zaspokaja też istotne potrzeby społeczne, choćby poprzez utrzymywanie równowagi demograficznej danego społeczeństwa czy socjalizację potomstwa. Z instytucjonalnym aspektem rodziny wiążą się także spełnianie przez nia funkje np: prokreacyjna, ekonomiczna czy opiekuńczo-wychowawcza struktura: strukturę rodziny określa: liczba i jakość członków rodziny (liczba dzieci, krewnych) układ ich pozycji i ról społecznych, przestrzenne ich usytuowanie, siła więzi instytucjonalnych i psychologicznych łączących poszczególnych członków rodziny, świadcząca o mniejszej lub większej spójności rodziny, podział czynności oraz struktura wewnętrzrodzinnej władzy i autorytetów, łacząca się dość ściśle z układem pozycji społecznych a także wewnątrzrodzinny rozkład miłości i względów.

ZAGADNIENIE NR 15

Potrzeby zaspokajane w ramach życia rodzinnego:

• akceptacji - takim jakim się jest, niezależnie od posiadanych wad i braków; zaspokajanie tej więzi stanowi konieczny warunek do zaspokajania prawidłowych więzi między członkami rodziny;

• bezpieczeństwa - zachowanie stanu nienaruszalności cenionych wartości związanych bezpośrednio z własną osoba (życie, zdrowie, wolność osobista, itp.) oraz z osobami najbliższymi (ich życie i zdrowie, pomyślność życiowa, zgodne współżycie, itp.).

• przynależności i miłości - spełnienie tej potrzeby, niesie poczucie, ze jest się lubianym, kochanym przez najbliższe otoczenie; jest się uznawanym za kogoś niezastąpionego, którego obecność niesie radość, a oddalenie - smutek; wzajemność tych uczuć;

• pozytywnego oddźwięku psychicznego - chcemy aby otoczenie rozumiało i podzielało pobudki naszych działań, dążeń, pragnień oraz radości i niepokojów, a także odczuwanie naszych stanów psychicznych; dążenie do zrodzenia się poczucia wspólnoty duchowej, aby nic co nasze nie było obce pozostałym członkom rodziny;

• uznania - dla wszystkich konstruktywnych poczynań, zaangażowania, wysiłku, twórczej inicjatywy, osiągnięć w różnych dziedzinach działalności i w rozwijaniu osobowościowym; poczucie uznania daje satysfakcję, dodatnią samoocenę i dobrą perspektywę co staje się czynnikiem do dalszego samodoskonalenia.

• wyłączności - posiadanie swego niepodzielnego „miejsca w sercach” najbliższych, ale także w znaczeniu bycia tą jedyną osobą w myślach i uczuciach, na których nam zależy, a to stanowi element egoizmu i zazdrości;

• ekspresji emocjonalnej - konieczność dzielenia się z bliskimi swoimi stanami emocjonalnymi, uczuciami, dzielenia się z nimi radościami, rozterkami i troskami dla osiągnięcia stanu uspokojenia, równowagi psychicznej, zrzucenia z siebie „ciężaru”;

• pomocy i oparcia - w chorobie, trudnych chwilach i niepowodzeniach; również wtedy gdy doznamy krzywdy i niesprawiedliwości oraz jesteśmy w stanie załamania psychicznego; bezinteresowna i w pełni zaangażowana pomoc w osiąganiu niełatwych celów

• intymności i rozluźnienia - rozwinięcie czysto osobistej sfery życia; zażyłość i pełne zbliżenie z otoczeniem; polega również na zwierzaniu się z pełnym zaufaniem, wyzbyciu się skrępowania, zniwelowanie stresów; ta funkcja wiąże się z poczuciem posiadania własnego azylu w rodzinie;

• stabilizacji - nastawienie na pewna stałość i niezmienność najbliższego otoczenia, niezakłóconego nagłymi zmianami trwania w określonej strukturze i kształcie osób, zjawisk; ciągłe jej zaspokajanie niesie poczucie bezpieczeństwa, równowagi, pewności jutra; stanowi mocne oparcie wobec szybkich zmian w otoczeniu.

• dobrej perspektywy - oczekiwanie przez dziecko pomyślności życiowej na dalszych etapach życia (ukończenie dobrej szkoły, zdobycie wybranego zawodu, zabezpieczenie ze strony rodziców, itd.); zaspokojenie tej potrzeby prowadzi nie tylko do dobrego samopoczucia i optymizmu, ale także do usamodzielnienia się.

ZAGADNIENIE NR 16

Biopsychiczne funkcje rodziny:

Wiążą się z biologicznymi zjawiskami mającymi swe istotne podłoże w sferze psychiki.

Do biopsychicznych funkcji rodziny należą:

• Funkcja prokreacyjna - polega nie tylko na powoływaniu do życia nowych członków rodziny lecz także na zaspokajaniu emocjonalnych potrzeb rodziców. Poprzez tą funkcję instytucja małżeńska zostaje uzupełniona instytucją rodzicielstwa, dzięki czemu zostaje uformowana rodzina pełna.

• Funkcja seksualna - polega na zaspokojeniu potrzeb seksualnych współmałżonków oraz służy celom prokreacyjnym.

ZAGADNIENIE NR 17

FUNKCJE EKONOMICZNE RODZINY I KIERUNKI ICH PRZEMIAN

Dotyczą materialnej egzystencji rodziny oraz zachowań, działań i współdziałań członków rodziny odnoszących się do spraw materialnych rodziny. W grę wchodzą też współdziałania ze światem zewnętrznym podejmowane w materialnym interesie rodziny.

Materialno- ekonomiczna funkcja rodziny - zaspokojenie materialnych potrzeb członków rodziny.

Składają się na nią 4 podfunkcje:

• produkcyjna - rodzina posiada warsztat produkcyjny lub usługowy i stanowi jego załogę pracowniczą ( np. rodzina chłopska , która ma gospodarstwo rolne ),

• zarobkowa - praca zarobkowa członków rodziny w celu zdobywania pieniędzy dla utrzymania rodziny,

• gospodarcza - zasób i gromadzenie trwałych dóbr materialnych ( mieszkanie, wyposażenie, samochód ),

• usługowo- konsumpcyjna- wykonywanie wszystkich prac usługowych w domu np. przyrządzanie posiłków, sprzątanie itp.

Wszystkie podfunkcje są ze sobą powiązane i wyznaczają zarazem podstawowy zakres materialno-ekonomicznej funkcji rodziny.

Opiekuńczo- zabezpieczająca funkcja rodziny- materialne i fizyczne zabezpieczenie członków rodziny małej lub dużej oraz krewnych, pozbawionych całkowicie lub częściowo środków do życia, niesprawnych- wymagających opieki.

Należą tu działania związane:

- z pielęgnacją niemowląt i małych dzieci;

- pomoc materialna dla ludzi starszych ( rodziców, dziadków…);

- opieka fizyczna oraz wsparcie psychiczne nad ludźmi zniedołężniałymi- z powodu starości lub niepełnosprawności;

W ramach tej funkcji wyróżniamy 3 główne nurty działań:

1. ukierunkowana, szczególna pomoc materialna adresowana do specyficznych osób;

2. pomoc fizyczna;

3. psychiczne wsparcie osób, nad którymi roztacza się opiekę.

ZAGADNIENIE NR 18

Funkcje sociopsychologiczne rodziny

1-Funkcja socializacyjno-wychowawcza rodzinny- polega na w prowadzeniu dziecka w swiat kultury danego spoleczenstwa(materialnej i duchowej) a także na przygotowaniu go samodzielnego pelnienia rol spolecznych w rodzinie i spoleczenstwie

2-funkcja kulturalna rodziny- polega na zapoznaniu mlodego pokolenia z dziejami kultury danego spoleczenstwa oraz jej trwalymi pomnikami(przekazywanie dziedzictwa kulturowego), uczenie tolerancji wobec innych kultur.

3-Funkcja religijna rodzinny-polega na wychowaniu potomstwa w duchu religijnym i egzekwowaniu religijnych powinnosci.

4-Funkcja rekreacyjno-towarzyska rodziny- polega na potrzebie zycia towarzyskiego nie tylko poprzez utrzymywanie kontaktow z niekrewnymi ale także sa zaspakajane w kregu krewnych, zwlaqszca blizszych, zarówno mieszkajacych razem jak i w gronie krewnych rozprzestrzenionych przestrzennie.

5-Emocionalno ekspresyjna funkcja rodzinny-wystepuja w tej funkcji najistotniejsze emocionalne potzreby czlonkow rodzinny oraz potrzeba wyrazania swej osobowosci.. Innym slowy jest to funkcja milosci.

ZAGADNIENIE NR 22

Jakie więzi występują w środowisku lokalnym.

1.Związki konstytuujące wspólnotę miały charakter osobowy, emocjonalny, wiązały ludzi osobistą aprobującą znajomością i istniały niezależnie od istnienia doraźnego ,fizycznego kontaktu członków grupy. Taki typ związków nazywamy WIĘZIAMI OSOBOWYMI.

2. Zbiorowości zwane stowarzyszeniem tworzone celowo ,budowały swoje cele i mechanizmy istnienia na poczuciu wspólnoty interesów. Wzajemne świadczenia rzeczowe ,wymiana usług czy wspólne osiąganie celów było spoiwem związków osobniczych w takich zbiorowościach. Nasilenie więzi emocjonalnych było tu niewielkie .Ten typ relacji osobniczych w zbiorowościach celowych nazywamy WIĘZIAMI

ZAGADNIENIE NR 23

Proces regulacji zachowań wolnoczasowych człowieka- motywy

Aby wystąpiło jakiekolwiek zachowanie jednostki- w tym również wolnoczasowe- musi pojawić się tzw. Bodziec inicjujący dana aktywność.

Schemat procesu regulacji zachowań wolnoczasowych:

Warunki zewnętrzne umożliwiające

Rekreację

Bodziec inicjujący Efektywna gotowość do realizacja zachowania

Zachowanie realizacji zachowania wolnoczasowego

Wolnoczasowe

Motywacja

W następnym etapie człowiek musi przejawić gotowość do realizacji tego zachowania, budując sobie strukturę motywacji. Struktura motywacyjna stanowi konstrukt oparty na wykształconych w trakcie całego życia człowieka hierarchicznych potrzeb, aspiracji, wartości i nawyków korespondujących z cechami osobowościowymi.

Osobowość definiuje się jako zespół stałych właściwości i procesów psychofizycznych odróżniających daną jednostkę od innych. Do czynników wpływających na osobowość człowieka zalicz się przede wszystkim:

- dziedziczność

- środowisko prenatalne i przyrodnicze życia

- środowisko społeczno- kulturowe

- doświadczenie życiowe i aktywność jednostki

Środowisko społeczne jest względnie stały układ jednostek, grup oraz innych zbiorowości ludzkich wywołujących aktywność człowieka i wywierających wpływ na jego zachowanie.

Główne cech zachowań wolnoczasowych różniące te zachowania od innych- nierekreacyjnych- form aktywności ludzkiej można sprowadzić do następujących:

- autohedonizm i autoteliczność,

- dobrowolność przy podejmowaniu,

- bezinteresowność( brak motywacji ekonomicznych),

- obniżony poziom samokontroli emocjonalnej( zabawowy charakter),

- odmienność w stosunku do innych, codziennych, obowiązkowych czynności, mniej formalny charakter.

Styl życia- zakres i formy codziennych zachowań jednostek lub grup, specyficzne dla ich usytuowania społecznego, tzn. manifestujące położenie społeczne oraz postrzegane jako charakterystyczne dla jego położenia a dzięki temu umożliwiające szeroko rozumianą lokalizację innych ludzi.

Zachowania wolnoczasowe warunkowane są przez szereg czynników zewnętrznych związanych także z pozycją i statusem jednostki w strukturze społecznej.

ZAGADNIENIE NR 26

RODZAJE REKREACJI.

a) rekreacja ruchowo-fizyczna (ćw. ruchowe, zabawy, gry, turystyka piesza związana jest z ruchem)
b) rekreacja twórcza (plastyczna- gdy ktoś rzeźbi, maluje; muzyczna - komponuje; fotograficzna; kształtuje osobowość człowieka)
c) rekreacja kulturowo-rozrywkowa (jest odbiorcą sztuki, tworzoną przez innych- gdy idziemy do teatru, kina, opery, zajmuje się rozrywką)
d) rekreacja przez działalność społeczną- działa dobrowolnie na rzecz innych w czasie wolnym- nie jest działaniem sportowym

CECHY REKREACJI.

-aktywność
-dobrowolność
-odmienność
-bezinteresowność
-zabawa i rozrywka

ZAGADNIENIE NR 27

Bariery ograniczajce uczestnictwo w rekreacji ruchowej

BARIERY PSYCHICZNE

Wiążą się one przede wszystkim z powszechnym bra­kiem motywacji do podejmowania zajęć rekreacyjnych w czasie wolnym i jako takie są bezpośrednim skutkiem niewłaściwej interpretacji zależności między zdrowiem a aktywnością ruchowa człowieka. Jest oczywiste, że lu­dzie nie dostrzegający korzyści zdrowotnych czy wręcz wątpiący w potrzebę i sens ćwiczeń fizycznych nie są wewnętrznie mobilizowani do czynnego wypoczynku, a wszelkie oddziaływania mające ich do tego zachęcić trafiają na wyjątkowo niepodatny grunt. Jeśli dodamy do tego liczne negatywne emocje, które przeżywa jed­nostka, a które wiążą się ze społeczną oceną ludzi uprawiających ćwiczenia, wówczas obraz tych ograni­czeń będzie nieomal pełny. Wiele osób, nawet spośród tych, którzy są przekonani o potrzebie rekreacji, rezy­gnuje z różnych form aktywności w obawie przed dezaprobatą społeczną, ośmieszeniem, utratą prestiżu. Niekiedy istotne znaczenie ma tutaj również strach, przed ewentualną kontuzją czy lęk przed negatywnym wynikiem samooceny.

BARIERY EKONOMICZNE

Ten rodzaj ograniczeń rozpatrywać można w dwojaki sposób: w aspekcie ogólniejszym wiążą się one z mate­rialnymi warunkami bytowania społeczeństwa na okre­ślonym etapie rozwoju historycznego oraz w aspekcie jednostkowym, który dotyczy indywidualnych kosztów uprawiania niektórych, szczególnie atrakcyjnych form rekreacji.

Bariery te w znacznie mniejszym niż inne stopniu utrudniają masowość rekreacji i równocześnie najłatwiej dają się zlikwidować, bo przecież nieustannie rozszerza się społeczny zasób czasu wolnego, dynamicz­nie wzrasta dobrobyt naszego narodu, korzystnie zmie­nia. się struktura spożycia, a sumy przeznaczane na za­kup sprzętu sportowo-turystycznego stanowią pozycję coraz wydatniejsza.

BARIERY GEOGRAFICZNE

Wiele form rekreacji lansowanych współcześnie wy­maga nie tylko dobrze zorganizowanej bazy, odpowied­niej kadry, lecz także dogodnego położenia geograficznego miast i osiedli oraz odpowiednich warunków fiz­jograficznych (rzeźba terenu, lasy, akweny etc.). Warun­ki te w sposób obiektywny sprzyjają rozwojowi różnych postaci i form aktywności ruchowej lub też rozwój ten utrudniają. W przypadku miejscowości o dogodnym po­łożeniu, organizacja masowej rekreacji jest łatwiejsza i tańsza, więcej też ludzi indywidualnie, niejako samo­rzutnie organizuje sobie aktywny wypoczynek. O wiele gorsza sytuacja panuje w miastach położonych na nie­ciekawych terenach utrudniających samodzielne wypeł­nianie czasu wolnego zajęciami rekreacyjnymi.

BARIERY DEMOGRAFICZNE

Podczas organizacji rekreacji fizycznej i bazy, która jej służy, nie zawsze uwzględnia się ograniczenia wynikające ze struktury demograficznej społeczności, zwła­szcza ze struktury płci, wieku, wykształcenia oraz struk­tury zawodowej. Tymczasem jest oczywiste, że zarówno obiektywne możliwości uprawiania ćwiczeń przez jedno­stkę, jak i społeczne postawy wobec ćwiczących, będą się w istotny sposób różnicować w zależności od owych cech.

Struktura demograficzna wielu miast i osiedli znajdujących się w różnych regionach kraju stwarza często przeszkody trudne do pokonania, których lekceważenie skazuje wiele interesujących inicjatyw na niepowodze­nie. Nie ulega bowiem wątpliwości, że innego programu wymaga, rekreacja w środowiskach z dużym odsetkiem ludzi starszych, innego w środowiskach, gdzie dominują mężczyźni (np. w ośrodkach, w których powstają ol­brzymie inwestycje przemysłowe i w których zdecydowaną większość mieszkańców stanowią młodzi mężczyźni napływający do miasta z różnych terenów), a jeszcze innego tam, gdzie skład zawodowy ludności wyraźnie określa popularność poszczególnych form.

BARIERY ORGANIZACYJNE

Przeszkody natury organizacyjnej wymienia się bodaj najczęściej wśród przyczyn niskiej popularności rekreacji fizycznej. W formie zarzutu kierowane są one pod ad­resem przede wszystkim instytucji programowo zajmujących się upowszechnianiem kultury fizycznej i dotyczą wielu spraw jednocześnie. Wszystkie te zarzuty, w więk­szym bądź mniejszym stopniu uzasadnione, wydają się szczególnie istotne, gdyż bezpośrednio dotyczą meryto­rycznej działalności instytucji zajmujących się upow­szechnianiem rekreacji.

BARIERY BIOLOGICZNE

Czyli wiek, płeć, poziom sprawności i wydolności, typ somatyczny wiążą się z morfologicznymi i funkcjonalnymi właściwościami organizmu ludzkiego. Stanowią one następstwo naturalnych przemian w życiu człowieka, czyli dorastania i starzenia się. Starzenie się pociąga za sobą obniżanie się sprawności ruchowej a także może doprowadzić do kalectwa, co uniemożliwia lub ogranicza aktywność fizyczną.

---