ROZDZIAŁ 2 -SOCJOLOGIA OCENIANIA W SZKOŁACH

Pytanie do grupy

1. Czy ocenianie jest sprawiedliwe?

Slajd 1

1. Kto ocenia?

2. Co jest oceniane?

3. Jak jest przeprowadzane ocenianie?

4. Dlaczego ocenia się?

Slajd 2

Kto ocenia?

1. Uczniowie - uczniów.

2. Uczniowie - nauczycieli.

3. Uczniowie - egzaminatorów.

4. Nauczyciele - uczniów.

5. Nauczyciele - nauczycieli.

6. Nauczyciele - egzaminatorów.

7. Egzaminatorzy - uczniów.

8. Egzaminatorzy - nauczycieli.

9. Egzaminatorzy - egzaminatorów.

Komentarz:

Ocenianie uczniów przez uczniów ma największy zasięg, gdyż odbywa się w klasie i poza nią. Na ocenę ucznia wpływa:

• uczenie się

• przystosowanie instytucjonalne, czyli do reguł obowiązujących w szkole

• charakter

• gender (płeć kulturowa)

Ocenianie nauczycieli przez uczniów jest częściej zostawione na poziomie nieformalnych rozmów między uczniami, choć zdarzają się przypadki kiedy nauczyciel pyta się uczniów o opinię odnośnie swoich zajęć.

Ocenianie uczniów przez nauczycieli to działalność zakrojona na szeroką skalę, obejmująca identyczne kryteria jak te, których używają uczniowie do wzajemnej oceny.

Ocenianie uczniów przez egzaminatorów występuję w ściśle określonym czasie i na pewnych etapach edukacji. Znaczenie ma ogromne gdyż od wyniku oceny lub egzaminu może zależeć dalsza edukacja.

Slajd 3

Co jest oceniane?

Dla nauczycieli i egzaminatorów zwykle liczy się to co uczeń wie, a nie jak do tego doszedł. Uczniowie doskonale zdają sobie z tego sprawę

Wg. Postmana i Weingartnera (1971) przy takim podejściu uczniowie uczą się, że:

• bierna akceptacja wiedzy jest lepsza niż aktywny krytycyzm

• odkrywanie wiedzy nie leży w zakresie obowiązku ucznia

• uczenie się na pamięć to synonim wysokiego IQ

• zdanie autorytetu jest ważniejsze, niż niezależny sąd

• zdanie ucznia jest nie istotne

• uczucia są zbędne w edukacji

• istnieje tylko jedna „prawidłowa odpowiedź”

Slajd 4

Jak przeprowadzane jest ocenianie?

Slajd 5

Możliwość diagnostyczna

Nauczyciel ocenia po to, aby sprawdzić czy uczeń opanował dany materiał na tyle, że można przejść do następnego lub go powtórzyć.

Diagnostyczne samoocenianie - uczeń sam ocenia czy jest wstanie opanować nowy materiał czy musi utrwalić obecny

Slajd 6

Odwoływanie się do kryteriów.

Kryteria osiągnięć mają pokazać, czy standard minimum został osiągnięty, ewentualnie — w jakim stopniu przekroczony. Uczniowie sami się oceniają lub są oceniani przez innych na podstawie kryteriów, a nie przez porównanie z innymi. Mają możliwość wielu, czasami nieograniczonej liczby prób. Np.: test na prawo jazdy, testy pierwszej pomocy, sprawdziany fizyczne i sportowe oraz schematy czytania.

Slajd 7

Odwoływanie się do norm.

osiągnięcia jednej osoby są porównywane z osiągnięciami innych w celu otrzymania listy najlep­szych kandydatów. W grę wchodzi zasada limitowania. Mamy do dyspozycji tylko ograniczoną liczbę miejsc, np. na uniwersytecie, więc kandydaci z gor­szymi osiągnięciami w danej chwili są odrzucani.

Komentarz: Wybór drużyny piłkarskiej odbywa się na podobnej zasadzie, ponieważ potrzeba tylko jedenastu graczy. Ocenianie tego rodzaju zwykle jest dokonywane przez innych; samoocenianie na podstawie odwoływania się do norm wydaje się rzadkością. Sprawdzenie własnego ilorazu inteligencji jest jednym z niewielu przykładów samooceniania odwołującego się do norm. W praktyce może być znaczna różnica między sy­stemami oceniania opartymi na kryteriach i na normach. Gdyby test na prawo jazdy, który sprawdza bardzo skomplikowany zbiór sprawności psychomoto­rycznych, szybkość podejmowania decyzji i wykorzystania informacji, miał być oparty na normach, należałoby zrobić założenie, że istnieje ograniczona „pula zdolności" do prowadzenia samochodu, więc tylko mniejszość populacji mogłaby zdać ten test. Jednak test na prawo jazdy jest w rzeczywistości oparty na kryteriach, więc większość populacji może zostać i zostaje kwalifikowanymi kierowcami.

Slajd 8

Dlaczego ocenia się?

Komentarz: W szkole największą wagę przywiązuje się do oceniania produktów końcowych, a nie procesów uczenia się; uczących się, a nie kursów, nauczycieli lub egzaminatorów i raczej do pisemnego materiału niż innych ćwiczeń. Ponadto ocenianie to odwołuje się raczej do norm niż do kryteriów, ma przeważnie charakter diagnostyczny i przeprowadzane jest przez innych, a nie polega na samoocenie. Taki sposób oceniania zasugerował ideę limitowania, a zatem co mogłoby być limitowane?

Slajd 9

1. Świadectwa są pomocne przy zdobywaniu pracy, można powiedzieć, że przez ten rodzaj oceniania racjonowane jest zatrudnienie

Slajd 10

2. Poszczególnym zawodom przypisuje się różną rangę społeczną; niektóre określane są jako „lepsze" — odnosi się to do „wyższej klasy", „inteligencji" lub „wolnych zawodów". W parze z wykonywanym za­wodem idzie zakwalifikowanie do określonej klasy społecznej, co łączy się z szansami życiowymi

Slajd 11

3. Nie wszystkie przyczyny tego systemu oceniania leżą poza szkołą. Rozmowy w pokojach nauczycielskich sugerują jeszcze jedną możliwość: mówi się, że w klasach końcowych łatwiej się uczy i utrzymuje dyscyplinę, ponieważ uczniom można stale przypominać o konsekwencjach niezdania egzaminu — w ten sposób uczniowie są „motywowani" i kontrolowani.

Slajd 12

Ideologia edukacji

Sze­roki zbiór idei i wierzeń wyznawanych przez grupę ludzi, a dotyczących formalnej organizacji oświaty, szczególnie szkół, nieformalnych aspektów edukacji.

Porównanie ideologii edukacji

Teoria	Ideologia przekazywania	Ideologia interpretowania	Ideologia podmiotowości
WIEDZA	Przedmioty rozwinięte w przeszło­ści i obecnie są poszerzane	Istnieje w świado­mości znawców i w ich zdol­ności do organizowania my­śli i działania; przedmioty są jednymi z wielu dostępnych zasobów	Wiedza przedmiotowa uważana jest za ograniczoną w zestawie­niu ze współczesnymi złożo­nymi problemami
UCZENIE SIĘ	Odpowiednio do standardów i kryteriów przedmiotów.	Interpretacja rzeczywistości. Kryteria oceny pochodzą od ucznia i nauczyciela	Techniki ucze­nia się i rozwijania nowej wiedzy oraz rozumienia
NAUCZANIE ZADANIE NAUCZYCIELA	Po­prawianie osiągnięć ucz­niów wg znanych nauczy­cielowi kryteriów przedmio­towych	Organizacja dialogu, w którym uczniowie mogą zmodyfi­kować swoją wiedzę przez interakcje z innymi ludźmi i z przedmiotami rozumia­nymi jako zasoby	organizacja doświadczeń ucze­nia się, tak aby ucznio­wie stopniowo nauczyli się, jak samodzielnie podejmo­wać wszystkie decyzje o uczeniu się
OCENIANIE	Formie egzami­nu, prawdopodobnie pisem­nego, nadzorowanego przez nauczyciela lub egzamina­tora, a jeśli konieczne bę­dzie limitowanie, przyjęty będzie system odwołujący się do norm.	Monitorowanie stopniowego modyfikowania wiedzy, faza po fazie; w miarę możliwości będzie to ocenianie odnoszące się do kryteriów	Stopniowo przechodzi spod kontroli nauczyciela pod kontrolę uczniów, w miarę jak uczą się oni efektywnie oceniać swoje uczenie się; ocenianie oparte na kryteriach

ROZDZIAŁ 3 - UCZNIOWIE JAKO KLIENCI

Slajd 13

MAKROPERSPEKTYWY

Społeczeństwa, kultury i instytucje posiadają ustalone wzory za­sad i zachowań, w rezultacie czego jednostki są postrzegane jako zmuszane, przekonywane, manipulowane lub socjalizowane do ulegania w pewnym stop­niu tym wzorom.

Slajd 14

Strukturalny funkcjonalizm

Społeczeństwo jest pewną strukturą części, które są ściśle ze sobą powiązane. Każda z tych części — np. ekonomia, rodzina, edukacja — spełnia jakąś funkcję w życiu społeczeństwa. W znacznej mierze struktura ta jest widziana jako względnie harmonijna, ponieważ istnieje ogólny konsens co do użyteczności całego schematu.

Slajd 15

Podejście konfliktowo-strukturalistyczne

Podkreśla ideę konfliktu interesów. Niektóre grupy są postrzegane jako mające przewagę nad innymi i te będą walczyć, aby utrzymać daną strukturę bez zmian, podczas gdy inne grupy dążą do alternatywnej struktury i redystrybucji wszelkich ko­rzyści, np. marksizm.

Slajd 16

MIKROPERSPEKTYWY

Jednostki każdego dnia tworzą społeczeństwo przez swoje działania społeczne. Zmiana pojawia się, kiedy jednostki kończą jeden zbiór działań społecznych i zaczynają drugi. Porządek społeczny jest postrzegany jako aktywny produkt członków społe­czeństwa, zaś znaczenie wartości jest negocjowane przez aktorów społecznych, a nie narzucane im.

Slajd 17

Perspektywy interakcjonistyczne

Społeczeństwo to luźny układ powiązanych części w stanie ciągłych zmian. Ten układ może być czasami harmonijny, czasami obciążony konfliktami, sztywno skonstruowany lub bardziej otwarty i elastyczny, a cza­sami może zawierać niektóre lub wszystkie te cechy w stanie sprzeczności.

Slajd 18

STRUKTURALNO-FUNKCJONALISTYCZNE SPOJRZENIE NA UCZNIÓW

Dla wygody społeczeństwa lub dla innych przyczyn, dziećmi należy w pewien sposób manipulować. W celu przybliżenia tego poglądu używa się obrazowych porównań. O nauczycielu mówi się, że jest garncarzem modelującym glinę lub ogrodnikiem uprawiającym rośliny, lub budowniczym budującym dom na solidnych fundamentach. W każdym przypadku uczniowie są postrzegani jako rzeczy poddawane procesowi i często nie posiadające żadnych praw.

Dlaczego miałoby się konsultować z gliną, jaki z niej zrobić garnek?

Komentarz:

Jednak nie znaczy to, że konsultowanie się z uczniami automatycznie su­geruje perspektywę niefunkcjonalistyczną, ponieważ istnieje kilka podejść do kwestii manipulowania uczniami. Jedno oparte jest na konfrontacji, kiedy na­uczyciele każą uczniom zachowywać się w pewien sposób i bazują na strachu i karze, aby to wyegzekwować. Drugie podejście funkcjonalistyczne, wykorzystuje perswazję, pochlebstwo i bardziej delikatne formy kontroli. Zasięganie rady uczniów i wykorzystywanie niektórych ich sugestii może stać się środkiem nakłonienia ich drogą pochlebstwa do zajęcia odpowiedniego miejsca w społeczeństwie, zamiast zmuszania ich do tego.

Zdanie dla studentów

Podzielić się na 3 grupy

Dać im zadanie, jak jest moja idealna szkoła? (czas 10 minut)

Przedstawiciel grupy czyta rezultat pracy.

Porównujemy pod względem zbieżności wyniki prac trzech grup

Z takiej chęci próby dojścia do definicji szkoły idealnej kształtuje się interakcjonistyczne podejście do edukacji.

Slajd 19

Idealne gimnazjum - według uczniów

Uczniowie Gimnazjum nr 28 z Gdańska przeprowadzili ankietę wśród gimnazjalistów z Gdańska i Tczewa, pytając o idealną - w ich odczuciu - szkołę.

• Idealna szkoła to taka, która stwarza dogodne warunki do nauki i rozwoju uczniów, gdzie panuje porządek, ład, czystość, są określone jasne, przez wszystkich zrozumiałe zasady postępowania i współpracy. Lubimy wiedzieć, czego nam nie wolno, a co jest naszym prawem czy przywilejem.

• Często nauczyciele i dyrekcja zapominają, że szkoła jest dla nas, a nie dla nich. Jeśli nas nie będzie, oni stracą pracę.

• każda szkoła powinna postawić na bezpieczeństwo i komfort pracy uczniów. Dlatego dobrze, gdyby gimnazjum było oddzielone od podstawówki. Wtedy możliwa byłaby dobra organizacja pracy i zajęć pozalekcyjnych.

• W szkole powinno znaleźć się także miejsce, gdzie można przyjść, usiąść, porozmawiać na przerwach i po prostu odpocząć. Dyrekcja i administracja powinna zatroszczyć się o wygląd toalet, szatni czy głównych holi. Sami chętnie także zadbamy o szkołę, jeśli prace będą służyły naszej nauce i wychowaniu.

• Idealna szkoła musi współpracować z rodzicami i samorządem uczniowskim, który nie będzie traktowany jak "piąte koło u wozu", a Rada Szkoły nie może być tylko fikcją i wspaniałymi życzeniami zapisanymi na papierze.

• Uczniowie chętnie powiedzą, co im się nie podoba i co chcieliby w szkole zmienić. Oczekują jedynie wysłuchania i pomocy w realizacji planów.

• Uczniowie w swoich ankietach pisali również, że chcieliby, aby w ich szkole był radiowęzeł, sala audiowizualna, dostępne ksero, bar lub kafejka  z ciepłymi napojami. Jednak to wszystko w dużej mierze zależy od finansów danej szkoły. Dla młodzieży ważne jest także to, aby w szkole były organizowane różne dyskoteki, wybór ucznia roku, szczęśliwy numerek i zajęcia pozalekcyjne nie tylko przedmiotowe.

• Każdy z nas chce czuć się w niej przytulnie i jak w domu, gdyż większość naszego czasu spędzamy właśnie w tym budynku.

• Zniesienie nakazu chodzenia w obuwiu

• Przestrzeganie przez nauczycieli regulaminu szkolnego, tzn. ilości prac klasowych, sprawdzianów  w ciągu tygodnia i

• samodzielność i samorządność uczniów, lecz nie osiąga się jej poprzez zakazy i niezrozumiałe nakazy.

• nie mogą narzucać też szkole swoich praw ludzie zdemoralizowani i źli.

• Idealna szkoła powinna przede wszystkim uczyć na dobrym poziomie (uczniowie zdobywają wysokie wyniki testów), wychowywać w duchu tolerancji, zrozumienia, stosunku do drugiego człowieka. Wyjść naprzeciw potrzebom uczniów tych najlepszych i tych najgorszych.

Slajd 20

Dobry nauczyciel (Blishen, 1969)

• wyrozumiali i cierpliwi

• zachęca i chwali jak najczęściej

• słucha swoich uczniów i daje im szansę mówienia

• chętnie słucha zastrzeżeń wobec siebie

• skromny, uprzejmi, zdolni do poufałości i po prostu mili

• wykonuje wspólnie z dziećmi więcej ćwiczeń, niż zazwyczaj to robią nauczyciel

• nie powinien oczekiwać, że wszystkie dzieci będą zawsze posłuszne i skore do nauki

• nawiązuje kontakt z rodzicami

• przychodzi punktualnie na lekcje

• w miarę entuzjastyczny, nie powinni beztrosko opuszczać szkoły

• dostrzega, jaką wagę ma dla dziecka inicjatywa w pracy szkolnej

• a przede wszystkim nauczyciel powinien być serdeczny i indywidualnie traktować uczniów.

Komentarz: zły nauczyciel stanowi oczywiście przeciwieństwo tych cech

Slajd 21

Domowe nauczanie

W zależności od ustawodawstwa poszczególnych państw, dziecko uczone w domu zdaje co semestr, rok (lub w ogóle) egzamin z zakresu danej klasy i otrzymuje świadectwo szkolne. Większość rodziców kończy ten typ edukacji na poziomie szkoły podstawowej, choć zdarzają się i tacy, którzy realizują program licealny

Zalety domowego nauczania:

• lepsze więzi rodzinne, możliwość zindywidualizowanego podejścia do ucznia,

• bezstresowa i pełna zaangażowania obu stron atmosfera, w jakiej odbywa się nauka,

• ochrona dziecka przed złym wpływem szkoły (narkomania, przemoc fizyczna itp.),

• większa kontrola rodzicielska nad kontaktami z rówieśnikami,

• lepsze wykorzystanie czasu,  zdolności i otwartości na naukę dziecka.

• Przeciętna w amerykańskich szkołach publicznych oscyluje w graniach 50%, a w nauczaniu domowym waha się pomiędzy 65% a 80%... Co ciekawe, dzieci czarne i kolorowe, które statystycznie osiągają w szkołach publicznych USA najgorsze wyniki z ww. testów (choć tych informacji nie publikuje się zbyt szeroko), w procesie nauczania domowego osiągają lepsze rezultaty niż ich biali rówieśnicy ze szkół państwowych!!!

• aktywność społeczna (zaangażowanie w życie społeczności lokalnej, organizacji społeczno-politycznych, udział w wyborach, akcjach środowiskowych, demonstracjach, pikietach itp.) mierzona u absolwentów państwowej edukacji wynosi ok. 35%. W przypadku domowej - 70%...

• te lepsze wyniki w nauczaniu osiągają ludzie, z których co najwyżej 10% posiada formalne kwalifikacje do nauczania, a koszt edukacji domowej jest DZIESIĘCIOKROTNIE mniejszy niż państwowej.

LINKS

www.eduinfo.pl

www.edukacja.q4.pl

www.forum-liderow.pl

www.wychowawca.pl

www.rubikkon.pl

www.rumia.edu.pl

www.scholaris.pl

www.vulcan.edu.pl

---