Prowadzący: Ćwiczenia terenowe z entomologii leśnej
„Owady i środowiska ich życia”
Grupa w składzie:
Celem ćwiczeń terenowych było zapoznanie się ze środowiskiem życia owadów występujących w lasach i w ich bliskich okolicach. Jest to gromada bardzo liczna w faunie Polski i całego Świata. Rola owadów w życiu i funkcjonowaniu lasu jest ogromna.Owady w lesie i poza nim zasiedlają wiele środowisk, w każdym z nich najodpowiedniejsze warunki do życia znajdują inne gatunki. Podczas tych ćwiczeń mieliśmy okazję zapoznać się z niektórymi środowiskami oraz reprezentującą je fauną owadów. Przy okazji uzyskaliśmy wiele cennych wskazówek związanych z łapaniem, preparowaniem oraz przechowywaniem.
Przydroże - na roślinach zielnych:
Kistnik - Byturus sp. ; r-na: kistnikowate - Byturidae
Imago można spotkać na liściach, pączkach i kwiatach. Zebraliśmy go na kwiatach jaskra i bodziszka.
Słodyszek - Meligethes sp. ; r-na: łyszczynkowate - Nitidulidae
Występuje licznie na kwiatach wielu roślin, imago spotkaliśmy na kwiatach mniszka lekarskiego.
3. Chowacz - Ceutorrhynchus sp. ; r-na: ryjkowcowate - Curculionidae
Imago tego gatunku spotkaliśmy na liściach pokrzywy.
Owad z r-ny sprężykowate - Elateridae
Postacie dorosłe owadów z tej rodziny spotykaliśmy kilkakrotnie na roślinach zielnych, najczęsciej na pokrzywie.
Uprawa leśna:
Szarynka - Lochmaea sp. ; r-na; stonkowate - Chrysomelidae
Chrząszcze żerują na rozwijających się pędach wierzb i topól. Spotkaliśmy ją dość licznie na wierzbie iwie. Larwy tego gatunku szkieletyzują liście.
Obryzg - Polydrosus sp. ; r-na: ryjkowcowate - Curculionidae
Imago dość licznie spotykaliśmy na liściach drzew, głównie na młodych grabach.
Owad ten ogryza pączki i liście.
Zdobnik - Byctiscus sp. ; r-na: podryjkowcowate - Attelabidae
Znaleźliśmy go na liściach brzozy. Imago tego gatunku żeruje na liściach różnych drzew liściastych.
Podryjek dębowiec - Attelabus nitens ; r-na podryjkowcowate - Attelabidae
Chrząszcze spotyka się na liściach dębów i olch. Zebraliśmy go na młodych dębach.
Szubarga - Phytodecta sp. ; r-na: stonkowate - Chrysomelidae
Na liściach topoli osiki spotykaliśmy imago oraz prawdopodobnie larwy, szkieletyzujące liście. Imago wygryzają w liściach otworki.
6. Słonik żołędziowiec - Curculio glandium ; r-na: ryjkowcowate - Curculionidae
Z tym owadem spotkaliśmy się na brzegu uprawy gdzie siedział na liściu starszego dębu .
7. Rozwiertek nieparek - Xyleborus dispar ; r-na: kornikowate - Scolytidae
Imago spotkaliśmy siedzące na liściach młodych dębów.
8. Ogniczek - Pyrochroa sp.
Imago spotkaliśmy kilkakrotnie na liściach i pędów paru gatunków drzew a także na trawie.
9. Krobik modrzewiowiec - Coleophora laricella ; rząd: Motyle - Lepidoptera
r-na: krobikowate - Coleophoridae
Na uprawie zauważyliśmy wiele poczwarek tego gatunku przytwierdzonych do igieł modrzewia.
10. Owady z rzędów: Pluskwiaki równoskrzydłe (Homoptera) i Pluskwiaki różnoskrzydłe (Heteroptera)
Znajdowaliśmy kilka razy owady z tych rzędów siedzące na liściach czy pędach, widzieliśmy je także w locie.
Świeże pniaki:
Znaleźliśmy kilka pniaków, które były jeszcze świeże, czyli że wyciekały z nich soki czy żywica, przyciągając tym samym do siebie owady.
Pniak modrzewiowy:
Polesiak - Hylurgops sp. ; r-na: kornikowate - Scolytidae
Pod korą pniaka zauważyliśmy imago oraz ślady żerowania.
Drzewożerek - Dryocoetes sp. ; r-na: kornikowate - Scolytidae
Na tym samym pniaku spotkaliśmy też pod korą imago oraz żerowisko tego gatunku kornika.
Urazek - Glischrochilus sp. ; r-na: łyszczynkowate - Nitidulidae
Po oderwaniu korowiny z pniaka stwierdziliśmy pod nią obecność imago.
Szeliniak sosnowiec - Hylobius abietis ; r-na: ryjkowcowate - Curculionidae
6. Szeliniak modrzewiowiec - Hylobius piceus ; r-na: ryjkowcowate - Curculionidae
Oba te gatunki szeliniaków, będących groźnymi szkodnikami, znaleźliśmy na powierzchni ścięcia drzewa. Równie dobrze owady te można spotkać w pobliżu pniaków, w ściółce.
7. Biegacz - Carabus sp. ; r-na: biegaczowate - Carabeidae
Jest to przedstawiciel owadów będących pod ochroną, penetruje powierzchnię ściółki w poszukiwaniu ofiar. Jest drapieżcą, znaleźliśmy go przy samym pniaku gdzie czekał na ofiarę.
Martwe pniaki:
Na martwych pniakach rozwija się inna gama owadów, którym odpowiadają takie właśnie warunki.
Szeliniak modrzewiowiec - larwy.
Larwy tego gatunku spotkaliśmy żerujące pod korowiną.
Rębacz - Rhagium sp. ; r-na: kózkowate - Cerambycidae
Po oderwaniu części kory znaleźliśmy żerujące larwy rębacza oraz mogliśmy obejrzeć ślady ich żeru w postaci wygryzionych w korze placy o nieregularnym kształcie.
Stosy drewna:
Na stosach drewna znajdujących się w lesie można spotkać różnorodne owady. Część z nich przylatuje zwabiona świeżym zapachem żywicy. Gdy stosy są ułożone na brzegu drzewostanu to niektóre owady wygrzewają sią na nich. Na nich także można spotkać polujące owady drapieżne.
Cetyniec - Tomicus sp. ; r-na: kornikowate - Scolytidae
Na stosie żerdzi niedawno ułożonym spotkaliśmy imago tego groźnego kornika.
Przekrasek mróweczka - Thanasimus formicarius ; r-na: przekraskowate - Cleridae
Na tym samym stosie zauważyliśmy polującego przekraska, ważnego tępiciela kornikowatych..
Brzeg drzewostanu:
Owady na brzegu d-stanu, z większych wysokości, zebraliśmy przy pomocy czerpaka. Można tam spotkać różne gatunki owadów, panują tam inne warunki termiczne, jest większe nasłonecznienie niż we wnętrzu lasu.
Jątrewka - Phyllodecta sp. ; r-na: stonkowate - Chrysomelidae
Imago oraz larwy szkieletyzują liście wierzb i topól.
Muszelnica mrowiskowa - Clytra quadripunctata ; r-na stonkowate - Chrysomelidae
Chrząszcze żerują na brzozach, larwy zaś prawdopodobnie pasożytują w mrowiskach.
Zwijacz czarny - Deporaus betulae ; r-na : podryjkowcowate - Attelabidae
Imago spotyka się na liściach brzóz. Nacinają je aż do nerwu i po złożeniu jaj zwijają w trąbkę.
Zmiennik - Strophosoma sp. ; r-na: ryjkowcowate - Curculionidae
Chrząszcze nagryzają igły, korę i pączki drzewek iglastych, mogą również żerować na liściach różnych dzrew.
Naliściak - Phyllobius sp. ; r-na: ryjkowcowate - Curculionidae
Imago jest spotykane na liściach różnych gatunków drzew, wyżera w blaszkach liściowych nieregularne otwory, może też ogryzać je z brzegu.
Gatunki z r-ny sprężykowate - Elateridae.
Występują na aparacie asymilacyjnym wielu gatunków drzew.
Zalęszczyca - Oedemera sp. ; r-na: zalęszczycowate - Oedemeridae
Imago przebywają na brzegach dróg, na oświetlonych kwiatach.