Pyta 5-Fazy w stopach metali. Rodzaje roztworów stałych
Faza - jednorodna część stopu oddzielona od innych granicami fizycznymi (granicami międzyfazowymi).
Fazę charakteryzują następujące cechy:
• Faza ma określone uporządkowanie atomów (jeżeli jest krystaliczna to ma określoną strukturę krystaliczną).
• Faza ma w przybliżeniu jednakowy skład i właściwości fizyczne.
• Na granicy faz występuje skokowa zmiana struktury i/lub składu (co najmniej jednej cechy), a co za tym idzie skokowa zmiana właściwości.
Faza w stopie obejmuje wszystkie jego części, które mają taką samą budowę i zbliżony skład oraz właściwości. W stanie ciekłym cały stop ma podobne uporządkowanie atomów i podobny skład, w tym przypadku występuje jedna faza - faza ciekła. Jeżeli w stanie stałym wszystkie ziarna w stopie mają taka samą budowę krystaliczną i zbliżony skład to mówimy, że stop ma budowę jednofazową. Jeżeli w stopie występuje dwa lub więcej rodzajów ziaren o określonej strukturze i składzie chemicznym to mówimy o stopach dwufazowych lub wielofazowych.
Roztwór - materiał jednorodny, który nie ma określonego składu chemicznego. Jego skład może się zmieniać w pewnych granicach. (Materiał jednorodny - materiał w którym nie można wyróżnić części różniących się właściwościami).
Roztwory występujące w stanie stałym nazywamy roztworami stałymi.
Roztwory mogą być ciągłe - czyli o nieograniczonej rozpuszczalności jednego pierwiastka w drugim oraz graniczne - o rozpuszczalności ograniczonej. W zależności od położenia atomów rozpuszczanych w sieci krystalicznej metalu roztwory te dzielą się na międzywęzłowe i różnowęzłowe.
Roztwory międzywęzłowe - atomy obce znajdują się w lukach pomiędzy węzłami sieci przestrzennej metalu.
Roztwory różnowęzłowe - atomy obce zastępują atomy rozpuszczalnika w węzłach sieci przestrzennej (inaczej roztwory podstawieniowe lub substytucyjne).
Roztwory wtórne powstają na bazie związków międzymetalicznych - w sieci krystalicznej związku rozpuszczone są atomy pierwiastków. W odróżnieniu od związków międzymetalicznych ich skład może się zmieniać w pewnych granicach. Podobnie jak związki międzymetaliczne są twarde i kruche.
Roztwory stałe podstawowe (pierwotne) powstają na bazie pierwiastków. W sieci krystalicznej metalu (rozpuszczalnika) znajdują się atomy innego pierwiastka (składnika rozpuszczanego).