cd /chdir
cd - służy do zmiany katalogu bieżącego
Wywołanie:
cd [nazwa_katalogu]
Wywołania specjalne:
cd - powrót do własnego katalogu
cd .. - powrót do katalogu nadrzędnego
cd / - przjeście do katalogu głównego
Przykłady wykorzystania polecenia cd:
Gdy katalogiem domowym użytkownika jest katalog /user/jankowalski/ to wpisanie przez tego użytkownika polecenia cd spowoduje przejście do katalogu /user/jankowalski/
Użytkownik znajduje się w katalogu /user/local/bin/, wpisanie polecenia cd .. spowoduje, że katalogiem bieżącym stanie się katalog
/user/local/.
Aby przejść do katalogu /apl/abaqus/bin/ należy wpisać komendę:
cd /apl/abaqus/bin
chmod
chmod - ustalanie praw dostępu do pliku lub katalogu
Wywołania: - chmod xyz plik(i) przy czym x, y, z mogą być równe 4 (prawo do czytania), 2 (prawo do pisania) lub 1 (prawo do wykonywania) lub sumie wymienionych praw. x nadaje prawa dla właściciela pliku, y - dla grupy, do której właściciel należy, zaś z ustala, jakie prawa mają pozostali użytkownicy. - chmod litera operator prawa plik(i) , gdzie:
litera - czyje prawa są zmieniane: u - właściciela, g - grupy, o - pozostałych
użytkowników
operator - czy prawa są nadawane (+), czy też zabierane -
prawa - jakie prawa są zmieniane: r - do czytania, w - do pisania, x - do
wykonywania Tylko właściciel pliku i root mogą zmieniać prawa dostępu. Przykład wykorzystania polecenia chmod
chmod 744 test
- nadaje właścicielowi wszystkie prawa, zaś grupie i pozostałym użytkownikom tylko prawo do czytania pliku test
chmod g+x test
- dodaje grupie prawo do wykonywania pliku test
chmod o-w test
- zabiera pozostałym użytkownikom prawo pisania do pliku test
chown
chown - służy do zmiany właściciela pliku lub katalogu
Wywołanie: chown nazwa_właściciela nazwa_pliku
Należy uwzględnić, że tylko właściciel pliku (lub katalogu) i root mogą zmienić właciciela tegoż pliku/katalogu.
Przykłady wykorzystania polecenia chown
Komenda
chown jankowalski plik1 powoduje, że jankowalski zostaje właścicielem pliku plik1
cp
cp - kopiowanie plików
Wywołanie:
cp nazwa_pliku nowy_plik - skopiowanie zawartoci pliku nazwa_pliku do pliku nowy_plik
cp nazwa_pliku nazwa_katalogu - skopiowanie pliku nazwa_pliku do katalogu nazwa_katalogu
Przykłady wykorzystania polecenia cp
cp test1 test2
powoduje skopiowanie zawartoci pliku test1 do pliku test2 , przy czym jeli nie było takiego pliku (w bieżącym katalogu), to plik test2 jest tworzony, a jeśli taki plik był, to jego zawartość jest kasowana i wpisuje się do niego zawartość pliku test1
Komenda
cp test1 /user/jankowalski/testy/test2 spowoduje skopiowanie zawartości pliku test1 , znajdującego sią w bieżącym katalogu do pliku test2 , który znajduje się (lub zostanie stworzony) w katalogu /user/jankowalski/testy/
Komenda
cp *.c /user/jankowalski/zrodla/ spowoduje skopiowania wszystkich plików z rozszerzeniem c do katalogu /user/jankowalski/zrodla/
df
df - pokazuje ilość wolnego miejsca w systemie plików
Wywołanie: df [-t] [system plików]
Wywołanie specjalne: df - pokazuje ilość wolnego miejsca na dysku
Opcja -t pokazuje dodatkowo łączną wielkość nośnika.
Przykłady wykorzystania polecenia df
df -t
wyświetla informację o łącznej wielkości systemu plików
du
du - podaje, ile miejsca zajmują wymienione katalogi lub pliki
Wywołanie: du [-ars] [nazwa_pliku(ów)]
Opcje:
a - akceptuje nazwy plików i katalogów
r - podaje informacje o plikach, których nie można otworzyć
s - wyświetla łączną wielkość wymienionych plików i katalogów
Przykłady wykorzystania polecenia cp
Polecenie
du testy powoduje wyświetlenie, ile miejsca zajmuje katalog (lub plik) testy
Polecenie
du -k pliki/ powoduje wyświetlenie wielkości (w kilobajtach) wszystkich plików i katalogów znajdujących się w katalogu pliki/
ln
ln - pozwala przypisać dodatkową nazwę do pliku
Wywołanie: ln [-f] plik1 plik2 - tworzy dodatkową nazwę plik2 dla plik1
Opcja: f - nie zadaje pytań Przykłady wykorzystania polecenia ln
ln test1.c test2.c
tworzy w bieżącym katalogu nazwę pliku test2.c , który odnosi się do tego samego pliku, co test1.c
ln /usr/jankowalski/*.c /usr/malinowski/.
dołącza do katalogu /usr/malinowski/ pliki z rozszerzeniem .c z katalogu /usr/jankowalski/
ln /usr/jankowalski/test /usr/malinowski/
dołącza do katalogu /usr/malinowski/ katalog test znajdujący się w katalogu /usr/jankowalski/
ls
ls - wyświetla nazwy plików i katalogów z katalogu bieżącego
Wywołanie: ls [-alit] [pliki] [katalogi]
Opcje:
a - wyświetla wszystkie pliki
l - wyświetla dodatkowo dane o prawach dostępu, nazwę właściciela, nazwę grupy,
wielkość w bajtach, czas ostatniej modyfikacji
i - poprzedza każdy plik jego numerem i-węzła
t - sortuje według czasu ostatniej modyfikacji
Przykłady wykorzystania polecenia ls
Polecenie
ls -al powoduje wyświetlenie wszystkich (także ukrytych) plików i katalogów znajdujących się w bieżącym katalogu
ls -x
wyświetla, posortowane w wierszach, pliki i katalogi z bieżącego katalogu
ls -x
wyświetla nazwy plików, poprzedzając je wielkością plików (w jednostkach po 512 bajtów)
mkdir
mkdir - tworzy katalog o podanej nazwie
Wywołanie: mkdir nazwa_katalogu
Przykłady wykorzystania polecenia cp
Polecenie
mkdir TEST powoduje utworzenie katalogu TEST w bieżącym katalogu
mkdir /user/jankowalski/TEST
tworzy katalog TEST w katalogu /user/jankowalski/
mv
mv - zmiana nazwy podanego pliku (wywołanie: mv plik nowa_nazwa) lub przeniesienie pliku do podanego katalogu
Wywołanie: mv plik katalog
Przykłady wykorzystania polecenia mv
Polecenie
mv test.c stary.c zmienia nazwę pliku test.c na stary.c
mv test.c /user/local/jankowalski/
powoduje przeniesienie pliku test.c do katalogu /user/local/jankowalski/ przy czym nazwa pliku pozostaje bez zmian
mv test.c /user/local/stary.c
powoduje przeniesienie pliku test.c do katalogu /user/local/ z jednoczesną zmianą nazwy pliku na stary.c
mvdir - zmiana nazwy podanego katalogu, lub przeniesienie katalogu do podanego katalogu.
pwd
pwd - podaje nazwę bieżącego katalogu Wywołanie: pwd Przykłady wykorzystania polecenia pwd
Jeśli użytkownik, będąc w katalogu
/user/jankowalski/DANE/ wpisze polecenie pwd , to zostanie wyswietlona nazwa bieżącego katalogu, czyli: /user/jankowalski/DANE/
rmdir - umożliwia kasowanie katalogów, wyświetlając ostrzeżenie przy próbie skasowania katalogu, który nie jest pusty. Wywołanie: rmdir [-ps] katalog(i) Opcje:
-p - kasuje podane katalogi oraz katalogi nadrzędne, które staną się puste
-s - blokuje wypisywanie komunikatów
Przykład wykorzystania polecenia rmdir
rmdir TESTY - kasuje katalog TESTY tylko wtedy, gdy jest on pusty.
rm
rm - kasuje podane pliki lub katalogi
Wywołanie: rm [-opcje] pliki
Opcje:
f - kasuje plik bez dodatkowych pytań
r - do kasowania katalogów
i - kasując, żąda potwierdzenia, że można skasować
Przykłady wykorzystania polecenia rm
rm test
powoduje skasowanie pliku (z bieżącego katalogu) o nazwie test
rm /user/jankowalski/test.c
kasuje plik test.c z katalogu /use/jankowalski/
rm -r DANE/
skasuje katalog o nazwie DANE
umask
umask - zmiana maski praw dostępu do pliku (opcja wykorzystywana tylko przy tworzeniu pliku)
Wywołanie: umask [aaa] gdzie a=0,1,2...7
a=1 - prawo do wykonywania danego pliku
a=2 - prawo do pisania
a=4 - prawo do czytania
a=6 - czyli 2+4 oznacza prawo do pisania i czytania
Maska praw oznacza, które prawa mają zostać natychmiast cofnięte. Zwykle jest to 0022 . Tak więc prawa dostępu do pliku są różnicą pomiędzy prawami początkowymi (domyślnymi) a maską praw. Maska aaa to trzycyfrowa liczba ósemkowa, w której pierwsze a oznacza prawa właściciela pliku, drugie - prawa grupy, trzecie a - prawa innych użytkowników. Przykłady wykorzystania polecenia umask
umask
(użyte bez żadnego argumentu) wyświetla aktualną wartość maski
Find - służy do wyszukiwania plików o zadanych parametrach.
find /mnt/Muzyka -iname `Madonna' - przeszuka katalog /mnt/Muzyka i jeśli natrafi na plik, który w nazwie posiada wyraz 'Madonna' to wyświetli jego nazwę wraz ze względną ścieżką dostępu.
find /mnt/Muzyka ! -name 'Madonna' - przeszuka katalog i wyświetli nazwy plików, które nie mają w sobie nazwy 'Madonna'
name nazwa - prawda, jeśli aktualnie przetwarzany plik ma nazwę nazwa
perm liczba - prawda, jeśli prawa dostępu (ósemkowo) zgadzają się z parametrem liczba
type t - prawda, jeżeli plik jest typu t (w miejsce t podstawiamy litery określające typy plików:
touch - zmienia datę modyfikacji lub ostatniego dostępu pliku. Wywołane z argumentem tworzy (jeżeli jeszcze nie istnieje) nowy plik o takiej jak argument nazwie i ustala jego daty modyfikacji i ostatniego dostępu na aktualną datę.
head - domyślnie wypisuje na standardowy strumień wyjścia (stdout) 10 pierwszych linijek pliku lub standardowego strumienia wejścia.
man - narzędzie do wyświetlania stron pomocy man, stosowane w systemach Unix i uniksopodobnych.
sed
Oto typowy przykład wywołania seda:
sed -e 's/zły/dobry/g' plik_wejściowy > plik_wyjściowy
s oznacza zastępowanie, g globalne, w całym wierszu. Po pierwszym ukośniku pojawia się wyrażenie regularne, opisujące tekst, który ma być wyszukany, po drugim wyrażenie, które ma zastąpić wyszukany tekst. Polecenie zastępowania jest najczęściej wykonywanym poleceniem seda.
Przykład wywołania seda z dołączonym zewnętrznym plikiem poleceń polecenia.sed:
sed -f polecenia.sed plik_wejściowy > plik_wyjściowy
Następujące wywołanie usuwa z pliku wszystkie puste wiersze, lub te, które zawierają wyłącznie spacje:
chgrp umożliwia zwykłym użytkownikom zmianę przypisania pliku do grupy. W przeciwieństwie do polecenia chown, chgrp pozwala na przypisanie pliku tylko do takiej grupy, do której użytkownik sam należy.
chgrp wywoływane jest w następujący sposób:
chgrp [opcje ...] grupa plik1 [plik2 ...]
more - używamy do podglądu (ale nie edycji) jednego pliku tekstowego w danym czasie.
Tekst jest wyświetlony w takiej formie, aby zmieściło się go jak najwięcej.
less - wyświetla duże ilości tekstu w sposób przystępny dla użytkownika (tzw. pager). W odróżnieniu od more zezwala na nawigację po pliku w obu kierunkach w dowolnym momencie.
Grep - służy do znajdowania w strumieniu wejścia (plik, lub po prostu wpisywany tekst) ciągów znaków pasujących do danego wyrażenia regularnego.
grep 'Ala' plik
Znajduje wyraz 'Ala' w pliku 'plik'
grep 'A[lg]a' plik -
Znajduje wyraz 'Ala' lub 'Aga'
grep 'A.a' plik
Znajduje wyrazy takie jak 'Ala' 'Aga' itp.
grep '^Ala' plik
Znajduje wyraz 'Ala' na początku wersu;
grep 'Go+gle' plik
Znajduje wyraz 'Gogle', 'Google' itd;
grep '[0-9]+'
Znajduje dowolny ciąg znaków z zakresu od 0 do 9;
egrep (grep-E w Linuksie) jest rozszerzony grep gdzie dodatkowe wyrażenie regularne metaznaki zostały dodane, takie jak +,?, | i ().
fgrep (grep-F w Linuksie) jest ustalona lub szybko grep i zachowuje się jak grep, ale nie uznają żadnych wyrażeń regularnych metaznaki jako specjalne.
Ssh (logowanie się na konto innego użytkownika+zabicie jego procesu)
"ssh login@adres_ip", potem hasło wpisać, potem "ps -a" wyświetla liste procesów na tym kompie wszystkich i potem "kill numer procesu"
echo - odsyła ciąg znaków NAPIS na standardowe wyjście
view
Start in read-only mode. You will be protected from writing the files. Can also be done with the "-R" argument.
Wersja tylko do odczytu edytora vi.
ln - tworzenie dowiązań twardych oraz symbolicznych.
ln abc def
tworzy dowiązanie twarde z pliku abc w pliku def.
-s - tworzy dowiązania symboliczne.
SetUserID, setuid, SUID - w przypadku SUIDa ustawionego na pliku wykonywalnym powoduje wykonanie pliku z UIDem ustawionym na właściciela pliku (jeżeli właścicielem zSUIDowanego pliku jest root, to uruchomienie takiego pliku z dowolnego konta spowoduje wykonanie tego pliku z poziomem uprawnień roota)
sort jest to standardowe narzędzie konsolowe Uniksa, która wyświetla dane, które dostało na wejściu lub odczytało z pliku podanego jako argument po posortowaniu. Parametr -r wymusza sortowanie w kolejności odwrotnej (ang. reversed).
Polecenia edycyjne:
a - wpisywanie tekstu za kursorem
A - wpisywanie tekstu na końcu aktualnej linii
i - wstawianie tekstu przed kursorem
I - wstawianie tekstu na początku aktualnej linii
o - utworzenie nowej linii poniżej aktualnej
O - utworzenie nowej linii powyżej aktualnej
R - zastępowanie tekstu
s - zastąpienie znaku wskazanego przez kursor
S - zastąpienie aktualnej linii
c - zmiana zaznaczonego tekstu
C - zmiana do końca linii
Polecenia zmieniające tekst:
x - skasowanie znaku wskazywanego przez kursor
X - skasowanie znaku przed kursorem
d - skasowanie wskazanego tekstu
dd - skasowanie aktualnej linii
D - skasowanie tekstu od aktualnej pozycji aż do końca linii
y - skopiowanie wskazanego tekstu do bufora pomocniczego
Y - skopiowanie linii tekstu do bufora pomocniczego
p - wstawienie tekstu za kursorem
P - wstawienie tekstu przed kursorem
J - połączenie linii
> - przesunięcie tekstu w prawo
< - przesunięcie tekstu w lewo
! - przetworzenie tekstu przez polecenie systemowe i zastąpienie tego tekstu przez wyjście tego polecenia
r - zastąpienie znaku wskazywanego przez kursor
m - zaznaczenie linii tekstu
u - anulowanie ostatniej zmiany (ponowne wciśnięcie powoduje ponowne zastosowanie ostatniej zmiany)
Polecenia sterujące kursorem:
0 - przeniesienie kursora na początek linii
^ - przeniesienie kursora na początek linii
$ - przeniesienie kursora na koniec linii
h - przeniesienie kursora w lewo
j - przeniesienie kursora w dół
k - przeniesienie kursora w góre
l - przeniesienie kursora w prawo
^H - skasowanie znaku przed kursorem (klawisz backspace)
f - przeniesienie do przodu do podanego znaku
F - przeniesienie do tyłu do podanego znaku
t - przeniesienie do przodu przed wskazany znak
T - przeniesienie do tyłu przed wskazany znak
; - powtórzenie ostatniego polecenia f, F, t, T
, - odwrócenie działania ostatniego polecenia f, F, t, T
| - ustawienie kursora w podanej kolumnie
% - odnalezienie pary dla wskazanego nawiasu
B - ustawienie kursora na początku poprzedniego słowa (słowo = ciąg znaków bez znaków białych)
W - ustawienie kursora na początku następnego słowa (słowo = ciąg znaków bez znaków białych)
H - przeniesienie kursora na górę ekranu
L - przeniesienie kursora na dół ekranu
spacja - przeniesienie kursora w prawo
Polecenia sterujące ekranem:
^F - przesunięcie okna ekranowego o jeden ekran do przodu
^B - przesunięcie okna ekranowego o jeden ekran do tyłu
G - przesunięcie okna ekranowego do podanej linii
/ - wyszukanie podanego wzorca w przód (po dojściu na koniec pliku kontynuowanie szukania od początku)
? - wyszukanie podanego wzorca w tył (po dojściu na początek pliku kontynuowanie szukania od końca)
^L - wyczyszczenie i przerysowanie ekranu
^R - przerysowanie ekranu
Wybrane polecenia ex:
:q - wyjście z edytora pod warunkiem braku zmian od ostatniego zapisu
:q! - wyjście z edytora bez zapisania pliku
:w - zapisanie pliku
:w nazwa - zapisanie pliku pod nową nazwą
:w! - zapisanie pliku (z wymuszonym zapisaniem plików tylko do odczytu)
:wq - wyjście z edytora z zapisaniem pliku
:x - wyjście z edytora z zapisaniem pliku (bez zapisania przy braku zmian)
:x! - wyjście z edytora z zapisaniem pliku (bez zapisania przy braku zmian, z wymuszonym zapisaniem plików tylko do odczytu)
ZZ - wyjście z edytora z zapisaniem pliku
:e nazwa - otworzenie pliku do edycji
:help - wyświetlenie pomocy
ps - program komputerowy konsoli Uniksa wyświetlający listę procesów aktualnie uruchomionych w systemie, do których użytkownik wykonujący ma dostęp.
Parametr l wymusza szczegółowe dane, a parametr a wyświetla wszystkie procesy (bez niego pokazywane są tylko procesy aktualnie zalogowanego użytkownika). Najczęściej stosowana jest kombinacja parametrów aux wyświetlająca wszystkie procesy (a), nawet te bez ustalonego terminala (x), podająca który użytkownik uruchomił proces (u).
tr - polecenie systemów operacyjnych typu Unix oraz Linux, które zmienia lub usuwa znaki ze standardowego strumienia wejścia (stdin). W systemach używających oprogramowania GNU ten program jest w pakiecie GNU Coreutils.
Przykłady
echo "wikimedia" | tr "mw" "pW"
Wikipedia
echo "wiki wiki" | tr -d "ki"
w w
cat plik.tkt | tr A-Z a-z # zamienia wielkie litery na małe