EPOKA	UJĘCIE PROBLEMU	TEKSTY KULTURY
Średniowiecze	Teocntryzm - cechą epoki! Średniowieczny rycerz walczy nie tylko za ojczyznę, ale również za wiare. Zostaje za to nagrodzony - w chwili śmierci Bóg zsyła mu anioła Gabriela („Bóg zsyła mu swego anioła Cherubina; jest z nim i święty Gabriel. Niosą duszę hrabiego do raju”).	„Pieśń o Rolandzie”
		Miłość do Boga = asceza. Młody książe rodu porzuca bogactwa i piękną żonę, cierpi poniżenia i zniewagi. Po śmierci - zostaje świętym („Każdy nań pomyje lał […]/ A leżał tu szesnaście lat, / Wszystko cierpiał przez Boga rak […]”).	„Legenda o świętym Aleksym”
		Bóg - odległy majestat. Dystans - by się do niego zbliżyć, potzrebni są pośrednicy. Uwaga! Maryja została tu też przedstawiona jako majestatyczna matka Boga („Bogurodzica dziewica, bogiem sławiena Maryja!/ U twego Syna Gospodzina matko zwolena, Maryja!/Zyszczy nam, spuści nam”).	„Bogurodzica”
	Renesans	Bóg - reżyser w teatrze świata bawi się ludzkim lesom („Nasmiawszy się nam i naszym porządkom, / Wemkną nas w mieszek, ajk to czynią łątkom”).	Dwie fraszki pod tym samym tytułem:Jan Kochanowski „O żywocie ludzkim”
		Pchwała Stwórcy i świata - jego doskonałego dzieła. ([…] za czyją sprawą we dnie słońce chodzi, / A miesiąc świeci, kiedy noc nadchodzi?/Każdy znać musi krom wszelakiej zwady,/ Że to się dzieje wszystko z pańskiegj rady”).	Jan Kochanowski „Pieśń III” - „Oko śmirtelne oka nie widział” („Pieśni kilka”)
		Uwielbienie dla Bga - artysty, hojnego dawcy dobrodziejstw, z których może korzytać i cieszyć się człowiek.	Jan Kochanowski, homn „Czego chcesz od nas, Panie”
		Bóg - miłosierny dla ludzkich ułomności, chociaż czasami karzący sędzia (określenia Boga z „Psalmu CXXX”: dobrotliwy, łaskawy sędzia”, „największa miłość i światłość”).	Jan Kochanowski „Psałterz Dawidów”
		Zwątpienie w podstawową prawdę wiary katolickiej: życie wieczne (w ostatnim trenie ten kryzys zostaje przezwyciężony).	Jan Kochanowski „Treny”
	Barok	Majestatyczność i wielkość Stwórcy:bardziej niż radość z przebywania w stworzonym przez Niego świecie człowiek odczuwa swoją małość, zagubienie i lęk. Podkreśla różnice między cielesną naturą czowieka a boską duchowością. Ten rozdźwięk ilustruje powracająca w wielu utworach metafora wojny („Pokój - szczęśliwość, ale bojowanie/ Byt nasz podniebny”).	Mikołaj Sęp-Szarzyński „Rytmy albo wiersz polskie”
		Poezja wyraża przesłanie zbliżone do biblijnej „Księgi Koheleta” wartości zyciowe to tylko ulotna marność (vanitas). Człowie w każdej chwili powinien pamiętać o śmierci i trwać w bojaźni bożej. I na tym kończą się pokrewieństwa z Koheletem i średniowiecznym hasłem memento mori, bo Naborowski nie ankłania dożycia w ascezie! Przeciwnie: przy pielęgnowaniu cnót zachęca d mądrego korzystania z rozkoszy i … pozbycia się strachu przed śmiercią, bo rzecież zostaniemy osądzeni zgodnie ze swoim postepowaniem! („Marność”: „Swiat hołduje marności […], /Nad wszystko bać się Boga-/Tak fraszką śmierć i trwoga”; „Kruchość żywota”:”Godzina za godziną niepojęcie chodzi:/Był porządek, byłeś ty sam, potomek się rodzi”:; „Cnota grunt wszystkiemu”: „Sama cnota i sława, Która z cnoty płynie, /Nada wszystko ta wiecznie trwa i wiecznie płynie „).	Daniel Naborowski wiersze: „Marnść”, „Kruchość żywota”, „Cnota grunt wszystkiemu”
	Oświecenie	W tej racjonalistycznej epoce imię Boga częściej niż w tekstach literackich pojawiało się w traktatach filzoficznych. Narodził się wówczas nowy sposób pojmowania Boga: deizm, który przyznawał mu pozycję Stwórcy, ale jednocześnie nie uznawał możliwości ingerowania w losy świata	Baruch Spinoza „Etyka”
		Utożsamienie Boga z naturą (drzemie w nij pierwiastek twórczy).	Jan Jakub Rousseau
	Romantyzm	Zwrot ku religijności prostych ludzi i typowego dla nich wyobrażenia Boga oraz całego świata nadprzyrodzonego	Adam Mickiewicz „Romantyczność”
		Przywołany nie tylko ludowy obrzęd wywoływanie duchów (znów: wiara w istnienie świata pozaziemskiego!), ale również typowo ludowa ufnośc w bożą sprawiedliwośc: za każdy popełniony za zycia grzech czeka człowieka pokuta proporcjonalna do jego winy („Kto nie doznał goryczy ni raz,/ Ten nie dozna słodyczy w niebie”).	Adam Mickiewicz II częśc „Dziadów”
		Dwa typy relacji : człowiek - Bóg. Po pierwsze, pojedynek dumnego poety Konrada ze Stwórcą - „Wielka Improwizacja”. Przeełniony natchnieniem i moca domaga się on, by Bóg oddał mu władzę nad światem („Daj mi rząd dusz! […] Ja chcę włądzy, daj mi ją, lub skaż do nie j drogę/1” Gdy ten milczy, Konrad formułuje coraz poważniejsze zarzuty(„Kłąmca, kto Ciebie nazwał miłością, /Ty jestes tylko mądrością'; „Miłość jest tylko omyłka Boga”, „żeś Ty nie ojcem świata, ale…[…] Carem” - to ostatnie słowo wypowiaa nie Konrad lecz diabeł) Po drugie pokora księdza Piotra. To jemu, a nie butnemu poecie dane jest ujrzeć przyszłe losy Polski („Widzenie księza Piotra”). Ksiądz wierzy w sens ofiary Chrystursa. Misję odkupienia świata własnym cierpieniemma też nasz kraj (mesjanizm).Sen Ewy - dziewczyna spod Lwowa modli się żarliwie za duszę zbuntowanego poety.	Adam Mickiewicz „Dziady „ cz III
		Postaci ze świata nadprzyrodzonego :Bóg i szatan (Mefistofeles). Obydwaj silniejsi od człowieka. Bohater czuje potęgę Boga w monologu z peirwszego aktu (może on nadać cel jego życiu). Mefistofeles pojawia się np. jako Nieznajommy na Placu zamkowym czy Doktor w ostatnim akcie.	Juliusz Słowacki „Kordian”
		Romantyczny bohater, myśląc że nie maBoga, popada w chorobę wieku: samotność i zagubienie	Juliusz Słowacki „Oda wo wolności”
		Bóg - stwórca wspaniałego świata, w którym podmiot liryczny nie jest jednak szczęśliwy	Juliusz Slowacki „Hymn” („Smutno mi, Boże!”)
		Postać Chrystusa, który uosabia zwycięstwo idei dobra i miłości nad cząstkowymi racjami rewolucjonistw i arystokratów (w zakończeniu dramatu). Inne elementy świata nadprzyrodzonego: Bóg, którego wzyw hrabia Henryk zastanawiając się nad sensem małżeństwa, demony kuszące poetę.	Zygmunt hrabia Krasiński „Nie-Boska komedia”

RELACJE BÓG CZŁOWIEK

RELACJE BÓG CZŁOWIEK

EPOKA	UJĘCIE PROBLEMU	TEKSTY KULTURY
Średniowiecze	Teocntryzm - cechą epoki! Średniowieczny rycerz walczy nie tylko za ojczyznę, ale również za wiare. Zostaje za to nagrodzony - w chwili śmierci Bóg zsyła mu anioła Gabriela („Bóg zsyła mu swego anioła Cherubina; jest z nim i święty Gabriel. Niosą duszę hrabiego do raju”).	„Pieśń o Rolandzie”
		Miłość do Boga = asceza. Młody książe rodu porzuca bogactwa i piękną żonę, cierpi poniżenia i zniewagi. Po śmierci - zostaje świętym („Każdy nań pomyje lał […]/ A leżał tu szesnaście lat, / Wszystko cierpiał przez Boga rak […]”).	„Legenda o świętym Aleksym”
		Bóg - odległy majestat. Dystans - by się do niego zbliżyć, potzrebni są pośrednicy. Uwaga! Maryja została tu też przedstawiona jako majestatyczna matka Boga („Bogurodzica dziewica, bogiem sławiena Maryja!/ U twego Syna Gospodzina matko zwolena, Maryja!/Zyszczy nam, spuści nam”).	„Bogurodzica”
	Renesans	Bóg - reżyser w teatrze świata bawi się ludzkim lesom („Nasmiawszy się nam i naszym porządkom, / Wemkną nas w mieszek, ajk to czynią łątkom”).	Dwie fraszki pod tym samym tytułem:Jan Kochanowski „O żywocie ludzkim”
		Pchwała Stwórcy i świata - jego doskonałego dzieła. ([…] za czyją sprawą we dnie słońce chodzi, / A miesiąc świeci, kiedy noc nadchodzi?/Każdy znać musi krom wszelakiej zwady,/ Że to się dzieje wszystko z pańskiegj rady”).	Jan Kochanowski „Pieśń III” - „Oko śmirtelne oka nie widział” („Pieśni kilka”)
		Uwielbienie dla Bga - artysty, hojnego dawcy dobrodziejstw, z których może korzytać i cieszyć się człowiek.	Jan Kochanowski, homn „Czego chcesz od nas, Panie”
		Bóg - miłosierny dla ludzkich ułomności, chociaż czasami karzący sędzia (określenia Boga z „Psalmu CXXX”: dobrotliwy, łaskawy sędzia”, „największa miłość i światłość”).	Jan Kochanowski „Psałterz Dawidów”
		Zwątpienie w podstawową prawdę wiary katolickiej: życie wieczne (w ostatnim trenie ten kryzys zostaje przezwyciężony).	Jan Kochanowski „Treny”
	Barok	Majestatyczność i wielkość Stwórcy:bardziej niż radość z przebywania w stworzonym przez Niego świecie człowiek odczuwa swoją małość, zagubienie i lęk. Podkreśla różnice między cielesną naturą czowieka a boską duchowością. Ten rozdźwięk ilustruje powracająca w wielu utworach metafora wojny („Pokój - szczęśliwość, ale bojowanie/ Byt nasz podniebny”).	Mikołaj Sęp-Szarzyński „Rytmy albo wiersz polskie”
		Poezja wyraża przesłanie zbliżone do biblijnej „Księgi Koheleta” wartości zyciowe to tylko ulotna marność (vanitas). Człowie w każdej chwili powinien pamiętać o śmierci i trwać w bojaźni bożej. I na tym kończą się pokrewieństwa z Koheletem i średniowiecznym hasłem memento mori, bo Naborowski nie ankłania dożycia w ascezie! Przeciwnie: przy pielęgnowaniu cnót zachęca d mądrego korzystania z rozkoszy i … pozbycia się strachu przed śmiercią, bo rzecież zostaniemy osądzeni zgodnie ze swoim postepowaniem! („Marność”: „Swiat hołduje marności […], /Nad wszystko bać się Boga-/Tak fraszką śmierć i trwoga”; „Kruchość żywota”:”Godzina za godziną niepojęcie chodzi:/Był porządek, byłeś ty sam, potomek się rodzi”:; „Cnota grunt wszystkiemu”: „Sama cnota i sława, Która z cnoty płynie, /Nada wszystko ta wiecznie trwa i wiecznie płynie „).	Daniel Naborowski wiersze: „Marnść”, „Kruchość żywota”, „Cnota grunt wszystkiemu”
	Oświecenie	W tej racjonalistycznej epoce imię Boga częściej niż w tekstach literackich pojawiało się w traktatach filzoficznych. Narodził się wówczas nowy sposób pojmowania Boga: deizm, który przyznawał mu pozycję Stwórcy, ale jednocześnie nie uznawał możliwości ingerowania w losy świata	Baruch Spinoza „Etyka”
		Utożsamienie Boga z naturą (drzemie w nij pierwiastek twórczy).	Jan Jakub Rousseau
	Romantyzm	Zwrot ku religijności prostych ludzi i typowego dla nich wyobrażenia Boga oraz całego świata nadprzyrodzonego	Adam Mickiewicz „Romantyczność”
		Przywołany nie tylko ludowy obrzęd wywoływanie duchów (znów: wiara w istnienie świata pozaziemskiego!), ale również typowo ludowa ufnośc w bożą sprawiedliwośc: za każdy popełniony za zycia grzech czeka człowieka pokuta proporcjonalna do jego winy („Kto nie doznał goryczy ni raz,/ Ten nie dozna słodyczy w niebie”).	Adam Mickiewicz II częśc „Dziadów”
		Dwa typy relacji : człowiek - Bóg. Po pierwsze, pojedynek dumnego poety Konrada ze Stwórcą - „Wielka Improwizacja”. Przeełniony natchnieniem i moca domaga się on, by Bóg oddał mu władzę nad światem („Daj mi rząd dusz! […] Ja chcę włądzy, daj mi ją, lub skaż do nie j drogę/1” Gdy ten milczy, Konrad formułuje coraz poważniejsze zarzuty(„Kłąmca, kto Ciebie nazwał miłością, /Ty jestes tylko mądrością'; „Miłość jest tylko omyłka Boga”, „żeś Ty nie ojcem świata, ale…[…] Carem” - to ostatnie słowo wypowiaa nie Konrad lecz diabeł) Po drugie pokora księdza Piotra. To jemu, a nie butnemu poecie dane jest ujrzeć przyszłe losy Polski („Widzenie księza Piotra”). Ksiądz wierzy w sens ofiary Chrystursa. Misję odkupienia świata własnym cierpieniemma też nasz kraj (mesjanizm).Sen Ewy - dziewczyna spod Lwowa modli się żarliwie za duszę zbuntowanego poety.	Adam Mickiewicz „Dziady „ cz III
		Postaci ze świata nadprzyrodzonego :Bóg i szatan (Mefistofeles). Obydwaj silniejsi od człowieka. Bohater czuje potęgę Boga w monologu z peirwszego aktu (może on nadać cel jego życiu). Mefistofeles pojawia się np. jako Nieznajommy na Placu zamkowym czy Doktor w ostatnim akcie.	Juliusz Słowacki „Kordian”
		Romantyczny bohater, myśląc że nie maBoga, popada w chorobę wieku: samotność i zagubienie	Juliusz Słowacki „Oda wo wolności”
		Bóg - stwórca wspaniałego świata, w którym podmiot liryczny nie jest jednak szczęśliwy	Juliusz Slowacki „Hymn” („Smutno mi, Boże!”)
		Postać Chrystusa, który uosabia zwycięstwo idei dobra i miłości nad cząstkowymi racjami rewolucjonistw i arystokratów (w zakończeniu dramatu). Inne elementy świata nadprzyrodzonego: Bóg, którego wzyw hrabia Henryk zastanawiając się nad sensem małżeństwa, demony kuszące poetę.	Zygmunt hrabia Krasiński „Nie-Boska komedia”

EPOKA	UJĘCIE PROBLEMU	TEKSTY KULTURY
Średniowiecze	Teocntryzm - cechą epoki! Średniowieczny rycerz walczy nie tylko za ojczyznę, ale również za wiare. Zostaje za to nagrodzony - w chwili śmierci Bóg zsyła mu anioła Gabriela („Bóg zsyła mu swego anioła Cherubina; jest z nim i święty Gabriel. Niosą duszę hrabiego do raju”).	„Pieśń o Rolandzie”
		Miłość do Boga = asceza. Młody książe rodu porzuca bogactwa i piękną żonę, cierpi poniżenia i zniewagi. Po śmierci - zostaje świętym („Każdy nań pomyje lał […]/ A leżał tu szesnaście lat, / Wszystko cierpiał przez Boga rak […]”).	„Legenda o świętym Aleksym”
		Bóg - odległy majestat. Dystans - by się do niego zbliżyć, potzrebni są pośrednicy. Uwaga! Maryja została tu też przedstawiona jako majestatyczna matka Boga („Bogurodzica dziewica, bogiem sławiena Maryja!/ U twego Syna Gospodzina matko zwolena, Maryja!/Zyszczy nam, spuści nam”).	„Bogurodzica”
	Renesans	Bóg - reżyser w teatrze świata bawi się ludzkim lesom („Nasmiawszy się nam i naszym porządkom, / Wemkną nas w mieszek, ajk to czynią łątkom”).	Dwie fraszki pod tym samym tytułem:Jan Kochanowski „O żywocie ludzkim”
		Pchwała Stwórcy i świata - jego doskonałego dzieła. ([…] za czyją sprawą we dnie słońce chodzi, / A miesiąc świeci, kiedy noc nadchodzi?/Każdy znać musi krom wszelakiej zwady,/ Że to się dzieje wszystko z pańskiegj rady”).	Jan Kochanowski „Pieśń III” - „Oko śmirtelne oka nie widział” („Pieśni kilka”)
		Uwielbienie dla Bga - artysty, hojnego dawcy dobrodziejstw, z których może korzytać i cieszyć się człowiek.	Jan Kochanowski, homn „Czego chcesz od nas, Panie”
		Bóg - miłosierny dla ludzkich ułomności, chociaż czasami karzący sędzia (określenia Boga z „Psalmu CXXX”: dobrotliwy, łaskawy sędzia”, „największa miłość i światłość”).	Jan Kochanowski „Psałterz Dawidów”
		Zwątpienie w podstawową prawdę wiary katolickiej: życie wieczne (w ostatnim trenie ten kryzys zostaje przezwyciężony).	Jan Kochanowski „Treny”
	Barok	Majestatyczność i wielkość Stwórcy:bardziej niż radość z przebywania w stworzonym przez Niego świecie człowiek odczuwa swoją małość, zagubienie i lęk. Podkreśla różnice między cielesną naturą czowieka a boską duchowością. Ten rozdźwięk ilustruje powracająca w wielu utworach metafora wojny („Pokój - szczęśliwość, ale bojowanie/ Byt nasz podniebny”).	Mikołaj Sęp-Szarzyński „Rytmy albo wiersz polskie”
		Poezja wyraża przesłanie zbliżone do biblijnej „Księgi Koheleta” wartości zyciowe to tylko ulotna marność (vanitas). Człowie w każdej chwili powinien pamiętać o śmierci i trwać w bojaźni bożej. I na tym kończą się pokrewieństwa z Koheletem i średniowiecznym hasłem memento mori, bo Naborowski nie ankłania dożycia w ascezie! Przeciwnie: przy pielęgnowaniu cnót zachęca d mądrego korzystania z rozkoszy i … pozbycia się strachu przed śmiercią, bo rzecież zostaniemy osądzeni zgodnie ze swoim postepowaniem! („Marność”: „Swiat hołduje marności […], /Nad wszystko bać się Boga-/Tak fraszką śmierć i trwoga”; „Kruchość żywota”:”Godzina za godziną niepojęcie chodzi:/Był porządek, byłeś ty sam, potomek się rodzi”:; „Cnota grunt wszystkiemu”: „Sama cnota i sława, Która z cnoty płynie, /Nada wszystko ta wiecznie trwa i wiecznie płynie „).	Daniel Naborowski wiersze: „Marnść”, „Kruchość żywota”, „Cnota grunt wszystkiemu”
	Oświecenie	W tej racjonalistycznej epoce imię Boga częściej niż w tekstach literackich pojawiało się w traktatach filzoficznych. Narodził się wówczas nowy sposób pojmowania Boga: deizm, który przyznawał mu pozycję Stwórcy, ale jednocześnie nie uznawał możliwości ingerowania w losy świata	Baruch Spinoza „Etyka”
		Utożsamienie Boga z naturą (drzemie w nij pierwiastek twórczy).	Jan Jakub Rousseau
	Romantyzm	Zwrot ku religijności prostych ludzi i typowego dla nich wyobrażenia Boga oraz całego świata nadprzyrodzonego	Adam Mickiewicz „Romantyczność”
		Przywołany nie tylko ludowy obrzęd wywoływanie duchów (znów: wiara w istnienie świata pozaziemskiego!), ale również typowo ludowa ufnośc w bożą sprawiedliwośc: za każdy popełniony za zycia grzech czeka człowieka pokuta proporcjonalna do jego winy („Kto nie doznał goryczy ni raz,/ Ten nie dozna słodyczy w niebie”).	Adam Mickiewicz II częśc „Dziadów”
		Dwa typy relacji : człowiek - Bóg. Po pierwsze, pojedynek dumnego poety Konrada ze Stwórcą - „Wielka Improwizacja”. Przeełniony natchnieniem i moca domaga się on, by Bóg oddał mu władzę nad światem („Daj mi rząd dusz! […] Ja chcę włądzy, daj mi ją, lub skaż do nie j drogę/1” Gdy ten milczy, Konrad formułuje coraz poważniejsze zarzuty(„Kłąmca, kto Ciebie nazwał miłością, /Ty jestes tylko mądrością'; „Miłość jest tylko omyłka Boga”, „żeś Ty nie ojcem świata, ale…[…] Carem” - to ostatnie słowo wypowiaa nie Konrad lecz diabeł) Po drugie pokora księdza Piotra. To jemu, a nie butnemu poecie dane jest ujrzeć przyszłe losy Polski („Widzenie księza Piotra”). Ksiądz wierzy w sens ofiary Chrystursa. Misję odkupienia świata własnym cierpieniemma też nasz kraj (mesjanizm).Sen Ewy - dziewczyna spod Lwowa modli się żarliwie za duszę zbuntowanego poety.	Adam Mickiewicz „Dziady „ cz III
		Postaci ze świata nadprzyrodzonego :Bóg i szatan (Mefistofeles). Obydwaj silniejsi od człowieka. Bohater czuje potęgę Boga w monologu z peirwszego aktu (może on nadać cel jego życiu). Mefistofeles pojawia się np. jako Nieznajommy na Placu zamkowym czy Doktor w ostatnim akcie.	Juliusz Słowacki „Kordian”
		Romantyczny bohater, myśląc że nie maBoga, popada w chorobę wieku: samotność i zagubienie	Juliusz Słowacki „Oda wo wolności”
		Bóg - stwórca wspaniałego świata, w którym podmiot liryczny nie jest jednak szczęśliwy	Juliusz Slowacki „Hymn” („Smutno mi, Boże!”)
		Postać Chrystusa, który uosabia zwycięstwo idei dobra i miłości nad cząstkowymi racjami rewolucjonistw i arystokratów (w zakończeniu dramatu). Inne elementy świata nadprzyrodzonego: Bóg, którego wzyw hrabia Henryk zastanawiając się nad sensem małżeństwa, demony kuszące poetę.	Zygmunt hrabia Krasiński „Nie-Boska komedia”

RELACJE BÓG CZŁOWIEK

---