Pedagogika Resocjalizacyjna jest to nauka o wychowaniu jednostek niedostosowanych społecznie uwzględniając aspekt naprawczy, uwzględnia się dwa aspekty wychowania jednostek niedostosowanych społecznie:
- aspekt naprawczy
- aspekt profilaktyczny
uwzględniając te dwa aspekty wychowania jednostek niedostosowanych społecznie można powiedzieć ze pedagogika resocjalizacyjna jest to nauka o wychowaniu jednostek niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Od 1971 roku rozpoczęła się rozwijać jako samodzielna dyscyplina, i można stwierdzić iż jest stosunkowo młoda dyscyplina naukowa. wychowaniem jednostek niedostosowanych społecznie głównie dzieci i młodzieży zajmowała się pedagogika specjalna, czyli nauka o wychowaniu jednostek z różnymi odchyleniami od norm.

W 1971 ukazała się pierwsza teoretyczna praca na temat Pedagogiki Resocjalizacyjnej autorami tej pracy byli Czesław Czapów oraz Stanisław Jedlewski, którzy w pracy tej zebrali dotychczasowa wiedze dotycząca niedostosowania społecznego, wychowania jednostek niedostosowanych społecznie, oraz stworzyli pewna spójna całość.
W pracy tej spełnili 3 warunki jakie są niezbędne do tego żeby taka dyscyplina mogła być samodzielna dyscyplina naukowa:
1. Nadali nazwę tej nowej dyscyplinie „Pedagogika Resocjalizacyjna”.
2. Określili przedmiot badań, zainteresowań pedagogiki resocjalizacyjnej. Przedmiotem badań pedagogiki resocjalizacyjnej jest wychowanie jednostek niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.
3. Określili metody badań którymi posługiwać się będzie ta nowa dyscyplina naukowa jaka jest pedagogika resocjalizacyjna.


Rozwój Pedagogiki Resocjalizacyjnej w Polsce:
Dokumentem regulującym sprawy związane z resocjalizacja osób nieletnich czyli w wieku od 13 do 21 r.ż. jest ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, ustalona przez sejm 26 października 1982r., wtedy kiedy już Pedagogika Resocjalizacyjna funkcjonowała jaka samodzielna dyscyplina, jej zakres wiedzy teoretycznej był już dość szeroki, jednakże początkowo w tym dokumencie były pewne braki. Dokument ten obowiązuje do dnia dzisiejszego, warunki
Po 13 maja 1983 r. placówki resocjalizacyjne zaczęły „Świecić pustkami”, gdyż ustawa nakładała na sądy rodzinne wykorzystanie długiego katalogu środków wychowawczych, realizowanych w warunkach naturalnych takie jak: przeprosiny, naprawienie szkody, odpowiedzialny nadzór rodziców, ostatecznym środkiem jaki mógł zastosować sędzia wobec nieletniego było umieszczenie go w placówce poprawczej, aby wykorzystać te środki potrzebny był czas w wyniku, czego część zakładów przekształcono w schroniska dla nieletnich.

Jeżeli dojdzie do popełnienia przestępstwa przez osobę powyżej 17 r.ż. taka osoba jest traktowana jako dorosły, i jednocześnie orzeka kary o dokonanym przestępstwie według Kodeksu Karnego.


Pedagogika Resocjalizacyjna
Zajmuje się opracowaniem teoretycznych podstaw wychowania resocjalizującego a także zajmuje się praktyka w zakresie resocjalizacji nieletnich niedostosowanych społecznie.

Pedagogika Resocjalizacyjna w naszym kraju głownie skupia się na resocjalizacji osób nieletnich niedostosowanych społecznie, natomiast resocjalizacja dorosłych niedostosowanych społecznie zajmuje się dział pedagogiki resocjalizacyjnej który nosi nazwę Pedagogika Penitencjarna.


Resocjalizacja Nieletnich
Aby opracować teoretyczne podstawy resocjalizacji nieletnich należy:
- zdefiniować pojecie nieletniego, co to jest nieletni
- żebrać informacje o niedostosowaniu społecznym, czyli wyjaśnić co to jest niedostosowanie społeczne, jakie są czyny tego zaburzenia, jakie są objawy i określić jakie są możliwości usunięcia niedostosowania społecznego, i jakie są możliwości resocjalizacji jednostek niedostosowanych społecznie
- cele resocjalizacji, zarówno cele ostateczne jak i etatowe, realizacja których jest warunkiem osiągnięcia ostatecznego celu.

A wiec zakres zastosowań, obszar działalności Pedagogiki Resocjalizacyjnej jest bardzo szeroki.


Lesław Pydka określił 3 Działy Pedagogiki Resocjalizacyjnej:
1. Teleologia - zajmuje się określaniem celów zarówno celów ostatecznych jak i etapowych,
2. Teoria Wychowania Resocjalizującego - zajmuje się opracowaniem teoretycznych podstaw wychowania resocjalizującego, formułuje prawa rządzące procesem resocjalizacji.
3. Metodyka Wychowania Resocjalizującego - zajmuje się opracowywaniem efektywnych sposobów, metod, form, technik resocjalizacji.


Przedstawicie Pedagogiki Resocjalizacyjnej
Czapów i Jedlewski dzięki ich pracy Pedagogika Resocjalizacyjna stała się samodzielna dyscyplina naukowa.

Otto Lipkowski (zm.) - przede wszystkim zajmował się badaniem zjawiska niedostosowania społecznego (był prekursorem badania niedostosowania społecznego), resocjalizacja jednostek niedostosowanych społecznie, jest autorem pracy naukowej pt. „Resocjalizacja”, która jest napisana prostym, łatwym językiem.
Maria Grzegorzeska (zm.) - znana jako matka pedagogiki specjalnej, dużo uwagi i prac poświeciła problemom wychowania jednostek niedostosowanych społecznie, w 1959r. wprowadziła do polskiej literatury i praktyki wychowawczej termin niedostosowanie społeczne, na określenie jednostek których zachowanie dobiega od przyjętych akceptowanych w społeczeństwie norm.

Jan Konopnicki (zm.) - głownie zajmował się niedostosowaniem społecznym a także diagnoza niedostosowania społecznego, był autorem szeregu narzędzi badania niedostosowania społecznego, oraz opracował serie wywiadów z matka, które to umożliwiają zebranie informacji które umożliwiają ustalenie przyczyn niedostosowania społecznego.

Lesław Pydka (żyj.) - autor współczesnego podręcznika z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej, sporo uwagi poświęcił diagnozie niedostosowania społecznego, określił skale nieprzystosowania społecznego - jest to narzędzie dzięki któremu można ustalić rodzaj niedostosowania społecznego (ważne przy sposobie doboru resocjalizacji), określić poziom rozwoju niedostosowania społecznego (ma wpływ na dobór metod resocjalizacyjnych).

Bonisław Urban (żyj.) - zajmuje się zaburzeniem w zachowaniu jednostki niedostosowanej społecznie, dla potrzeb diagnostyki niedostosowania społecznego zaadaptował do Polskich warunków narzędzie diagnostyczne Arkusz Obserwacyjny Aschenbacha, jest autorem nowego podręcznika pt. „Pedagogika Resocjalizacyjna”, w którym to zebrał nie tylko swoje przemyślenia ale i dotychczasowa wiedze o niedostosowaniu społecznym oraz o resocjalizacji nieletnich.

Marek Konopczyński - autor pracy pt. „Twórcza Resocjalizacji”, w tej pracy proponuje nowatorskie resocjalizacji, są to np. socjodrama, psychodrama.

Wychowanie Resocjalizacyjne
Wychowanie jednostek niedostosowanych społecznie zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Nieletni - pojęcie to zostało zdefiniowane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich w dniu 26 października 1982r.

W świetle ustawy pojęcie to obejmuje 3 grupy osób nieletnich:
a). 15 do 17 lat - przejawiające demoralizacje, jednostki których prawidłowe wychowanie jest zagrożone, u których występują takie zachowania jak: palenie papierosów, picie alkoholu, eksperymentowanie ze środkami narkotycznymi, ucieczki, wagary, zachowania agresywne, czyli takie jednostki które wymagają wzmożonej uwagi.
Wobec tej grupy nieletnich ustala się jako środek wychowawczy np. odpowiedzialny nadzór rodziców, nadzór kuratora, umieszczenie w Kuratorskim Ośrodku Pracy z Młodzieżą, umieszczenie w szkole z internatem aby jednostka mogła ukończyć szkole np. podstawowa,
b). 15 do 17 lat - które popełniły czyn przestępczy czyli zagrożone kara w świetle kodeksu karnego. Gdy jednostka popełniła czyn przestępczy po ukończeniu 17 r. ż. w świetle kodeksu karnego osądzana jest jako dorosły.
c). 15 do 21 lat - wobec których stosowane są środki wychowawczo-poprawcze orzeczone przez sąd, są to wychowankowie zakładów poprawczych, którzy nie wykazują jakiś oznak poprawczych.

Aby określić odmiany wychowania konieczne jest zwrócenie uwagi na 3 aspekty:
1. Charakterystykę podmiotu tego wychowania w przypadku wychowania resocjalizującego podmiotem tego wychowania jest jednostka niedostosowana społecznie
2. Charakterystyka procesów wychowania resocjalizującego, chodzi o podkreślenie różnic miedzy wychowaniem fachowym a wychowaniem resocjalizującym (wychowanie jednostek niedostosowanych społecznie wymaga zastosowania i innych środków, form, metod niż wychowanie jednostek nie wykazujących cech niedostosowania społecznego).
3. Sytuacje w których to wychowanie się odbywa.

Charakterystyka Podmiotu - Jednostka Niedostosowana Społecznie
Na termin Niedostosowanie Społeczne składa się:
- zróżnicowania etiologia
- zróżnicowana symptomatologia
- zróżnicowane możliwości resocjalizacji jednostek niedostosowanych społecznie

Lesław Pydka wyróżnił:
a). definicje symtomatologiczne (objawowe) składające się z objawów niedostosowania społecznego.
b). definicje teoretyczne - są formułowane na potrzeby badań, są niezbędne do gromadzenie wiedzy o niedostosowaniu społecznym.
c). definicje operacyjne - najbardziej przydatne dla praktyki resocjalizacyjnej składają się dwie części:
1. podobne do definicji symtomatologiczne gdyż zawierają objawy niedostosowania
społecznego,
2. zawierają narzędzia przy pomocy których można ustalić czy wymienione cz. 1
objawy występują u jednostki i jest ona niedostosowane społecznie, czy nie występują i
nie jest ona niedostosowana społecznie.


Jednostka Niedostosowana Społecznie wg. Grzegorzeskiej:
a). Odwrócenie zainteresowań od wartości pozytywnych, czyli podziw i zainteresowanie do np. brawura, nadmierna wyobraźnia, brak umiejętności rozwiązywania trudnych problemów, sytuacji, brak wiary w możliwości i zmiany.
U Grzegorzeskiej w jednostce niedostosowanej społecznie występuje kilka wyżej wymienionych cech.


Definicja Niedostosowania Społecznego wg. Jana Konopnickiego:
Niedostosowanie Społeczne cechuje:
- jednostka taka jest nielubiana przez innych, gdyż jej zachowanie jest niezrozumiale dla
otoczenia,
- poczucie nieszczęścia, z powodów konfliktów z otoczeniem, niezaspokojonych potrzeb,
Jako narzędzie do zbadanie czy te obawy występują autor podaje nako narzędzie Arkusz Diagnostyczny D.H. Stotto, określający poziom rozwoju niedostosowania społecznego, rodzaj tego niedostosowania,

Definicja Niedostosowania Społecznego wg. Pydki:
Na niedostosowanie społeczne jednostki wskazują zachowania niezgodne z systemem norm akceptowanych w danym społeczeństwie następstwem czego są zaburzeniem ładu i porządku społecznego, a w skali MIKRO dotyczącej jednostki niedostosowanej społecznie ograniczenia swobody i autonomii tej jednostki.

Skala Nieprzystosowania Społecznego - SNS.
Można ustalić rodzaj niedostosowania społecznego, przyczyny (biopsychiczne, socjo-kulturowe, czy występują obie), poziom rozwoju niedostosowania społecznego w sposób bardziej ścisły (określają normy do skali nieprzystosowania społecznego).

Definicje Praktyczne, Zdroworozsądkowe, Utylitarne czyli definicje formułowane dla doradczych potrzeb praktyki.

Przykładem definicji Niedostosowania Społecznego - Utylitarnej jest definicja opracowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej na potrzeby profilaktyki Niedostosowania Społecznego w Polsce.
Według tej definicji w Niedostosowaniu Społecznym Dzieci i Młodzieży których zachowanie odbiega od norm zawartych w regulaminie szkolnym, jednakże taka definicja nie określa dokładnie jakie objawy niedostosowania społecznego kwalifikuje jednostkę do grup niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.


Definicja Niedostosowania Społecznego wg. Otto Lipkowskiego:
Niedostosowanie Społeczne to zaburzenia chakterolologiczne o niejednolitych objawach spowodowanych niekorzystnymi zewnętrznymi i wewnętrznymi czynnikami rozwoju, powodujące względnie trwałe trudności w dostosowaniu się jednostki do normalnych wymagań społecznych oraz w utrudniające jednostce realizacje planu życiowego.


Wykolejenie Społeczne:
Jest to skrajna forma niedostosowania społecznego, lub inaczej mówiąc jest nasilaną formą niedostosowania społecznego, co wiąże się z tym że u jednostki występują nie tylko nasilone zachowania negatywne niezgodne z oczekiwaniami społecznymi z obowiązującymi normami, ale też źródłem tych negatywnych zachowań są zmiany w osobowości a wiec zaburzenia dotyczące psychologicznych mechanizmów zachowania jednostki.

Wykolejenie Społeczne dzieli się na:
1. Wykolejenie Przestępcze - charakteryzujące się zachowaniami naruszającymi
obowiązujące normy prawne, jeżeli chodzi o rodzaje wykolejenie przestępczego jest ich
tyle ile przestępstw wyróżnia się w kodeksie karnym np. przestępstwa przeciwko mieniu,
przeciwko zdrowiu, bezpieczeństwu publicznemu i inne.
2. Wykolejenie Obyczajowe - naruszanie, przekraczanie, nierespektowanie przez jednostkę
obowiązujących w społeczeństwie norm obyczajowych i moralnych. Przejawem
wykolejenia społecznego jest np. alkoholizm, narkomania, prostytucja, hazard.


Charakterystyka Podmiotu Wychowania Resocjalizującego (charakterystyka Jednostki niedostosowanej Społecznie)

Definicja niedostosowania Społecznego wg. Lipkowskiego
Niedostosowanie Społeczne to zaburzenia charakterologiczne o niejednolitych objawach spowodowane niekorzystnymi zewnętrznymi i wewnętrznymi czynnikami rozwoju powodujące trwale trudności w dostosowaniu się jednostki do normalnych wymagań społecznych oraz w realizacji planu życiowego.

Niedostosowanie Społeczne jest to zaburzenie procesu socjalizacji czyli procesu przystosowania społecznego, procesu uczenia się zachowań społecznych przez jednostek zachowań społecznych czyli takich zachowań umożliwiających jednostce prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie, czyli respektowanie oczekiwań społecznych, realizacje własnych celów życiowych, zaspokajanie własnych potrzeb.
Lipkowski podaje ze te zaburzenia spowodowane są zaburzeniami charakterologicznymi ale również zaburzenia socjalizacji mogą być wynikiem zaburzeń osobowości, zaburzeń emocjonalnych, zaburzeniami postaw, czyli można powiedzieć ze źródłem Niedostosowania Społecznego są zaburzenia psychologicznych mechanizmów zachowania człowieka.

Te zaburzenia mogą być spowodowane dwoma rodzajami czynników:
1. Wewnętrzne (tkwiące w jednostce) uszkodzenie Centralnego układu Nerwowego, zaburzenia hormonalne, typ układu nerkowego
2. Zewnętrzne (tkwiące w środowisku) środowiskach w których wychowuje się jednostka

Zewnętrzne czyli Środowiskowe przyczyny które są źródłem niedostosowania społecznego dzieli się na:
1. Przyczyny występujące w podstawowych środowiskach wychowawczych:
a). Środowisko rodzinne (najważniejsze) - oddziaływuje na jednostek najwcześniej, wtedy
gdy ta jednostka jest podatna na wszelkie wpływy, jest to również środowisko które
oddziaływuje na jednostek najdłużej, ponadto również znacząco role odgrywają więzy
łączące są dziecko z rodzicem, są to podwójne więzy: więzy krwi oraz więzy
emocjonalne (w żadnym późniejszym środowisku takie więzy nie występują)
b). Środowisko szkolne - Halina Spionek wyróżnia trojaki wpływ środowiska szkolnego w genezie Niedostosowania Społecznego:
- środowisko rodzinne zdaniem Haliny Spionek jest kolejnym ogniwem w procesie patologizacji jednostki tzn. uwala negatywne wpływy środowiska rodzinnego.
- środowisko szkolne - jest środowiskiem w którym ujawniają się wcześniej występujące zaburzenia m.in.: zaburzenia analizy i syntezy wzrokowej, zaburzenia analizy i syntezy słuchowej, zaburzenia równowagi są to zaburzenia które utrudniają dziecku na początku naukę pisania i czytania.
- środowisko szkolne na skutek kumulacji wielu niepowodzeń jest pierwszym środowiskiem wpływającym zaburzająco na zachowanie ucznia.
c). Środowisko rówieśnicze - głownie należy zwrócić uwagę na przynależność uczniów (niedostosowanych jednostek) do nieformalnych grup rówieśniczych.
Przynależność jednostki do grupy rówieśniczej jest ważnym czynnikiem prawidłowego rozwoju społecznego, czyli prawidłowej socjalizacji, czyli takiego procesu który przygotowywuje jednostkę do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie, natomiast brak przynależności powoduje frustracje, niezaspokojenie potrzeby kontaktu z rówieśnikami.
ta potrzeba pojawia się około 10 r.ż. obserwuje się nasiloną potrzebę kontaktu, nawiązywania kontaktu z rówieśnikami (tworzenia grup rówieśniczych) potrzeb a ta nasila się w okresie dorastania to jest 13-14-15 lat, jest to trudny okres w rozwoju każdej jednostki gdyż jest to okres kiedy występują intensywne wymiany fizjologiczne, które są źródłem napięć, niepokoju, złego samopoczucia, ale i jest to również okres intensywnego rozwoju interesualnego, poszukiwania własnej tożsamości, własnego miejsca w świecie, porównywania się z rówieśnikami z dorosłymi okres nasilonego krytycyzmu zwłaszcza do dorosłych.

Grupy formalne tworzą się w różnych przedziałach wiekowych, osoby nie mogące znaleźć swojego miejsca w grupach formalnych tworzą grupy nieformalne które takie o których istnieniu dorośli właściwie nie widza, celami tych grup jest głownie spędzanie razem wolnego czasu, bądź wspólne problemy które chcą młodzi ludzie rozwiązać, często cele działania tych grup określają stali członkowie również i oni ustalają normy określające jak powinien lub jak nie powinien zachowywać się członek danej grupy.

Grupy nieformalne dzielą się na:
a). Koleżeńskie - powstają w celach spędzania razem wolnego czasu, ewentualnie wzajemnego wspierania się, ale dość szybko te grupy przekształcają się w grupy tzw. negatywne czyli takie które pojawiające niechęć do świata dorosłych, najczęściej grupy te skupiają jednostki które pochodzą z negatywnych środowisk rodzinnych, czyli takie które niezaspokajaną potrzeb albo w niepełni zaspokajają potrzeby jednostki, są to często uczniowie wagarujący, mający problemy w szkole, są to jednostki-młodzi ludzie który przejawiają takie zachowanie jak: palenie papierosów, picie alkoholu, zażywanie innych środków.
b). Dewiacyjne czyli takie grupy które realizują negatywne cele które zakładają i akceptują zachowania negatywne, zachowania agresywne, stosowanie przemocy, dokonywanie drobnych przestępstw, zmniejsza się w nich poczucie odpowiedzialności.
c). Podkulturowe w których zasady, cele które one realizują są sprzeczne z zasadami społecznymi, jest to wyraz buntu przeciwko społeczeństwu, są to grupy w których obowiązujące normy są sprzeczne z zasadami obowiązującymi w społeczeństwie.

Wpływ grup nieformalnych na zachowanie jednostki jest tym większe im gorsza jest sytuacja tej jednostki w środowisku rodzinnym i szkolnym, wtedy grupa nieformalna jest pewnego rodzaju azylem.

PRZYCZYNY NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO

Wewnętrzne Zewnętrzne
- uszkodzenie OUN, CUN - występujące w podstawowych
środowiskach społecznych
- zaburzenia hormonalne * środowisko rodzinne
* środowisko szkolne
- typ układu nerwowego * środowisko rówieśnicze
- Przyczyny Makrospołeczne
środowisko wiejskie, miejskie,
wojewódzkie, regionalne, kraju,
kontynentu, świata

Skutki Procesów Społecznych
1. Skutki uprzemysłowienia (industrializacja) np. matka pracująca nie ma dość czasu aby zając się wychowaniem dzieci, żaby zapewnić ciepło rodzinne, dziecko pozbawione opieki,
2. Urbanizacja (rozwój miast osiedli) powstawanie nowych dzielnic czyli przenoszenie się ludzi spowodowało brak kontroli społecznej w wyniku czego ludzie pozwalali sobie na rożne zachowania ponieważ nikt się nie znał np. nikt nie wiedział ze ten pijak to Kowalski.
3. Migracja np. zmiany szkoły źle przechodziły dzieci, zmiana kolegów koleżanek, zmiana otoczenia zmiana wymagań nauczycieli w wyniku czego dziecko reagowało agresją bądź innymi zachowaniami niedostosowania społecznego.
4. Wpływ środowisk masowego przekazu np. wzory zachowań rożnych bohaterów audycji telewizyjnych często nie były odpowiednimi wzorami zachowań społecznych, również dostęp do Internetu dostęp do gier komputerowych (nieograniczony) również był źródłem negatywnych zachowań które naśladowały dzieci naśladowała młodzież, również takie zjawiska jak: kryzys gospodarczy, polityczny, kryzysy społeczne mogą wpływać na wzrost niedostosowania społecznego.

Objawy Niedostosowania Społecznego (symptomy)
Zachowanie Negatywne to zachowanie niezgodne z oczekiwaniami społecznymi i wyróżnia się dwie podstawowe grupy:
a). zachowanie negatywne na bezpośrednie zalecenia zadaniowe przekazywane w formie nakazów, zakazów, instrukcji, w wyniku czego na takie formy następuje reakcja przeciwna.

U jednostki niedostosowanej społecznie mogą występować zachowania negatywne, zachowania negatywne za obowiązujące normy obyczajowe, prawne, molarne.

Występowanie w jednostce pojedynczych zachowań nie określa niedostosowania społecznego, takich zachowań musi być co najmniej kilka.

Otto Lipkowski do Niedostosowania Społecznego zalicza:
1. Kłamstwo
2. Lenistwo
3. Nieposłuszeństwo
4. Wagary
5. Ucieczki z domu, placówek wychowawczych
6. Picie alkoholu
7. Konflikty z rówieśnikami, dorosłymi
8. Kradzieże

Bronisław Urban do Objawów Niedostosowania Społecznego zalicza:
1. Niepowodzenia szkolne
2. Wagary
3. Ucieczki
4. Zachowania przestępcze
5.Przedwczesne rozpoczynanie życia seksualnego
6. Nadużywanie narkotyków
7. Porzucenie nauki
8. Niepodejmowanie pracy

Kazimierz Pośpieczyński oraz Ewa Zaburzyńska do Objawów Niedostosowania Społecznego zaliczali:
1. Wczesne Objawy Niedostosowania Społecznego
- niepowodzenia szkolne
- wagary
- ucieczki
- picie alkoholu
2. Zachowania Przestępcze
3. Zachowania Neurotyczne i Psychopatyczne

Aleksander Makowski do objawów niedostosowania Społecznego zalicza:
1. Objawy Niedostosowania Społecznego wobec własnej osoby:
- samouszkodzenie
- próby samobójcze
2. Objawy Niedostosowania Społecznego w środowisku szkolnym:
- nieposłuszeństwo
- kłamstwo
- ucieczki
3. Objawy Niedostosowania Społecznego w środowisku szkolmy i placówkach opiekuńczo-
wychowawczych:
- nadpobudliwość psychoruchowa
- zahamowanie psychoruchowe
- negatywnym stosunek do regulaminu
- zachowanie agresywne
- wagary
- konflikty z kolegami i nauczycielami
4. Objawy Niedostosowania Społecznego w szerszym środowisku:
- przynależność jednostki do grup podkulturowych które realizują cele sprzeczne z
obowiązującymi w społeczeństwie.

---