Wymagania ogólne
Obiekty budowlane, w których znajdują się pomieszczenia pracy, powinny spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwa użytkowania, bezpieczeństwa pożarowego oraz ochrony środowiska. Układ funkcjonalny powinien być dostosowany do rodzaju prowadzonej działalności i liczby zatrudnionych pracowników .
Budowę nowych, modernizację lub rozbudowę dotychczasowych obiektów powinno się prowadzić na podstawie projektu pozytywnie zaopiniowanego pod względem zgodności z wymaganiami:
bezpieczeństwa i higieny pracy (przez rzeczoznawcę do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy - uprawnionego przez Głównego Inspektora Pracy)
ochrony przeciwpożarowej (przez właściwą ze względu na lokalizację komendę Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej lub rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych)
higieniczno-sanitarnymi (przez rzeczoznawcę do spraw higieniczno-sanitarnych - uprawnionego przez Głównego Inspektora Sanitarnego).
O zamiarze przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego należy powiadomić:
Państwową Inspekcję Pracy
Państwową Inspekcję Sanitarną
Państwową Inspekcję Ochrony Środowiska
Państwową Straż Pożarną.
Wymagania dotyczące pomieszczeń i stanowisk pracy
Pomieszczenia obsługi, diagnostyki i naprawy pojazdów samochodowych mogą być samodzielnymi obiektami. Dopuszcza się lokalizowanie takich warsztatów przy wolno stojących rodzinnych budynkach mieszkalnych.
Minimalna wysokość pomieszczeń zależy od wielkości (oraz od rodzaju) wykonywanych w nich czynności, naprawianych pojazdów i wynosi:
- naprawa pojazdów: samochodów osobowych - wysokość pomieszczenia 4 m,
samochodów ciężarowych - wysokość pomieszczenia 5 m
- naprawa podzespołów i części samochodowych: wysokość pomieszczenia 3,3 m.
W pomieszczeniach, w których nie ma stałych stanowisk pracy, a pracownicy przebywają okresowo, np. w sprężarkowni, suszarni, dopuszcza się minimalną wysokość pomieszczenia 2,2 m.
Powierzchnia pomieszczeń powinna być przystosowana do zakresu wykonywanych prac, np. jeżeli zamierza się prowadzić prace naprawcze jednocześnie przy dwóch lub większej liczbie pojazdów, powierzchnia pomieszczenia powinna być odpowiednio większa. Na każdego pracownika zatrudnionego w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi (tj, nie zajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.) oraz co najmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia. Minimalna odległość między stojącymi obok siebie pojazdami powinna wynosić - 1,2 m, między pojazdami stojącymi jeden za drugim min. 1,5 m, a odległość pojazdu od innego stanowiska pracy nie może być mniejsza niż 1,2 m.
W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi (co najmniej 4 godziny dziennie) powinno być zapewnione oświetlenie naturalne. Oznacza to, że w takim pomieszczeniu powinny być otwory okienne lub dachowe, które umożliwiają bezpośredni dopływ światła dziennego. Wielkość tych otworów zależy od wielkości pomieszczenia (stosunek powierzchni otworów okiennych lub dachowych do powierzchni pomieszczenia powinien wynosić co najmniej 1 :8).
W innych pomieszczeniach, gdzie nie ma zlokalizowanych stałych stanowisk pracy (np. sprężarkownia, suszarnia) ten stosunek może wynosić 1:12. Powinna być możliwość otwierania otworów okiennych z poziomu podłogi.
Pomieszczenia pracy powinny mieć również oświetlenie sztuczne (elektryczne). Minimalne natężenie oświetlenia sztucznego zależy od rodzaju wykonywanej pracy i powinno wynosić np.: na stanowiskach postoju samochodów - 20 lx, w magazynach oraz w pomieszczeniach mycia i czyszczenia samochodów - 100 lx, w pomieszczeniach przeglądowych i naprawczych - 200 lx, na stanowiskach diagnostycznych - 300 lx.
Wymiary otworów drzwiowych zewnętrznych (bram) powinny umożliwiać swobodny przejazd pojazdów oraz przejście ludzi. Dojścia do bram i drzwi powinny być stale wolne, a pomiędzy pomieszczeniami powinny pozwalać na swobodny przejazd pojazdów oraz przejście ludzi. Dojścia do bram i drzwi powinny być stale wolne, a pomiędzy pomieszczeniami nie powinno być progów.
Podłogi w pomieszczeniach obsługi i naprawy pojazdów powinny być: równe, z materiału nie wytwarzającego pyłu, niepalnego i będącego złym przewodnikiem ciepła. Z uwagi na wykonywane czynności naprawcze (obecność smarów, olejów, benzyny) powinny być wykonane z materiału łatwo zmywalnego i nienasiąkliwego (wymagania te dotyczą również ścian do wysokości 2 m).
We wszystkich pomieszczeniach obsługi i napraw pojazdów należy zapewnić wentylację naturalną, mechaniczną lub obie jednocześnie.
Wentylację naturalną mogą stanowić odpowiednio usytuowane otwory okienne, dachowe oraz kanały wentylacyjne. W pomieszczeniach obsługi i napraw powinna być wentylacja mechaniczna wywiewna. Urządzenia wentylacyjne w pomieszczeniach warsztatowych (naprawa, diagnostyka) powinny zapewnić co najmniej 6-krotną wymianę powietrza w ciągu jednej godziny. Do kanałów naprawczych zaleca się stosować nadmuch świeżego powietrza.
W pomieszczeniach pracy powinny być zainstalowane urządzenia grzewcze, które pozwolą na ogrzewanie pomieszczeń w porze obniżonej temperatury. W pomieszczeniach pracy należy utrzymywać podczas chłodów dostatecznie wysoką temperaturę dostosowaną do rodzaju wykonywanej pracy - nie niższą niż 14 °C (zaleca się utrzymywać temp. min. 16 °C). Wybór urządzeń grzewczych nie może być przypadkowy, np. w pomieszczeniach warsztatowych, gdzie mogą wystąpić opary benzyny, olejów, lakierów, nie wolno stosować urządzeń grzewczych z otwartym paleniskiem, np. piecyków. W pomieszczeniach biurowych zaleca się utrzymywanie temperatury 20 °C, w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych - 25 °C.
Kanały naprawcze w zakładzie obsługi i napraw pojazdów powinny być dostosowane do rodzaju naprawianych pojazdów samochodowych. Minimalne wymiary kanałów naprawczych wynoszą:
dla samochodów osobowych: długość - 6 m, szerokość - 0,65 m, głębokość - 1,5 m
dla samochodów ciężarowych: długość - 12 m, szerokość - 0,9 m, głębokość - 1,4 m.
Ponadto do kanałów naprawczych odnoszą się następujące wymagania:
podłoga powinna być gładka, łatwo zmywalna, nieśliska, z umocowaną w niej kratką ściekową nakrywającą studzienkę bezodpływową
ściany powinny być łatwo zmywalne, z materiału odpornego na oleje i smary
instalacja oświetleniowa oraz przyłącza do lamp przenośnych
dostosowane do bezpiecznego napięcia, tj. 24 V, wyłączniki oświetlenia kanałów oraz gniazda wtykowe do lamp przenośnych powinny znajdować się poza kanałami
powinny mieć, przynajmniej z jednej strony, schody umożliwiające zejście do kanału
powinny być wyposażone w odpowiednie zabezpieczenia na obrzeżach kanału, służące jako prowadnice kół pojazdów w czasie ich wprowadzania na kanał
każdy nie używany kanał powinien być całkowicie przykryty (deski o grubości 50 mm)
powinny być wentylowane; jeżeli nie ma wentylacji miejscowej w kanałach, należy je przewietrzać.
Podczas prac kanałowych należy bezwzględnie przestrzegać zasady swobodnego wyjścia ewakuacyjnego - tj. schody prowadzące do kanału nie mogą być zasłonięte naprawianym pojazdem.
W pomieszczeniach lakierni, ze względu na mogące wystąpić zagrożenia wybuchem, obowiązują ostrzejsze wymagania niż w innych pomieszczeniach zakładu obsługi i naprawy pojazdów.
Lakiernia powinna być usytuowana w obiekcie wolno stojącym (minimalna odległość od innych budynków, w których mogą przebywać ludzie powinna wynosić 20 m).
Minimalna wysokość pomieszczenia lakierni - 3,3 m. Usytuowanie lakierni w obiekcie wielokondygnacyjnym jest dopuszczalne, jeżeli elementy konstrukcji nośnej, dachu, stropu, ścian i posadzki są niepalne lub trudno palne. Okna w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem powinny być oszklone zwykłym, pojedynczym szkłem.
Drogi, wyjścia i kierunki ewakuacji powinny być odpowiednio oznakowane. Jeżeli w lakierni powierzchnia pomieszczenia zagrożonego wybuchem przekracza 100 m2, to należy zapewnić co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne, w tym jedno wyjście powinno prowadzić bezpośrednio na zewnątrz obiektu. Drzwi ewakuacyjne z budynku lakierni powinny otwierać się na zewnątrz. Drogi ewakuacyjne powinny mieć co najmniej 1,4 m szerokości, a odległość do ich pokonania (od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia) nie powinna przekraczać 40 m.
W obiekcie lakierni powinna być wykonana instalacja uziemiająca. Podłoga nie powinna gromadzić ładunków elektrostatycznych.
Minimalne natężenie oświetlenia sztucznego w pomieszczeniach lakierni powinno wynosić 500 lx.
W pomieszczeniach lakierni oprócz wentylacji grawitacyjnej należy stosować wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną (ogólną i miejscową) w wykonaniu przeciwwybuchowym. Zastosowane urządzenia wentylacyjne powinny zapewnić od 5 do 25 wymian powietrza w ciągu jednej godziny, w pomieszczeniach magazynowych lakierni - co najmniej 10 wymian powietrza na godzinę.