ZABAWY W GRUPIE:
Grupki - uczestnicy chodzą po sali. Kiedy prowadzący mówi "dwa" , "trzy" lub "cztery" (można też wymieniać większe liczby), uczestnicy tworzą grupy składające się z odpowiedniej liczby osób. Ci, którym nie uda się dołączyć do żadnej z grup, nie odpadają z gry, lecz dalej biorą w niej udział. Ćwiczenie to umożliwia podział grupy na zespoły "na wesoło". Zamiast podawać liczę, można powiedzieć jakieś zadanie, na podstawie którego uczestnicy muszą sami odgadnąć, o jaką liczbę chodzi, np. "ile liter jest w słowie kot".
Punkty oparcia - ćwiczenie to najlepiej przeprowadzić w parach, chociaż można też wykonać je indywidualnie lub w większych grupach. Wymieniamy pewną liczbę. Każda para musi oprzeć się o podłogę w tylu punktach, ile wskazuje wymieniona liczba. Jeśli np. mówimy "trzy", pary mogą oprzeć się na jednej ręce i dwóch nogach.
Zapamiętywanie imion - każdy przedstawia się , np. "Nazywam się Janek", następna osoba mówi "Nazywam się Ela, a to jest Janek" itd.
Pierścień - Wszyscy uczestnicy siadają w kółku i trzymają przed sobą jeden długi sznurek. Jedna osoba pozostaje w środku. Przed rozpoczęciem zabawy na sznurek należy nawlec duży pierścionek, bądź nakrętkę. Zabawa polega na tym, że osoby trzymające sznurek przesuwają wzdłuż niego pierścień (po obwodzie koła) ukrywając go w dłoniach. Wszyscy wykonują te same ruchy rękami próbując zmylić osobę, która jest w środku. Jej zadaniem jest wskazać osobę, która w danym momencie chowa w dłoniach pierścień.
Wszystko zwierze co ma pierze lata - Osoba prowadząca zabawę rozpoczyna ją słowami: "wszystko zwierze co ma pierze lata", po czym wymienia nazwy różnych zwierząt. Za każdym razem rozkłada ręce, naśladując ruch skrzydeł ptaka. Zadaniem dzieci jest uważne słuchanie, jaką nazwę zwierzęcia prowadzący podaje, i rozłożenie rąk jedynie wtedy, gdy padnie nazwa ptaka. Jeśli uczestnik zabawy pomyli się i podniesie ręce w innym momencie, daje fant, który musi wykupić po skończeniu zabawy.
Otwarty krąg - Uczestnicy zabawy siedzą w kręgu. Prowadzący wypowiada do każdego początek zdania, a zadaniem dziecka jest jego dokończenie. Zdania zmieniamy zależnie od potrzeb chwili i możliwości uczestników zabawy. Przykładowe zdania: Najlepsza rzecz, jaka zdarzyła mi się dzisiaj to... Gdyby mogła/mógł zamienić się w jakieś zwierzę/owoc/przedmiot, byłabym/byłbym... Chciałbym/chciałbym napisać książkę o... Lubię, kiedy... Nie lubię, gdy...
Złap moje imię - Wszyscy przedstawiają się swoim imionami. Jedna z osób rzuca piłkę do dowolnego uczestnika. Osoba łapiąca piłkę musi powiedzieć imię osoby, od której złapała piłkę, po czym rzuca ja do następnego dziecka. Zabawa trwa, dopóki uczestnicy nie zapamiętają wszystkich imion.
Wywiad - Dzielimy grupę na pół. Jedna część wychodzi za drzwi, druga w tym czasie ustala, o jakim zawodzie będzie mowa. Po powrocie grupa wychodząca może zadawać pytania typu: czy nosze mundur? Czy muszę być wysportowany? Czy muszę umieć śpiewać? Każdy z grupy zgadującej ma prawo zadać 2 pytania (jeśli jest mało uczestników, liczbę pytań zwiększamy). Jeśli po wyczerpaniu liczby pytań zawód pozostaje tajemnicą, wyjawiamy go.
Tocząca się opowieść - Jedna z osób uczestniczących w zabawie zaczyna opowiadać jakaś historię, po chwili prowadzący wskazuje kolejną osobę, której zadaniem jest kontynuowanie tejże opowieści.
Plątanina - Cała grupa trzyma się za ręce, tworząc łańcuch. Pierwsza osoba prowadzi ten łańcuch, w możliwie najbardziej skomplikowany sposób plącząc go. Ważne jest powolne poruszanie się i nierozerwalnie łańcucha. Kiedy grupa jest tak zaplątana, ze nie może się poruszać, jedna osoba stara się ją rozplątać poprzez wydawanie słownych poleceń, bez dotykania łańcucha.
Lektor - Dowolny uczestnik zabawy dostaje krótki tekst do przeczytania, natomiast prowadzący określa, w jaki sposób ma on być odczytany na głos: Tak, jak czyta się bajkę małemu dziecku; Tak, jak czyta spiker w telewizji; Tak, jak opowiada się historię z dreszczykiem; Tak, jak relacjonuje się mecz piłkarski;
1. Zabawa integracyjna „Miejsce obok mnie jest puste zapraszam tu…”
Dzieci siedzą w kole, ciasno obok siebie. Tylko w jednym miejscu krąg jest przerwany. Dziecko, które ma wolne miejsce obok siebie, zaczyna zabawę mówiąc: Po mojej prawej stronie jest wolne miejsce, zapraszam na nie...(wymienia imię zaproszonego dziecka). Osoba zaproszona siada obok osoby zapraszającej. Następnie zaprasza dziecko, które teraz ma wolne miejsce obok siebie.
Po chwili zabawy, zmienia się jej formę, dziecko, które ma wolne miejsce obok siebie mówi: Po mojej prawej stronie jest wolne miejsce, zapraszam na nie...( wymienia imię zaproszonego dziecka) by przyszedł tu jak żabka..., ptaszek…, piesek...itd.
2. Zabawa „Chodzi Lisek koło drogi”.
Dzieci siedzą na podłodze w siadzie skrzyżnym z zamkniętymi oczami i rękami schowanymi za plecami, jedna osoba bierze maskotkę i podczas mówienia przez dzieci wierszyka chodzi na zewnątrz koła, gdy dzieci kończą wierszyk podrzuca jakiejś osobie zabawkę, której zadaniem jest złapanie „liska”, zanim usiądzie na jej miejscu, jeśli jej się to nie uda teraz ona jest „liskiem”.
3. Zabawa „Piłka - stop”.
Dzieci siedzą w kręgu jedna osoba stoi do nich tyłem. Na jej sygnał, osoby siedzące w kółku podają sobie kolejno piłkę. Kiedy ta osoba powie stop, dziecko, które w tym momencie trzyma zabawkę w ręku odpada. Zabawa trwa do momentu wyłonienia zwycięzcy.
Rozpoznaj, kto to
Jednemu uczestnikowi zawiązujemy oczy. Grupa siada lub stoi w kręgu. "Niewidzący" przekręcą się trzy razy wokół własnej osi, podchodzi do którejś z siedzących osób i poprzez jej dotykanie odgadnąć, kim ona jest. Jeżeli wymieni prawidłowe imię, obaj uczestnicy zamieniają się rolami. W przeciwnym wypadku rozpoznający ponawia próbę.
Cicha opowieść
Wszyscy uczestnicy siadają przy stole lub w ławkach. Prowadzący opowiada historyjkę, a dzieci dodają do niej odgłosy, stukając palcami albo wydając różne dźwięki: "Kropi deszcz.
Z rynny na dachu spływają kropelki. Myszka wystawiła głowę ze swojej norki i porusza noskiem, wyłapując dolatujące do niej zapachy. Biegnie szybko, do domku, gdzie wyczuła jedzenie. Tam sprawnie rozłupuje znalezione ziarenko słonecznika. Widzi to kot. Miękkimi krokami podkrada się bliżej. Myszka chrupie ziarenko swoimi ostrymi ząbkami. Nagle
przejeżdża obok rowerzysta. Słychać jego dynamo. Myszka odwraca się, zauważa kota i biegnie małymi kroczkami do norki. Kot wraca miękko i posuwiście na swoje legowisko. Układa się na nim i woła głośno: Miau!"
Dla starszych dzieci można podać wersję z robotami. Przebudzanie się następuje stopniowo, takimi ruchami, jakie wykonują roboty.
Zupa czarownic
Wszyscy uczestnicy siedzą w kole. W środku ustawiamy umowny kocioł. Jedna osoba jest wiedźmą, która chodzi wkoło kotła mówiąc: "Zupa czarownic, zupa czarownic, co wkładam do środka? I pokazuje na jedno z dzieci. Wskazana osoba wymienia jakiś obrzydliwy składnik, np. nogi pajęcze! Podchodzi do kotła i wrzuca do niego w formie pantomimy podaną rzecz. Następnie do kotła wpada nowy składnik. Teraz czarownica woła: kotle przemieszaj się! Dzieci mrucząc wymieniają kolejno składniki które wpadły do kotła, po czym zabawa trwa dalej.
Głowa, barki, kolano i stopa
Dzieci dobierają się parami i stają naprzeciwko siebie, blisko, Dotykają one palcami wymienionych w wierszyku części ciała-po raz pierwszy u siebie, po raz drugi u kolegi i tak wciąż na zmianę. Stopniowo przyśpieszamy tempo.
Głowa, barki, kolano i stopa,
Kolano i stopa,
Głowa, barki, kolano i stopa,
Kolano i stopa,
Oczy, uszy, nos,
Oczy, uszy, nos,
Głowa, barki, kolano i stopa.
Dla urozmaicenia można zmieniać partnerów.
Dopasuj buty
Dwoje lub troje dzieci wychodzą z pomieszczenia. Wszyscy pozostali uczestnicy zdejmują swoje buty i ustawiają je w różnych miejscach, osobno prawy, osobno lewy. Szukający mają za zadanie ponownie zestawić pary butów i odnieść je swoim właścicielom
W sieci
Zabawa ta nadaje się do bliższego poznania się raczej w niewielkiej grupie. Grupa siada po turecku. Prowadzący zaczyna zabawę, przedstawia się i opowiada krótko o sobie. Potem rzuca kłębek wełny do kogoś innego. Pozostali postępują tak samo. Następnie kłębek wraca z powrotem: ostatnia osoba rzuca go do swojego poprzednika i opowiada co z jego słów zapamiętała.
Układanie słów
Zabawę tą najlepiej przeprowadzać w parach lub małych grupach. Pierwszy uczestnik pisze dowolną literę. Następna osoba dopisuje kolejną przy czym nikt nie wie, o jakim słowie każdy myśli.
ZABAWY PRZECIWDZIAŁAJĄCE AGRESJI
Kiedy jestem wściekły, smutny, wesoły itp.
Grupa siedzi w kole. Dzieci wypowiadają po kolei swoje imiona i pokazują, co robią, kiedy są wściekłe.
Mowa ciała
Każde dziecko otrzymuje karteczkę, na której jest zapisany jakiś stan emocjonalny, który musi pokazać. Po każdej demonstracji dzieci próbują zgadnąć, jakie uczucie miało zostać wyrażone.
Malowanie uczuć
Dzieci malują uczucia, które je ogarniają, gdy tracą panowanie nad sobą. W trakcie pracy dzieci opowiadają o tym co przeżywają, a nauczyciel doradza im jak można rozwiązywać takie sytuacje.
Dziura w murze
Uczestników dzielimy na grupy liczące po pięcioro dzieci. Czworo tworzy mur, piąte usiłuje przedostać się przez przeszkodę, choć nie zawsze się im to uda. Po zabawie dzieci rozmawiają o swoich odczuciach.
Grupowy obrazek
Każde dziecko na kartce z bloku maluje podany przez nauczyciela temat. Po krótkim czasie, na sygnał każde dziecko przekazuje kartkę sąsiadowi. Ten dodaje do obrazka kolejne detale.
Na koniec prac zostają omówione i wywieszone na ścianie.
Jestem, potrafię, mam
Przylepiamy dzieciom na plecach kartki na których zostały napisane jeden pod drugim trzy początki zdań:
-JESTEM...
-POTRAFIĘ...
-MAM...
Wszyscy biorą do ręki długopisy, chodzą po całym pomieszczeniu, uzupełniając sobie nawzajem te trzy zdania pozytywnymi uwagami, które rzeczywiście pasują do danego uczestnika. Kiedy wszystkie kartki zostają uzupełnione, dzieci zdejmują kartki ze swoich pleców i czytają co inni myślą na ich temat. Na koniec dzieci opowiadają jak czuły się w trakcie chodzenia?, jak czują się teraz?.
ZABAWY I GRY DRAMOWE
Berek- haczyk
Dzieci stoją w parach złączone jak haczyki. Jedno dziecko nie ma pary. To dziecko podchodzi do wybranej pary i przyczepia się. Osoba z pary, która znalazła się na drugim końcu szybko odhacza się i szuka nowej pary itd.
Poznajmy się
Stoimy w kole. Każdy po kolei mówi swoje imię i wykonuje jakiś charakterystyczny dla siebie ruch. Zadaniem kolejnych osób jest powtórzenie kolejnych imion i ruchów osób, dodając swoje.
Pułapka na myszy
Wybrane osoby tworzą pułapkę na myszy, tworzą kółko i dotykając się paluszkami.
Muzyka-pułapka jest otwarta, dzieci biegają w rytm muzyki. Cisza-pułapka zamyka się. Zamknięte osoby tworzą pułapkę. Trzy ostatnie osoby zostają zwycięzcami.
Wędrująca piłeczka
Stoimy lub siedzimy w kole. Podajemy wybranej osobie piłkę z papieru jednocześnie dając jej rozkaz-imię osoby, do której ta osoba musi rzucić piłkę.
Zwierciadło
Dzieci stoją w parach naprzeciwko siebie. Dłonie trzymają też naprzeciw. Bardzo wolno poruszają dłońmi. Najpierw porusza jedno dziecko, drugie naśladuje, a potem zmiana.
Król i dwór
Dzieci stają w dwuszeregu. Jedna osoba staje naprzeciw i bardzo wolno wykonuje różne ruchy. Jest królem, może dostać koronę. Pozostałe osoby naśladują ruchy króla jak w lusterku. Potem król wybiera swojego następcę.
Powtórz ten rytm
Jedna osoba stoi w środku koła. Jest przewodnikiem, który wymyśla różne rytmy. Pozostałe osoby powtarzają. Później zmiana.
Co się zmieniło
Dzieci w parach odwracają się tyłem do siebie zmieniając np. pięć szczegółów w swoim wyglądzie, po czym stają na wprost siebie i odgadują co zmieniło się w wyglądzie partnera.
ZABAWY ORIENTACYJNO-RUCHOWE
Kim jesteś
Krąg dzieci trzymających się za ręce, w środku dziecko ślepiec, dzieci idą w kole, ślepiec woła STOP, po czym podchodzi do któregoś i dotykając stara się odgadnąć kto to jest. Na jego miejsce wchodzi dziecko, które zostało rozpoznane.
Niewidomy strażnik
Siedząc w kole na krzesłach, każde z dzieci ma przydzieloną pewną liczbę. W kole stoi niewidomy strażnik, który wywołuje dwie liczby z tych które są przydzielone. Osoby te zamieniają się miejscami, przechodząc tylko w obrębie koła, starając się zrobić to bezszelestnie. Niewidomy strażnik stara złapać się jedną z nich, wystarczy dotknięcie. Wówczas następuje zmiana strażnika.
Berek czarodziej
Dziecko berek goni pozostałych uczestników zabawy. Złapane dziecko staje w rozkroku a może je tylko odczarować któreś z dzieci, które jeszcze nie zostało złapane, przechodząc mu między nogami.
Berek chustka
Berek goni uciekające dzieci, trzymając w ręku chustkę o jaskrawym kolorze. Przekazuje chustkę złapanemu dziecku i odtąd ono jest berkiem.
Nie nadepnij na skakankę
Jedna osoba kręci skakanką tuż przy ziemi, a grupa stara się na nią nie nadepnąć.
Dotknij i wróć
Dzieci siedzą w kole na krzesłach twarzami na zewnątrz. Prowadzący mówi: dotknij np. klamki, okna, brązowego misia i wróć, a sam zajmuje jedno miejsce. Dziecko które pozostało bez miejsca kontynuuje zabawę.
Gra w kolory jest podstawą gry w imiona, z powodzeniem może być jej kontynuacją lub poprzedzeniem. Dla przypomnienia: stojąc w kole podaje się piłkę jednocześnie wypowiadając nazwę wybranego koloru. Osoba łapiąca musi uważać na wywołanie koloru czarnego, gdyż wtedy powinna nie złapać piłki. Jeśli ją złapie, klęka na jedno kolano (potem na dwa, siada "po turecku", jednym łokciem dotyka ziemi, następnie dwoma). Jeśli następnym razem dziecko złapie w dobrej chwili, można podnieść się o jeden poziom (podany w nawiasie).
Uczestnik konkursu staje na linii startu z piłką w rękach. Sygnałem do biegu jest wysokie wyrzucenie piłki do góry, natomiast sygnałem na zatrzymanie jest upadek piłki na ziemię. W celu wzmocnienia sygnału wszyscy obserwujący krzyczą „stop” w momencie zetknięcia się piłki z powierzchnią ziemi. Każdy uczestnik ma trzy próby. W konkursie liczy się największa odległość. Każdy uczestnik własnymi krokami liczy uzyskaną odległość.