Makroekonomia - wykład 0 15.04.2008r.
Stopa bezrobocia = bezrobotni/bezrobotni+pracujący *100%
Ustrój stanowy i bezstanowy
Jeśli społeczeństwo jest podzielone na grupy tym się charakteryzujące, że każdej grupie przysługuje inny obszar wolności gospodarczej, to ustrój w takim kraju nazywany jest ustrojem stanowym. W Polsce przedrozbiorowej były przynajmniej 4 stany:
szlachta, mieszczanie, chłopi i Żydzi.
W Stanach Zjednoczonych przed wojną secesyjną były 2 stany: niewolnicy i wolni obywatele.
Republika Południowej Afryki przed likwidacją apartheidu i III Rzesza są przykładami ustrojów stanowych.
Jeżeli stan jest upośledzony to ma mniej wolności gospodarczej.
Ustrój jest wtedy stanowy jeśli do stanu wchodzi się z chwilą urodzenia. Syn niewolnicy staje się niewolnikiem, syn chłopki, staje się chłopem itd.
Obecnie ustrojów stanowych już nie ma, ale do niedawna jeszcze były.
Gospodarka rynkowa i gospodarka centralnie sterowana.
Zasadniczą cechą gospodarki rynkowej jest to, iż decyzje gospodarcze podejmowane są w oparciu o kryterium zysku. Przedsiębiorcy nie podejmują działalności, jeśli przewidują, że nie przyniesie im ona zysku. Gospodarka centralnie planowana pojawiła się w związku radzieckim w latach 20' i ogarnęła z czasem sporą część globu ziemskiego (państwa Europy środkowej, Chiny i niektóre inne państwa dalekiego wschodu, Kubę, a przejściowo niektóre kraje Afrykańskie jak Egipt, Syria, Angola, Algieria). Zasadniczą cechą gospodarki centralnie sterowaną jest to, że działalność gospodarcza odbywa się w niej w oparciu o tzw. dyrektywy i limity. Dyrektywa to rozkaz wykonania dóbr i usług w ilości nie mniejszej niż pewien poziom, a limit to zakaz przekroczenia zużycia środków do tej działalności w ilości wyznaczonej w tym limicie. Typowy limit brzmiał : „Nie wolno wam zużyć więcej niż…”.
Zarządzanie gospodarką centralnie planowaną przypominało zarządzanie armią w okresie wojny, gdyż również w armii są rozkazy i zakazy przekroczenia zużycia. Gospodarka centralnie planowana była wysoce nieefektywna, towarzyszyły jej permanentne braki towarowe. Typowym zjawiskiem były kolejki w sklepach i niewiarygodnie wysokie niszczenie środowiska.
Ustrój demokratyczny i dyktatorski.
Jeżeli społeczeństwo lub przynajmniej jego uprzywilejowane stany może za pomocą demokratycznych instytucji zmieniać ustrój gospodarczy to mamy do czynienia z ustrojem demokratycznym. Jeśli jest to niemożliwe, gdyż grupa trzymająca władzę sama decyduje, mamy do czynienia z ustrojem dyktatorskim.
Kapitalizm i socjalizm.
Własność prywatna - kapitalizm
Własność należy do państwa bądź instytucji komunalnych - socjalizm.