Operacja gospodarcza - to sytuacja, fakt, zdarzenie które powoduje zmiany w aktywach, pasywach i (lub) wyniku finansowym jednostki, dlatego podlega ewidencji księgowej.

Operacje bilansowe - bezpośrednio oddziałują tylko na składniki bilansu )powodują zmiany wyłącznie w wartości aktywów bądź pasywów lub jednocześnie aktywów i pasywów.

Podział operacji bilansowych:

• Operacja aktywna - wpływa na zmianę struktury aktywów, powoduje zwiększenie jednego składnika aktywów i zmniejszenie drugiego o tę samą kwotę, ale nie ma wpływu na zmianę sumy wszystkich aktywów, czyli ogólnej sumy bilansowej. Przykład: gotówkowy zakup materiałów (gotówka będąca aktywami jednostki gospodarczej zmniejszyła się na rzecz zwiększenia zapasów materiałów)

• Operacja pasywna - zmiana struktury pasywów, przy czym suma bilansowa pozostaje na niezmienionym poziomie. Przykład: podział zysku na dywidendy dla akcjonariuszy (zysk się zmniejszy, wzrosną zobowiązania z tytułu dywidendy)

• Operacja aktywno-pasywna zwiększająca sumę bilansową - zmienia aktywa (majątek) jak również pasywa (kapitały) jednostki gospodarczej oraz zwiększa sumę bilansową. Przykład: zakup bezgotówkowy towarów (rosną aktywa w postaci towarów, a tym samym suma aktywów oraz jednocześnie rosną pasywa -zobowiązania wobec dostawców)

• Operacja aktywno-pasywna zmniejszająca sumę bilansową - zmienia aktywa (majątek) jak również pasywa (kapitały) jednostki gospodarczej oraz zmniejsza sumę bilansową. Przykład: uregulowanie przelewem z rachunku bankowego zobowiązania wobec dostawców (zmaleją środki pieniężne na rachunku bankowym oraz zmniejszą się zobowiązania wobec dostawców, co spowoduje zmiejszenie sumy ogólnej aktywów i pasywów).

Operacje wynikowe - oddziałują bezpośrednio na wynik finansowy jednostki gospodarczej. Dotyczą takich procesów gospodarczych, jak: świadczenie usług, produkcja wyrobów i ich sprzedaż, zakup i sprzedaż towarów w jednostce handlowej, zarządzanie, Operacje te zmieniają wartość jednego składnika aktywów bądź pasywów, podczas gdy drugi dotyczy kosztów lub przychodów z działalności gospodarczej. Przykład: koszt zużycia surowców do produkcji wyrobów, poniesienie kosztów wynagrodzeń pracowników czy też osiągnięcie przychodów ze sprzedaży wyrobów, usług, towarów.

Podział operacji wynikowych:

Operacje kosztowe:

• Powodujące zmniejszenie aktywów oraz kapitału własnego

• Powodujące zwiększenie zobowiązań oraz pomniejszenie kapitału własnego

Operacje przychodowe:

• Powodujące zwiększenie aktywów oraz kapitału w postaci zysku

• Powodujące zmniejszenie zobowiązań oraz zwiększenie kapitału własnego

Operacje zysków i strat nadzwyczajnych:

• Podatek dochodowy oraz inne obciążenia wyniku finansowego

Zadnie: Określić typ operacji gospodarczych i ich wpływ na składniki bilansu:

1. Pobrano środki pieniężne z kasy i tego samego dania wpłacono na rachunek bieżący do banku. AKTYWNA

2. Zakupiono towary do firmy, zapłata nastąpiła za 4 tygodnie. AKTYWNO-PASYWNA ZWIEKSZAJĄCA SUMĘ BILANSOWĄ

3. Wypłacono pracownikowi zaliczkę z kasy na zakup materiałów biurowych. AKTYWNA

4. Przeniesiono zysk z lat ubiegłych celem zwiększenia kapitału zapasowego jednostki. PASYWNA

5. Spłacono zobowiązania wobec dostawcy przelew3em z rachunku bieżącego. AKTYWNO-PASYWNA ZMNIEJSZAJĄCA SUMĘ BILANSOWĄ

6. Odbiorca uregulował należność, wpłacając pieniądze do kasy firmy. AKTYWNA

7. Wypłacono pracownikowi zaległe wynagrodzenie z kasy. AKTYWNO-PASYWNA ZMNIEJSZAJĄCA SUMĘ BILANSOWĄ

Przykład: Spółka z o,o „abc” posiadała na dzień 31.12.2000 r następujące środki gospodarcze i źródła ich pochodzenia:

1	Środki pieniężne w kasie	2 500
2	Środki pieniężne na rachunku bieżącym w banku	24 000
3	Zadłużenie wobec banku z tytułu przyznanych i wykorzystanych długoterminowych kredytów bankowych
4	Zapasy materiałów przeznaczonych na cele: Produkcyjne administracyjne	60 000 10 000
5	Zapasy produktów wyrobów gotowych produkcji w toku	36 000 4 000
6	Budynki hala produkcyjna budynek administracyjny	700 000 300 000
7	Maszyny i urządzenia maszyny i urządzenia produkcyjne maszyny biurowe	240 000 50 000
8	Samochody samochód ciężarowy samochód osobowy	300 000 160 000
9	Należności: należności od odbiorców należności od pracowników	34 000 6 000
10	Zobowiązania zobowiązani wobec dostawców zobowiązania wobec pracowników	40 000 14 000
11	Wartości niematerialne i prawne zakupiona licencja wartość firmy	50 000 240 000
12	Papiery wartościowe długoterminowe krótkoterminowe	80 000 40 000

Rozwiązanie:

AKTYWA		PASYWA
A. Aktywa trwałe	2 120 000	A. Kapitał (fundusz) własny	2 232 500
I. Wartości niematerialne i prawne		I. Rezerwy na zobowiązania
1. Wartość firmy (11b)	240 000	II. Zobowiązania długoterminowe
2. Licencja (11a)	50 000	1. Kredyty bankowe	50 000
II. Rzeczowy majątek trwały		III. Zobowiązania krótkoterminowe
1. Środki trwałe (6,7,8)	1 750 000	1. Wobec dostawców	40 000
III. Należności długoterminowe		2. Wobec pracowników	14 000
IV. Inwestycje długoterminowe
1. Papiery wartościowe (12a)	80 000
B. Aktywa obrotowe	216 500
I. Zapasy
1. Materiały (4)	70 000
2. Wyroby gotowe (5a)	36 000
3. Produkcja nie zakończona (5b)	4 000
II. Należności krótkoterminowe
1. od odbiorców (9a)	34 000
2. od pracowników (9b)	6 000
III Inwestycje krótkoterminowe
1. Papiery wartościowe (12b)	40 000
2. Kasa	2 500
3. Rachunek bieżący	24 000
Suma bilansowa	2 336 500	Suma bilansowa	2 336 500
		Kapitał (fundusze) własne = Aktywa - B Pasywów Kapitał (fundusze) własne= 2 336 500 - 104 000= 2 232 500

FiR ćwiczenia 2 25.10.09

- 2 -

---