ELLSWORTH

• Przypomina ona Scherera- szczególnie w sensie myślenia o emocjach jako o procesie, który zachodzi w czasie i przechodzi przez szereg faz oceny poznawczej

• Z jakich założeń wychodzi Ellsworth poszukując tych powszechnych zdarzeń wywołujących emocje, takich samych dla wszystkich ludzi?- 1. ludzie są tym samym gatunkiem(jakby to samo będzie ich ruszać), 2. żeby przetrwać w świecie muszą tak samo reagować (niezależnie od figury zawsze będą zdarzenia, które będą dla nich korzystne lub nie), 3. rodzaj wydarzenia

• Czy można mówić o specyficznych zdarzeniach wywołujących emocje czy tylko o ogólnych zdarzeniach?- jeżeli mamy konkretne zdarzenia poprzedzające to nie możemy mówić o konkretnej emocji tylko o jakimś stanie

• Jakie stanowisko sama przyjmuje?- bardzo ogólne, abstrakcyjne

• Jakie będą te abstrakcyjne zdarzenia poprzedzające, które wyróżnia?- (abstrakcyjne zdarzenia poprzedzające, coś co budzi emocje, to są innymi słowy kolejne oceny poznawcze przez, które przechodzi człowiek) - kolejność ich jest ważna, bo ona przechodzi od najbardziej prostych(maja uwarunkowania biologiczne i występują jakby zawsze) do najbardziej złożonych(wpływają na to kultura i różnice indywidualne)

1. Nowość i nieoczekiwaność- podstawa do przeżycia emocji, jeżeli jest jakiś constans, nic się nie dzieje, nic nas nie zaskakuje, nic nie jest nowe to nie przeżyjemy emocji- jeżeli emocja powstaje pod wpływem myśli to oznacza, że ta myśl jest nowa

2. Wartościowość- nie zawsze wiemy czy cos jest dla nas dobre(+) czy złe(-)- wartościowość nie zawsze wychodzi od nas

3. Pewność i niepewność- w zależności od stopnia trudności i pewności lub nie pewności mamy różne emocje

4. Przeszkody i kontrola- przeszkody są we wszystkich kulturach bodźcem do odczuwania emocji(Frajda mówi to samo). Występuje jeszcze kontrola- przypomina to coś, co Lazarus nazywa oceną wtórną- bierze ona pod uwagę moje możliwości: to co umie, to co wiem- ta sama sytuacja u jednej osoby może powodować poczucie wyzwania, a u kogoś innego poczucie strachu i bezradności

5. Sprawczość- jaki tu pojawia się problem? Tu wchodzą różnice kulturowe- we wcześniejszych wyróżnieniach można było przypuszczać, że wszyscy ludzie będą mieli zmianę tak samo, jeżeli spotkają się z takimi sytuacjami poprzedzającymi no to budzą się w nich określone emocje. W tym wyróżnieniu wchodzi już kwestia kulturowa- różnice widać na podanym przez nią przykładzie z Japończykami i Amerykanami

6. Zgodność „ja” z normami- ma na myśli normy własne i grupowe- w chodzi tu przede wszystkim kwestia różnicowania wewnątrz kultury(np. subkultury)

WNIOSKI: ja się cos pojawi to nie mamy gotowej emocji, tylko to się toczy dalej, jak u Scherera „okno czasowe”- proces w czasie, którego pierwotna emocja podlega zmianą i w ostateczności może być ona inna niż na początku- jest to proces emocjonalny(u Scherera ocena jest rozbudowana, a u Ekmana jest automatyczna). Ważne jest też ujęcie poznawcze- nie chodzi o to, co się stało, ale jak to widzieć

FRIJDA

• Na jakim poziomie on rozpatruje problem?- abstrakcyjnym(odwołanie się na Lazarusa na znaczenie relacyjne- jeżeli coś określę w określony sposób to zaowocuje to określoną emocją)

• Istotne u niego jest to w jaki sposób wyjaśnia on istnienia powszechnych wyznaczników emocji- na jakiej zasadzie to działa?- 2 poziomy ogólności: I. powszechne zdarzenia, które wywołują emocje przyjemną lub przykrą(znak emocji)+/-, II. problem jak wyjaśnić powszechność zdarzeń w przypadku konkretnej emocji

• Co uważa na temat tych 2 poziomów?- co do drugiego poziomu to wtedy możemy mówić, że są jakieś zdarzenia poprzedzające, które poprzedzają emocje, jeżeli umiemy zdefiniować te emocje jakoś inaczej, niż poprzez zdarzenia poprzedzające, bo inaczej bylibyśmy w błędnym kole- to są wzorce oceny poznawczej, jeżeli coś ocenie jakoś to wywoła to konkretną emocję

• Odnośnie pierwszego poziomu: 1. mamy wrodzone predyspozycje by pewne sytuacje traktować jako przyjemne lub nie, np. zapachy, bodźce dotykowe, 2. mamy wyuczone rzeczy, które wywołują przyjemność lub przykrość, np. gdy nas pochwalą

• Przyjemność i przykrość budzi się w sposób naturalny- na zasadzie biologicznej lub kulturowej- co w związku z tym się dzieje?- wzbudzanie przyjemności i przykrości to nie jest jeszcze samo wzbudzanie emocji- przyjemne powoduje dążenie, a nieprzyjemne unikanie- pojawia się jakby motywacja, czyli chęć uzyskania tego czegoś przyjemnego i wtedy dopiero pojawia się konkretna emocja

• Wzorem oceny tutaj jest znaczenie relacyjne

• Zachowanie operacyjne to działania zmierzające do czegoś

LAZARUS

• W wyznaczaniu powszechniaków poprzedzających emocje, kieruje się tym, co wrodzone i kulturowe- jak on widzi te wpływy kultury i biologii?- przedstawia 5 założeń, z czego 3 pierwsze są biologiczne, czwarty jest biologiczno-kulturowy, a 5 jest kulturowy:

1. Organizmy zdolne są do uczenia się, potrafią rozpoznawać pewne rzeczy, które są dla nich korzystne, reagować wybiórczo na te rzeczy, radzić sobie z nimi, czyli aby dokonywać tego wszystkiego muszą oceniać rzeczywistość ze względu na swoje dobra. To są procesy oceny. Wrodzone to jest w tym sensie, jak np. wrodzona jest zdolność widzenia, albo zdolność chodzenia- czyli mamy zdolność oceniania. W sensie kulturowym jest to tak uwarunkowane, że to co ocenimy za ważne będzie jakoś zaklasyfikowane do kultury-ocena jest nasza biologiczną umiejętnością, ale jak to ocenie zależy od kultury

2. Znaczenie relacyjne- jak sytuacja ma się do moich potrzeb, celów, pragnień, celów, itp. na tej podstawie oceniamy jako istotne lub nie. To jest jakby uzupełnienie I założenia- mamy możliwość oceny, ale to jak ocenimy zależy od wielu rzeczy kwestię znaczenia relacyjnego będzie interweniować to jak oceni się swoje możliwości kontroli, czyli procesy zaradcze- wpływ ma kultura

3. Jeżeli coś ocenie jako np. utratę to zareaguję smutkiem.

4. Pewne uwzględnienie procesów zaradczych powoduje zmiany oceny i ta zmiana oceny nazywa się procesem wtórnym- w jaki sposób możemy sobie radzić z naszymi emocjami? Przez: 1. działanie skierowane na otoczenie lub osobę(zmiana realna), 2. zmiana uwagi, 3. zmiana sposobów relacji- to, który sposób jest najlepszy zależy od sytuacji

5. Podstawą zróżnicowani procesów emocjonalnych jest zróżnicowanie relacji między osoba, a otoczeniem- dzięki temu, że ludzie różnie mogą oceniać swoje możliwości zaradcze, pojawia się im różny temat relacyjny, np.: jednemu pokaże się utraty a komuś innemu wyzwania.

SCHERER

• Co badał?- różnice kulturowe

• Które emocja są najbardziej różnicujące?- wstyd i poczucie winy

• Co różni indywidualne grupy kolektywistyczne?- kto bardziej unika niepewności?

• 5 faz oceny poznawczej- za ich pomocą budował kwestionariusz(fazy zgadzają się z Ellsworth)

PYTANIE 8: CZY EMOCJE MOGĄ BYĆ NIEŚWIADOME?

Wszyscy w tym pytaniu odwołują się do Freuda.

Freud był krytykowany na zasadzie, że nie może istnieć nieświadomość, bo jeżeli ona by była, to moglibyśmy jej doświadczyć tylko przez doświadczenie, a jeżeli nie przez doświadczenie to nie mamy do niej dostępu, czyli nie istnieje.

Głównym problemem tych tekstów jest to, co jest świadome, a co nieświadome. Ważne jest to, że świadomość nie jest tu traktowana jako coś co się po prostu zdarza, tylko świadomość interweniuje tak naprawdę w proces przeżywania emocji- jeżeli coś sobie uświadomimy to będzie inne gdybyśmy sobie tego nie uświadomili- to jest zgodne z Freudem. Jeszcze jednym wspólnym wnioskiem z tych tekstów jest to, że emocja wywołana jakby poza świadomością ma inne właściwości niż ta emocja, która jest wywołana świadomie czy uświadomiona.

ZAJONC

• Należy do psychologów, którzy ostro spierają się z psychologami poznawczymi np. Lazarusem

• Uważa, że istnieje cos takiego jak pierwotne nieświadome emocje- emocje są pierwsze, a dopiero potem jest poznanie(psycho. poznawczy uważają, że najpierw jest ocena poznawcza i dopiero ona powoduje emocje)

• Jakie ma wątpliwości odnośnie świadomości i nieświadomości?

• Wskaźniki fizjologiczne nie są dla niego pewne, ponieważ uważa, że nie mamy takiego jakby wzorca reagowania fizjologicznego, dla konkretnych emocji

• Jakie są badania za pomocą których współcześnie wykazuje się nieświadomy afekt?- nieświadome uprzedzanie(torowanie)

• Istnieje afekt nieświadomy, który wpływa na to co się dzieje później- jest czymś innym niż kwestia afektu związanego z poznaniem

• Jaki jest wpływ nieświadomej oceny emocjonalnej, czym się charakteryzuje?- jest rozlany, globalny, czyli będzie się tyczył wszystkich możliwych rzeczy, które potem nastąpią- wpływa na sądy

• Czy jest cos takiego jak nieświadoma reakcja poznawcza?- jest- to semantyczna reakcja

• Ocena poznawcza powoduje wzrost afektu
  

By Dagmara Sarna

16

---