TALES - przedmiotem jego badań była przyroda, pochodzenie świata (kosmologia); wszystko pochodzi z wody (hydro); empirykiem, sensualistą; zasadniczą właściwością materii jest poruszanie się; nie zajmował się w ogóle sprawami duchowymi; ANAKSYMANDER - skoro materia była, to jest i będzie; zmienił on też znaczenie wyrazu natura (co oznaczało coś, co ulega zmianie) w coś, co właśnie zmianie nie ulega; bezkres; racjonalista; pierwsza, niemitologiczna teoria powstania kosmosu; ANAKSYMENES - świat jest bezkresny i ruch jest wieczny; utożsamił zaś bezkres z powietrzem; HERAKLIT - ogień; filozof ciemny (trudny); przyroda jest zmienna; panta rei - wszystko płynie; koncepcja rozumności świata; skupiał się na etyce; ojciec dialektyki; KSENOFANES - bóstwo jest jedno; PARMENIDES - przeciwieństwo Heraklita; przeciwieństwa wykluczają się nawzajem, wiec nie są prawdziwym obrazem bytu; wszystko w przyrodzie nie „jest”, ale „staje się” - „nic nie jest bytem, co może przestać nim być”; byt jest stały, jeden, niezmienny, wieczny; byt = myśl; dedukcja; ZENON Z ELEI - byt nieruchomy; doświadczenia o strzale i podziale odcinka; ATOMIŚCI - LEUCYP - twórca myśli atomistycznej; „nic nie dzieje się bez przyczyny, lecz wszystko z racji i konieczności”; DEMOKRYT - ojciec materializmu; atomistyczna teoria materii - wszystko składa się z atomów, atomy nie posiadają cech jakościowe, jedynie ilościowe, powszechną własnością atomów jest ruch, atomy poruszają się w próżni; materia jest niepodzielna, podzielna jest tylko próżnia; subiektywna teoria postrzeżeń - atomy nie mają cech zmysłowych, jedynie matematyczne, kolory, zapachy itd. są subiektywne, łączył racjonalizm z empiryzmem; program przyczynowej nauki - przyczynowe tłumaczenie zjawisk, przyczyny materialne i mechaniczne; etyka - najwyższym dobrem jest zadowolenie, a środkiem pozyskania go - rozum; Bogowie istnieją i składają się z nierozpraszanych atomów; PITAGOREJCZYCY - dwa odłamy - religijny i naukowy; dusza istnieje oddzielnie od ciała; reinkarnacja; dusza trwalsza od ciała; ciało więzieniem duszy; SOFIŚCI - pobieranie opłat za naukę; humaniści; PROTAGORAS - poznanie: sensualizm, relatywizm, praktycyzm, konwencjonalizm, „wszystkich rzeczy miarą jest człowiek”; prawo dżungli (silniejszego); SOKRATES - moralista; twórca etyki; przeciwnik sofistów; świadomość własnej niewiedzy; głos wewnętrzny; cnota dobrem bezwzględnym i ogólnym dla wszystkich; cnota to wiedza, daje szczęście; moralista; intelektualista; PLATON - idee: byt niematerialny, transcendentny, absolutny, idealny; dusza: bez niej ciało jest martwe; sama się wprowadza w ruch, przeciwstawia się materii, nieśmiertelna i odwieczna; wrodzona wiedza o ideach (natywizm); dualizm - ciało gorsze od duszy, człowiek to dusza władająca ciałem; idea państwa - niedemokratyczne, totalitarne; 3 najważniejsze idee - dobro, piękno, prawda; wędrówka dusz; rzeczy prawdziwe to idee; idealista; ARYSTOTELES - biała tablica; wiedza zmysłowa początkiem, wiedza rozumowa celem; metafizyka - byt = substancja (materia + forma); 4 przyczyny - materia, forma, przyczyna, cel; dusza i ciało są nierozerwalne; Bóg doskonały, niezmienny, niematerialny; PLOTYN - teoria emanacji: jest tylko jeden rozwijający się byt przyjmujący różne postacie; absolut -> duch -> dusza -> materia; FILON - zajmował się Bogiem; monizm spirytualistyczny; ORYGENES - dogmat Trójcy Świętej; AUGUSTYN - Bóg od początku zakłada, że człowiek będzie zbawiony; predestynacja (wybór); 3 łaski - zbawienia, wiary, iluminacji; kto będzie wybrany jest przesądzone, nieważne jak kto żyje; teodycea - wszystko, co stworzył Bóg jest dobre, zło bierze się z wolnej woli człowieka; ciało jest więzieniem; ascetyzm; ciało służy do grzechu i cierpienia; irracjonalne poznanie Boga; rozum służy do umacniania wiary; ANZELM - twórca scholastyki; TOMASZ Z AKWINU - przeciwieństwo filozofii Augustyna, człowiek musi walczyć o zbawienie; brak ascetyzmu; KARTEZJUSZ - nowożytny racjonalizm, rozum jest źródłem wiedzy i metodą poznania; zmysły oszukują, wiedza poznana za pomocą nich jest nieprawdziwa; „myślę, więc wątpię”; sceptycyzm metodologiczny - żeby dotrzeć do prawdy trzeba zakwestionować całą dotychczasową wiedzę; pewność daje tylko matematyka; dusza i ciało są odrębne (dualizm), jednak nie są od siebie całkowicie niezależne - stany ciała wpływają na stan ducha; LEIBNIZ - dążność do godzenia przeciwstawnych poglądów; NEWTON - każda rzecz ma swoją przyczynę; PASCAL - irracjonalna metoda poznania: serce; człowiek jako myśląca trzcina; LOCKE - twórca empiryzmu nowożytnego; wiemy tylko tyle, ile doświadczamy; tabula rasa; widzimy tylko idee, nie rzeczy; „nic nie ma w umyśle, czego przedtem nie było w zmyśle”; BERKELEY - skrajny empiryzm; istnieje tylko to, co postrzegamy; zanegowanie teorii bytu i substancji; solipsyzm - skrajna wersja idealizmu subiektywnego (świat składa się z umysłów - bytów duchowych, od nas zależy to, co istnieje w umyśle); KANT - przedmioty kształtują się zależnie od myśli; krytyka czystego rozumu, krytyka praktycznego myślenia, krytyka władzy sądzenia; sądy na podstawie doświadczenia (a posteriori) i bez doświadczenia (a priori), a także analityczne - objaśniające wiedzę już posiadaną (a priori), bądź syntetyczne - rozszerzające wiedzę (a priori lub a posteriori); czas i przestrzeń - wymysł człowieka, są subiektywne, pojęcia u wszystkich takie same; noumen i fenomen; HEGEL - teza + antyteza -> synteza; idealista racjonalistyczny i dialektyczny, kult wielkich jednostek; marksizm - odwrócony heglizm; świat jest w ciągłym ruchu, zmienia się z powodu sprzeczności, kierunek jest postępowy