09. i 10. 12.06 r. Prawo

15. Jakie są elementy rokowań?

16. Na czym polega zasada swobody zawierania umów?

17. Kiedy oferta dochodzi do skutku?

Przedstawicielstwo.

Przedstawicielstwo polega na dokonywaniu czynności prawnych w cudzym imieniu i na cudzy rachunek.

Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach jego umocowania pociąga za sobą skutki prawne bezpośrednio dla osoby reprezentowanej (art. 95 k.c.).

Przedstawiciel składa własne oświadczenie woli, ale czyni to w imieniu osoby reprezentowanej (stroną dokonanej przez niego czynności prawnej z osobą trzecią jest więc nie on lecz osoba przez niego reprezentowana).

Rozróżniamy dwa rodzaje przedstawicielstwa:

1. Przedstawiciel ustawowy to rodzice dziecka podlegającego władzy rodzicielskiej, opiekun oraz doradca tymczasowy;

2. Dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską aż do chwili uzyskania pełnoletniości i rodzic reprezentuje go w trzech kwestiach:

• cywilnoprawnych;

• administracyjnych;

• rodzinnoprawnych.

Pełnomocnictwo.

Jego podstawą jest oświadczenie woli osoby reprezentowanej. Mamy trzy rodzaje pełnomocnictwa:

1. Pełnomocnictwo ogólne (np. zwykły zarząd);

2. Pełnomocnictwo rodzajowe (np. do sprzedaży danej kategorii rzeczy);

3. Pełnomocnictwo do danej czynności prawnej (np. do sprzedaży indywidualnie oznaczonej rzeczy).

Sposoby zawierania umów.

Umowy cywilnoprawne w stosunkach gospodarczych:

• Umowy są zdarzeniami prawnymi, za pomocą których podmioty stosunków cywilnoprawnych mogą w granicach obowiązującego porządku prawnego kształtować te stosunki.

• Umowa jest dwustronną czynnością prawną zmierzającą do wywołania, powstania, zmiany lub ustalenia stosunku prawnego.

W każdym z tych przypadków można wyróżnić trzy elementy:

• Przedmiot - zachowanie się ludzi, jak i obiekty, których zachowania te dotyczą (rzeczy).

• Podmiot - osoby fizyczne jak i prawne oraz osoby nie posiadające osobowości prawnej.

• Treść - czyli prawa i obowiązki wynikające ze stosunku.

Zasada swobody zawierania umów.

Jedną z generalnych zasad prawa cywilnego jest zasada swobody zawierania umów, która znalazła potwierdzenie w art. 535 k.c.

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania. Umowa dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenie woli. Treść i cel tego stosunku prawnego nie może sprzeciwiać się właściwości (naturze) stosunku / ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Treść umowy zależy więc od obu stron zawierających, a granicą swobody stron są obowiązujące przepisy oraz zasady współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z art. 58 k.c. czynność prawna (a więc także umowa sprzeczna z ustawą lub z zasadami współżycia społecznego) oraz czynność prawna zmierzająca do obejścia ustawy jest NIEWAŻNA!!!.

Obrót gospodarczy zna wiele sposobów zawierania umów np. poprzez

1. przetarg

2. rokowania

3. list intencyjny.

Sposobem szczegółowo uregulowanym w k.c. jest zawarcie umowy przez OFERTĘ i jej przyjęcie.

Przez ofertę rozumie się oświadczenie woli jednej ze stron skierowane do drugiej strony, która zawiera propozycje zawarcia umowy oraz określa jej istotne postanowienia (art. 66 k.c.).

OFERTA - art. 66 k.c.

Ofertą jest oświadczenie woli, które spełnia dwa warunki:

1. Zawiera stanowczą propozycję zawarcia umowy.

2. Określa istotne postanowienia danej umowy.

Oferta nie może zatem być oświadczeniem, które zawiera w swej treści jedynie elementy informacyjne (bo wówczas możemy mówić o zaproszeniu do rozpoczęcia rokowań (art. 71 k.c.) a nie ofercie).

Natomiast uznaje się za oferty a nie za zaproszenie do rokowań takie oferty, które są skierowane do ogółu - tzn. ad incertas personas, jak np. automaty do sprzedaży biletów, papierosów.

W myśl art. 66 k.c. oferta ma zawierać essentialia negotti umowy. Jest to minimalna treść oferty, której przyjęcie przez adresata (oblata) prowadzi do zawarcia umowy.

Należy pamiętać o treści art. 543 k.c., zgodnie z którym wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży (tzw. Oferta handlowa).

ZAWARCIE UMOWY

1. Umowa zostaje zawarta, jeżeli adresat ofertę przyjął tzn. złożył oświadczenie, że ofertę akceptuje w całej rozciągłości:

• W przypadku rozmowy telefonicznej jest to przyjęcie oferty przez oblata niezwłocznie. W przypadku jednak np. wysłania listu, który zostanie doręczony z opóźnieniem to decyzja co do zawarcia umowy leży w rękach oferenta. Od niego zależy czy zaakceptuje on opóźnione oświadczenie woli oblata o przyjęciu oferty. Całe ryzyko nie dojścia do skutku umowy z powodu opieszałego działania przewodnika odpowiedzi na ofertę ponosi oblat.

• Przyjęcie oferty z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień poczytuje się za nową ofertę - art. 68 k.c.

• Do oferty mają zastosowanie także przepisy dotyczące czynności prawnych, tzn. art. 61, 62 k.c. Oferent może odwołać ofertę przed upływem terminu, w którym był on związany. Odwołanie jest jednak skuteczne, gdy doszło do oblata jednocześnie z ofertą lub wcześniej.

• Jeżeli oferta skierowana jest do bliżej nie określonego kręgu osób (ad increstas personas) znajdą do niej odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące przyrzeczenia publicznego (art. 919-921 k.c.).

• Umowa może dojść do skutku w momencie, gdy oblat przystąpił we właściwym czasie do jej wykonania (np. handlu wysyłkowym lub przy zakupie rzeczy z automatu).

• Drugim sposobem zawarcia umowy jest przemilczenie oferty przez jej adresata (art. 386 k.c. - gdzie brak odpowiedzi uważa się za przyjęcie oferty). Regulacji tej nie należy jednak interpretować rozszerzająco.

W literaturze powstał spór, czy fakt związania oferenta z treścią oferty (art. 66 k.c.) daje podstawę do przyjęcia, że po stronie oblata powstaje prawo podmiotowe w postaci uprawnienia kształtującego. Zdania są podzielone. Należy jednak uznać pogląd, zgodnie z którym oblatowi przysługuje kompetencja do przyjęcia oferty, a nie prawo podmiotowe.

Jak długo oferent związany jest złożoną ofertą?

• Gdy oferent w ofercie wyznaczył termin, w ciągu którego oczekiwał na odpowiedź - to jest on związany do upływu oznaczonego terminu (art. 66 k.c.)

• Gdy termin nie został oznaczony

• Jeżeli oferta została złożona w obecności drugiej osoby przestaje wiązać jeżeli nie zostaje przyjęta niezwłocznie.

• Jeżeli oferta została złożona w inny sposób - przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez uzasadnionego opóźnienia.

ROKOWANIA

Rokowania polegają na wzajemnym oddziaływaniu stron w celu zawarcia umowy. W toku rokowań strony wymieniają informacje o okolicznościach mogących mieć wpływ na ich decyzję co do zawarcia umowy, formułuje swoje oceny co do gospodarczych wartości proponowanych świadczeń.

W przeciwieństwie zatem do schematu złożenia oferty i jej przyjęcia, gdzie proces zawierania umowy rozłożony jest na dwa wyraźnie wyodrębnione i następujące po sobie akty, rokowania są procesem płynnym, a zarazem ciągłym, charakteryzującym sytuację „targu” i stopniowego „ucierania” wzajemnych stanowisk.

Elementy rokowań

Ustalenie zakresu rokowań, czyli określenie tych postanowień które mają być przedmiotem negocjacji.

Wzajemne uzgodnienie treści postanowień umowy, które są przedmiotem rokowań.

Złożenie zgodnych oświadczeń woli co do zawarcia umowy o określonej treści.

Zawarcie umowy

Zawarcie umowy dochodzi do skutku wówczas, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich postanowień które były przedmiotem rokowań.

Z przepisu nie można jednak wnioskować, że w przypadku braku jakiegokolwiek postanowienia umowy, które było przedmiotem negocjacji, umowa nie może być zawarta. Oznaczać by to musiało, że strony nie mają możliwości swobodnego kształtowania treści umowy.

Oba sposoby zawierania umów - a mianowicie przez przyjęcie oferty i w drodze rokowań - nie mają charakteru ROZŁĄCZNEGO. W toku zawierania tej samej umowy można bez żadnych ograniczeń przemiennie stosować procedurę składania oferty lub rokowań.

LIST INTENCYJNY

Letter of intent nie zostały uregulowane normami prawnymi.

List intencyjny jest podpisywany przy umowach o dużym znaczeniu gospodarczym. Jest to swoista deklaracja stron negocjowanej umowy, określająca w szczególności przedmiot negocjacji, czas ich trwania oraz zakładane przez strony efekty.

List ten może przybrać formę umowy, ale nie jest on ani umową przedwstępną ani definitywną.

Zawarcie umowy

Podpisanie listu intencyjnego nie prowadzi do zawarcia umowy. Jego doniosłość prawną należy raczej traktować jako umowy określające postępowanie stron w toku rokowań.

Deklarowanie bowiem w listach intencyjnych dążenia stron do zawarcia umowy definitywnej nie kreuje prawnego obowiązku jej zawarcia. Na podstawie takiej deklaracji nie można więc żądać, aby sąd zastąpił oświadczenie woli swoim orzeczeniem i tym sposobem doprowadził do zawarcia umowy.

PRZETARG

Przetarg ma na celu zapewnienie jego organizatorowi możliwości porównania różnych ofert i wybrania spośród nich oferty najkorzystniejszej. Mamy dwa rodzaje przetargów:

1. Przetarg ustny;

2. Przetarg pisemny:

• przetarg pisemny ograniczony;

• przetarg pisemny nieograniczony;

• przetarg pisemny dwustopniowy.

Przetarg ustny - art. 70¹ k.c.

Podstawą tej formy przetargu jest ogłoszenie publiczne, obejmujące czas i miejsce przetargu oraz jego przedmiot i warunki. (Niekiedy wymagane jest podanie sumy oszacowania, ceny wywoławczej czy wadium).

Licytacja rozpoczyna się od słów „Kto da więcej”.

Zawarcie umowy następuje z chwilą wybrania najkorzystniejszej oferty. Wybór ten określa się mianem przybicia.

Umowa nie dochodzi jednak do skutku wraz z wyborem oferty, jeżeli dla danej czynności prawnej ustawa wymaga zachowania formy szczególnej. W przypadku takim należy przyjąć, że strony zawarły umowę przedwstępną o tzw. Słabszym skutku. Znaczy to, że strona uchylająca się od zawarcia umowy definitywnej obowiązana jest tylko do naprawienia szkody wyrządzonej drugiej stronie i to w granicach tzw. Ujemnego interesu umownego.

Organizator przetargu jest obowiązany zwrócić wadium oferentom, których oferty nie zostały przyjęte.

Podstawowe rodzaje umów:

1. Sprzedaży

2. Najmu

3. Zlecenia.

UMOWA SPRZEDAŻY

Jest to umowa, w której sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Przedmiotem mogą być rzeczy oraz energia i prawa majątkowe (art. 555).

Cenę w umowie sprzedaży stanowi zawsze suma pieniężna, która w zasadzie w stosunkach krajowych powinna być wyrażona w walucie polskiej (art. 358 k.c.).

Ustalenie wysokości ceny następuje z reguły w umowie, jednakże można ją także określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia w przyszłości (art. 546 § 1 k.c.).

Obowiązki sprzedawcy

Obowiązkiem sprzedawcy jest przeniesienie na kupującego własności rzeczy lub przeniesienia określonego prawa majątkowego.

Obowiązkiem sprzedawcy, w odniesieniu do rzeczy jest oczywiście zapewnienie kupującemu faktycznej możliwości korzystania z rzeczy.

Na sprzedawcy ciąży obowiązek udzielania kupującemu wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących przedmiotu sprzedaży oraz wydania stosownych dokumentów (art. 556 k.c.).

Szczególne rodzaje sprzedaży

Sprzedaż na raty (art. 586 k.c.) jest to dokonanie w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaży rzeczy ruchomej osobie fizycznej za cenę płatną w ratach, jeżeli rzecz zostaje kupującemu wydana przed pełnym zapłaceniem ceny.

Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa własności (art. 589 k.c.). Każda sprzedaż połączona z elementami kredytowymi (a także w tym sprzedaż na raty) może być powiązana z zastrzeżeniem, iż własność rzeczy przejdzie na kupującego dopiero po zapłaceniu całej ceny. Zgodnie z k.c. zastrzeżenia winny być stwierdzone pismem jeżeli rzecz została kupującemu wydana (art. 591 k.c.).

Sprzedaż na próbę lub z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego łączy się zawsze z wydaniem rzeczy, a w razie wątpliwości uznaje się umowę sprzedaży za zawartą pod warunkiem, że kupujący uzna przedmiot za dobry.

Sprzedaż z zastrzeżeniem pierwszeństwa kupna rzeczy, gdyby strona zobowiązana sprzedała tę rzecz (np. najem).

UMOWA NAJMU

Jest to umowa, w której wynajmujący zobowiązuje się oddać rzecz do używania na czas oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Nie jest wymagane, aby wynajmujący był właścicielem rzeczy. Przedmiotem najmu mogą być zarówno rzeczy ruchome jak i nieruchomości. Nie mogą być to natomiast rzeczy zużywalne, prawa niematerialne.

Podstawowym obowiązkiem najemcy jest uiszczenie czynszu, który może być określony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Ponadto najemca jest zobowiązany do utrzymania przedmiotu w należyty sposób, tj. w sposób określony w umowie, a w przypadku braku takiego określenia, w sposób odpowiadający właściwemu przeznaczeniu rzeczy - art. 666 k.c.

Najemca jest zobowiązany do należytej staranności, której przejawem jest obowiązek dokonywania potrzebnych napraw.

Bez zgody wynajmującego nie wolno czynić w rzeczy najętej zmian sprzecznych z umową lub przeznaczeniem rzeczy. Podstawowym obowiązkiem wynajmującego jest obowiązek wydania rzeczy (nie przeszkadza w jej używaniu) przez czas trwania najmu oraz utrzymać rzecz w stanie zdatnym do umówionego użytku przez cały okres najmu (art. 662 k.c.). Łączy się z tym tzw. Obowiązek ponoszenia nakładów koniecznych i dokonywania napraw.

W celu zabezpieczenia zaległego czynszu służy prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy właściwych do przedmiotu najmu - art. 670 k.c.

UMOWA ZLECENIA

Jest umową, w której przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

W braku odmiennej woli stron zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie, co nie uchybie przepisom o formie pełnomocnictwa - art. 734 k.c.

Zlecenie może być zarówno odpłatne jak i nieodpłatne.

Podstawowym obowiązkiem zleceniobiorcy jest wykonanie usług, a więc dokonanie określonej w umowie czynności prawnej. Sposób wykonania może być dowolny lub też zleceniodawca udzieli wskazówek lub instrukcji, które zleceniobiorca jest zobowiązany respektować.

Przyjmujący zlecenie jest zobowiązany do zwrotu wydatków, które zleceniobiorca poczynił w celu należytego wykonania zlecenia art. 742 k.c.

Jeżeli zlecenie jest odpłatne to zleceniodawca ma obowiązek wypłacić wynagrodzenie zgodnie z urzędową taryfą lub umową stron lub odpowiadające wykonanej pracy - art. 755 k.c.

---