: Helioterapia
promienie słoneczne docierają do Ziemi na szerokie spektrum, w jego zakresie jest promieniowanie UV, swiatło widzialne i podczerwień.
1. Helioterapia - leczenie światłem
Promieniowanie UV-stanowi 1% całego promieniowania słon.i ma długość 290-400nm
światło widzialne - 39% całego promieniowania, długość fal 400-760nm
promienowanie podczerwone 60% całego promieniowania, długość fal ma największą rozpiętość tzn 760-25000nm
Bliżej 760 nm - w kierunku czerwonego
Bliżej 400 nm - w kierunku niebieskiego
UVA
-długość fali 320-400nm-długie promieniowanie
-90% promieniowania UV docierającego do Ziemi
- niebezpieczny-przenika głebiej niż UVB-nawet do warstwy siateczkowatej skóry właściwej
- odpowiedzialny za zmiany w DNA naszych komórek
- uszkadza fibroblasty
- przenika przez szyby okienne, samochodowe, wodę
-powoduje natychmiastową hiperpigmentację skóry (IPD-immediate pigment darkening)
- w zdrowych i w dawkach zawierających się w promieniowaniu słon.nie jest szkodliwe dla keratynocytów i nie powoduje rumienia
-opaleniznę widać już po ekspozycji (powstaje na skutek rozkładu melaniny zawartej w komórkach naskórka) nasilenie zależy od fototypu
-solaria
UVB
-długość fali 280-320nm
-zwane promieniowaniem rumieniowym (powoduje oparzenia słoneczne)
-przenosi więcej energii dzięki krótszej fali, ma negatywny wpływ już po krótkim czasie
- opalenizna po 6-8 godzinach
- obejmuje obszar naskórka
- nie przenika przez chmury ani szyby okienne
-osłabia kom. Langerhansa (zwiększa ryzyko nowotworów)
UVC
- nie dociera do powierzchni ziemi-przytrzymywany przez warstwę ozonową
- niszczy każdą żywą komórkę, niszczy DNA
- wyjaławia
- fala <280nm
Pozytywny wpływ promieniowania na skórę:
wytwarzanie wit D3
synteza melaniny
leczenie w niektórych jednostkach chorobowych-bielactwo. łuszczyca
poprawia samopoczucie (endorfiny sie wydzielają)
Powstawanie opalenizny-zachodzi dwuetapowo
-hiperpigmentacja pierwotna-szybko, od razu powstaje, od kilkunastu min do 5h po ekspozycji, dochodzi do utleniania melaniny, która już jest w keratynocytach. Jest wynikiem działania UVA
- hiperpigm.wtórna-efekt opóźniony, widoczne po ok.3dniach od ekspozycji. Późna reakcja bo-UVB działa na powstawanie nowych komórek wytwarzających melaninę z tyrozyny. Powstanie tego etapu stymulują hormony przysadkowe.
Ochrona przed promieniowaniem
1. filtry fizyczne (mineralne) dla dzieci
nie wnikają w naskórek, bo mają zbyt dużą cząsteczkę
kaolin, bentonit, ziemia okrzemkowa
biała barwa
2. f.chemiczne
wnikają w wierchnie warstwy naskórka
pochłaniają energię słoneczną
3. f.naturalne
pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego
nie jest samodzielny w ochronie skóry
ich działanie musi być wzmocnione dodatkowym zastosowaniem filtrów syntetycznych
4. wewnętrzny system ochrony skóry (melanina, pobudzenie rogowacenia)
W celu określenia wartości ochrony preparatów wprowadzono tzw. Faktor SPF (sun protwction factor)-współczynnik wysokości ochrony przeciwsłonecznej.
Opalanie
-dzieci SPF 50+
- powinno się przebywać max 20min dziennie na słońcu (jeśli bez filtra), a z filtrem to wg schematu: przy SPF 15---->15*20min
- każdy z filtrów powinno się dosmarować po ok.6h
- unikać nasłonecznienia między 11-15
- odpowiedni produkt ochronny dobrany do naszego fototypu skóry (5,10,12), nakładamy go 20min przed wyjściem na słońce
- chronić oczy, dzieci, młodzież, osoby starsze
- okulary prz-słoneczne-najlepiej od optyka
- nakrycie głowy
- ramiona, stopy, wystające części ciała - najmocniej się opalają
- promieniowanie odbija się od wszystkiego - zabezpieczamy znamiona
-najlepiej chroni rozsądek+umiar
Po opalaniu.
- balsamy nawilżające (zachowają opaleniznę na dłużej+zabezpieczają skórę przed ytratą wody)
- jeśli doszło do poparzenia i są bąble- pantenol, fenisitl
-uwaga na znamiona-jeśli niepokojące zmiany, objawy-LEKARZ!
- każde poparzenie wpływa niekorzystnie (najgroźniejsze to te do 18rż-zwiększają raka)
Sztuczne lampy:
-kwarcowe (terapeutyczne)
-solaria
mają negatywny wpływ na skórę
3. Fotodermatoza
- choroba wywołana pod wpływem światła słonecznego
- wrodzona lub nabyta
Fotodermatoza idiopatyczna - pochodzenie nie zanane
WIELOPOSTACIOWE OSUTKI ŚWIETLNE
- jedna z najczęściej występujących chorób w tej grupie
- występuje w dzieciństwie lub wczesnej młodości
- u osób o jasnej karnacji
- duża ilość wykwitów: grudka, plama, pęcherz
- zmiany w okresie wiosenno-letnim
- od kilku do kilkunastu miesięcy naświetleń
- nadwrażliwość na promieniowanie UV B
POKRZYWKA ŚWIETLNA
- wystąpi w ciągu kilkunastu sekund lub minut
- od naświetleń zmiany znikają same po około 2h od zaprzestania naświetleń
ZESPÓŁ PRZEWLEKŁYCH ZMIAN POSŁONECZNYCH
- ciężkie fotodermatozy
- głównie starsi mężczyźni
- wybitna nadwrażliwość na UV A i UV B i światło widzialne
- przez cały rok w miejscu odsłoniętym, zmiany na skórzne
Fotodermatozy wywołane czynnikami uczulającymi na światło
Czynniki uczulające na światło są prawie wszędzie
- kosmetyki
- leki
- rośliny
- antybiotyki
- preparaty z witaminą A
- substancje hormonalne
- dziurawiec
- psoraleny
- sulfonamidy
- leki z grupy tetracyklin
- leki obniżające ciśnienie
- leki przeciwpadaczkowe
Fotodermatozy wynikające z wrodzonej lub nabytej utraty właściwości ochronnej skóry przed promieniowaniem UV
SKÓRA BARWNIKOWA (PERGAMINOWA)
- bardzo rzadkie schorzenie
- uwarunkowane genetycznie
- występuje silna nadwrażliwość na promieniowanie UV B
- istotą procesu chorobotwórczego jest defekt enzymatyczny powoduje zaburzenie układów naprawczych odpowiedzialnych za odnowę DNA
- rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie już przy niewielkiej dawce jest oparzenie
BIELACTWO
- jednostka chorobowa w której występuje nadwrażliwość na promieniowanie UV
- wrodzony lub nabyty brak barwnika
- wymagane stosowanie brokerów
- przy oparzeniu może dojść do odbarwienia
- stosowanie metali ciężkich
PELAGRA
- niedobór amidu - kwasu nikotynowego i witaminy PP
- w wyniszczających dietach
- niepełnowartościowe odżywianie
- upośledzenie wchłaniania aminokwasów przy wzmożonym przyjmowaniu leków
- rumienie, obrzęki, pęcherze
Choroby nasilające się pod wpływem światła
- toczeń rumieniowaty
- choroby pęcherzowe
- trądzik różowaty
- liszaj płaski
- opryszczka
- zapalenie skórno-mięśniowe
Leczenie światłem
- łuszczyca
- łojotokowe zapalenie skóry
- atopowe zapalenie skóry
Pielęgnacja skóry po opalaniu
- kąpiel
- nawilżanie
* alantoina
* ogórecznik
* mocznik
* olej linolowy, linolenowy, arachidonowy
* omega 3 i 6
* masło shea
* witamina E
* wyciąg z orzecha włoskiego
- umycie włosów
- preparat wzmacniający
- nie dotykać oparzenia jedynie
* maślanka
* kefir
* d-pantenol
* fenistil