PROPEDAUTYKA ROLNICTWA (w.) dn. 09.12.2007

PRODUKCJA ZWIERZĘCA - w rolnictwie jest wtórna do produkcji roślinnej. Jej zadaniem jest przetwarzanie produktów pochodzenia roślinnego.

Celem produkcji zwierzęcej jest wytwarzanie produktów zwierzęcych. Produkcja zwierzęca rozumiana rzeczowo to wielkość uzyskanej produkcji żywca rzeźnego, przyrost stada, produkcja mleka, jaj.

RÓŻNICE POMIĘDZY PRODUKCJĄ ROŚLINNĄ A ZWIERZĘCĄ:

• Produkcja zwierzęca jest zgrupowana w budynkach i ośrodku gospodarczym

• Zajmuje niedużą powierzchnię

• Nie jest uzależniona od pór roku i pogody

• Wymaga stosunkowo dużych nakładów pracy, w tym siły ludzkiej, dość równomiernie rozłożonej w ciągu całego roku

• Cykl produkcyjny chowu wielu zwierząt jest często krótszy niż produkcji roślinnej

• Przy krótkich cyklach produkcji następuje szybki obieg środków pieniężnych

ORGANIZACYJNE I EKONOMICZNE ZNACZENIE PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ:

1. uszlachetnienie produktów roślinnych (przetworzenie ich w droższe, bardziej skoncentrowane produkty zwierzęce)

2. utrzymanie zwierząt poprawia wykorzystanie posiadanych zasobów siły roboczej , ziemi i środków trwałych

3. podnoszenie i utrzymywanie żyzności gleby przez produkcję nawozów organicznych

4. ograniczenie ryzyka produkcji

5. bardziej równomierny dopływ gotówki niż w produkcji roślinnej

6. podniesienie wydajności pracy

7. dostarczanie artykułów dla własnego gospodarstwa domowego (np. mleka, jaj)

8. wrażliwość na transport (chłodziarki do mleka)

WARUNKI NIEZBĘDNE DO PROWADZENIA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ:

• zapewnienie zaplecza paszowego w ciągu całego roku

• posiadanie odpowiednich pomieszczeń dla zwierząt, magazynów paszowych, silosów do zakwaszania roślin, budynków dla personelu

• zapewnienie dobrej wody do picia oraz wody do procesów technologicznych

• posiadanie siły roboczej i opieki weterynaryjnej

SZTUKA FIZYCZNA, SZTUKA PRZELICZENIOWA, SZTUKA OBORNIKOWA, SZTUKA ŻYWIENIOWA

Obsada inwentarza żywego to liczba zwierząt przypadająca na 100 ha UR (najczęściej w SD, ale można ją też określać w sztukach fizycznych)

STRUKTURA INWENTARZA ŻYWEGO, STADO ZWIERZĄT, STADO PODSTAWOWE, STADO PRODUKCYJNE,

STRUKTURA STADA określa kierunek chowu

STADO dzielimy na grupy wiekowe. Obejmują one zwierzęta jednego gatunku w jednym wieku. Grupy wiekowe są ustalane dla każdego stada, np. bydło: cielęta 14dni, cielęta od 0,5 roku - jałówki

RASA - grupa (populacja) zwierząt tego samego gatunku odznaczających się (tymi samymi) jednakowymi cechami uznanymi za charakterystyczne dla niej (budowa, masa ciała, wzrost, umaszczenie, wydajność) i wiernie przekazywane potomstwu.

TYP UŻYTKOWY - kierunek użytkowania danego gatunku czy rasy zwierząt określony zespołem cech morfologicznych (budowa) i fizjologicznych.

ZNACZENIE CHOWU BYDŁA

PRODUKTY GŁÓWNE PRODUKTY UBOCZNE

• mleko - skóra

• mięso - krew, kości, rogi, racice, łój, żołądki,

gruczoły dokrewne

- nawóz organiczny

TYPY UŻYTKOWE I RASY BYDŁA

1. Mleczny:

• holsztyńsko-fryzyjska

• Jersey

• Ayrshire

• Angler

2. Mięsny:

• Aberdeen angus

• Hereford

• Blond d'Aquitaine

• Charolaise

• Limousine

• Piemontes

3. Dwukierunkowy:

• Czarno-biała 90% pogłowia

• Czerwono-biała ok. 6% pogłowia

• Polska czerwona ok. 3%

• Simentalska ok. 1,4%

UŻYTKOWOŚĆ MLECZNA BYDŁA (mleczność) - ilość i jakość mleka wyprodukowanego od krowy w czasie laktacji (305 dni)

UŻYTKOWOŚĆ MIĘSNA BYDŁA - pozyskiwanie mięsa od bydła po jego uboju z przeznaczeniem na pokarm dla ludzi

• Wskaźniki przydatności opasowej

• Wskaźnik wartości rzeźnej

-ocena przyżyciowa

-ocena poubojowa

PODZIAŁ BYDŁA RZEŹNEGO:

1. Cielęta 4-6 miesiąc życia (120-160 kg)

2. Młodzież:

• Byczki 200-300 kg

• Cieliczki 200-300 kg

Bukaty - to młode bydło rzeźne do 18 miesięcy przeznaczone na opas, później na rzeź:

• Buhaje 300-600 kg

• Wolce - to kastrowane buhajki >200kg

• Jałowice 380-420 kg (niezacielone lub które nie donosiły ciąży)

4. Krowy - przeznaczone na opas

ZNACZENIE CHOWU TRZODY CHLEWNEJ

PRODUKTY GŁÓWNE PRODUKTY UBOCZNE

Mięso: -skóra

-wysoka wartość odżywcza -krew i narządy wewnętrzne

-wysokie walory smakowe i kruchość -gruczoły dokrewne

-przerób na wędliny i konserwy -kości

-nawóz organiczny

TYPY UŻYTKOWE I RASY TRZODY CHLEWNEJ

MIĘSNY TŁUSZCZOWO-MIĘSNY SŁONINOWY

-wielka biała Polska 35% -Puławska 0,7% -Złotnicka pstra 0,32%

-Polska Biała zwisłoucha 53%

-Złotnicka biała 0,35%

-Duroc 2,7%

-Hampshire 1,4%

-Pietrain 3%

-Belgijska zwisłoucha

UŻYTKOWANIE RZEŹNE TRZODY CHLEWNEJ

1. wysoka rozrodczość - wielorodność (duża liczba potomstwa w jednym miocie, ok. 10 szt.) oraz policykliczność (uzyskanie w ciągu 1 roku ponad 2 miotów od jednej lochy)

2. wczesność dojrzewania - dojrzałość do rozpłodu w wieku 8 miesięcy, a w wieku 1 roku wydają miot

3. szybkie tempo wzrostu - przyrosty 700 g/24h - masa ubojowa w wieku 6 miesięcy, rocznie można uzyskać 2 tony żywca od jednej lochy

4. efektywne wykorzystanie paszy - uzyskanie tucznika o masie ciała 100 kg w ciągu 6 miesięcy

5. wysoka wydajność rzeźna

PODZIAŁ TRZODY CHLEWNEJ

• prosięta do 6-8 tyg.

• Warchlaki do 11-12 tyg.

• Tuczniki do 6-7 miesięcy

• Wieprzki do 8-10 miesięcy

• Knury

• Lochy

ZNACZENIE CHOWU OWIEC

PRODUKT GŁÓWNY PRODUKT UBOCZNY

Mięso (baranina) -wełna: jednolita, mieszana

-bardzo wartościowe pod -skóry

względem kalorycznym -mleko

-łatwo strawne

-zawiera więcej K,Mg,S,Fe

TYPY UŻYTKOWE I RASY OWIEC

• MIĘSNY:

• Il de France

• Suffolk

• Czarnogłówka

• WEŁNISTY:

• Merynos polski 45%

• WSZECHSTRONNIE UŻYTKOWY:

• Mięsno-wełnista

-Polska owca nizinna > 30% pogłowia

*wielkopolska

*łowicka

*anglomeryson

-Polska owca długowełnista

• Mleczno-wełnisto-kożuchowa

Podstawowe wskaźniki wydajności w produkcji zwierzęcej to:

• Wskaźnik wcieleń (liczba żywych urodzeń w stosunku do stada krów (%)

• Wskaźnik odchowu (% stosunek liczy zwierząt odchowanych do określonego wieku do liczby stada podstawowego)

• Wydajność mleczna

• Przyrosty dzienne zwierząt młodych lub/i rzeźnych

• Wydajność wełny od 1 owcy

• Liczba miotów od jednej maciory

---