LISTA KONTROLNA DOTYCZĄCA INWESTYCJI PRZEMYSŁOWYCH
Istniejące uwarunkowania środowiskowe i lokalizacyjne
Zbadać, czy istnieją wariantowe usytuowania inwestycji, które mogłyby być brane pod uwagę w analizach lokalizacyjnych
Podać, czy w otoczeniu alternatywnych usytuowań inwestycji znajdują się :
obszary o unikatowej lub wyjątkowej wartości przyrodniczej, historycznej lub krajobrazowej;
osiedla ludzkie;
użytkowe zasoby wód gruntowych lub powierzchniowych
obszary turystyczne;
tereny rekreacyjne;
obszary chronione;
szkoły lub szpitale;
unikatowe ekosystemy lub ważne siedliska naturalne lub gatunki zagrożone wyginięciem;
tereny ważne dla rybołówstwa;
ważne obszary leśne;
ważne obiekty historyczne, kulturowe lub naukowe;
obszary przemysłowe.
Zbadać, czy projektowane usytuowanie inwestycji nie spowoduje konfliktów z wymienionymi sposobami użytkowania gruntów i zasobów, interesami, wartościami lub grupami społecznymi.
Sprawdzić, czy obszar jest podatny na osunięcia gruntu lub erozje.
Sprawdzić, czy warunki meteorologiczne i topograficzne są podatne na zmiany spowodowane inwestycjami lub przypadkami zanieczyszczeń powietrza.
Zbadać, czy w rejonie inwestycji występują już zauważalne problemy ekologiczne (np. zanieczyszczenie powietrza, wód, hałas, erozja, wylesienie lub konflikty społeczne, itp.)
Zbadać, czy na obszarze, w którym zlokalizowana ma być inwestycja, występują już choroby mieszkańców, których pojawienie się należy przypisać zanieczyszczeniu powietrza.
Zbadać, czy obszar ten może w dostatecznym stopniu zapewnić:
- lokalną siłę roboczą;
- surowce;
- transport;
- źródła energii;
- objętość wody w odbiorniku dostateczną do przyjęcia zanieczyszczeń;
- zagospodarowanie ścieków i ich oczyszczanie;
- utylizację odpadów;
- usługi socjalne (opieka medyczna, szkoły, transport, żywność, warunki sanitarne, itp.).
Sprawdzić, czy istnieje odpowiedni dokument dotyczący planowania przestrzennego na rozpatrywanym obszarze (np. plan zagospodarowania przestrzennego).
Sprawdzić, czy nie podjęto już wcześniej innych decyzji dotyczących przeznaczenia lub zagospodarowania rozpatrywanego obszaru.
Przygotowanie terenu oraz faza budowy inwestycji
Ustalić czynności niezbędne do przygotowania terenu i budowy:
oczyszczenie terenu, stopniowanie, niwelowanie, usuwanie gruntu, wybieranie z podsadzką, tarasowanie itp.;
układanie nawierzchni;
konstrukcja budynków;
budowa linii transmisyjnych i rurociągów;
budowa dróg;
bariery, włącznie z parkanami;
eksplozje i wiercenia;
rekultywacja gruntów;
prowadzenie rowów, melioracje;
pogłębianie, konstrukcje urządzeń portowych;
kamieniołomy, górnictwo;
transport;
składowanie materiałów,
mieszkania i usługi dla ludności;
migracja;
przesiedlenia ludności.
Ustalić wszystkie elementy charakterystyczne dla danej inwestycji i przewidzieć ich oddziaływanie na:
układy hydrologiczne i melioracyjne;
jakość wód gruntowych i powierzchniowych;
jakość powietrza;
poziomy hałasu i wibracji;
jakość gleb i gruntów;
przyrodę;
krajobraz;
rybołówstwo;
strukturę użytkowania gruntów (rolnictwo, leśnictwo, turystyka, rekreakcja);
transport lokalny;
możliwość zatrudnienia;
dystrybucję dochodów;
zasiedlenie;
lokalny styl życia i wartości;
zdrowotność społeczeństwa i poszczególnych grup zawodowych;
wartości archeologiczne, historyczne i naukowe;
wartość gruntów;
usługi socjalne;
Faza eksploatacji inwestycji
Wskazać alternatywne projekty techniczne, procesy produkcyjne, surowce, paliwa itp., które mogą być brane pod uwagę.
Dla każdej alternatywnej propozycji podać odpowiednie informacje dotyczące takich czynników jak:
surowce, eksploatacja, przeładunek, transport i składowanie;
źródła wody;
produkcja energii;
emisja gazów (z produkcji energii, procesów produkcyjnych i transportu);
ścieki (włącznie z nadmiarem ciepła);
zanieczyszczenia i odpady stałe;
hałas powstający podczas produkcji i transportu;;
możliwość wypadków, zagrożenia, potencjalne nieprawidłowości w funkcjonowaniu inwestycji;
obchodzenie się z materiałami niebezpiecznymi;
naprawy, konserwacje, regularny serwis.
Wskazać i przewidzieć oddziaływania wszystkich działań i czynników zawiązanych z daną inwestycją na:
lokalny transport;
źródła surowców;
układy hydrologiczne i melioracyjne;
źródła energii;
jakość powietrza;
poziom hałasu;
jakość wód gruntowych i powierzchniowych;
jakość gleb i gruntu;
inne sposoby użytkowania gruntów, interesy, wartości (jak w pkt.1);
przyrodę;
zdrowotność poszczególnych grup zawodowych;
procesy migracji;
zdrowotność społeczeństwa;
procesy zasiedlenia;
strukturę i dynamikę populacji;
możliwość zatrudnienia;
dystrybucję dochodów;
lokalny styl życia i wartości;
rolę kobiet;
usługi socjalne;
wartość gruntów;
krajobraz.
Zaplanować odpowiednie środki łagodzące negatywne oddziaływanie np. przez rozważenie wprowadzenia lub zastosowania:
niskoodpadowych i czystszych technologii;
środków zmniejszania zanieczyszczenia powietrza;
oczyszczania ścieków;
odzyskiwania i ochrony wód;
oszczędności energii;
zagospodarowania odpadów stałych (zwłaszcza wtórna przeróbka);
szkolenia i edukacja pracowników i ludności lokalnej;
planów akcji w przypadkach awarii i potrzebnego wyposażenia;
rozwoju usług medycznych i innych usług socjalnych;
urządzeń do przechowywania niebezpiecznych materiałów;
planów zagospodarowania;
środków kompensacyjnych;
kształtowania krajobrazu.
LISTA KONTROLNA DOTYCZĄCA INWESTYCJI ZLOKALIZOWANYCH NA OBSZARACH ZURBANIZOWANYCH
Uwarunkowania stwarzane przez planowanie przestrzenne miast
Sprawdzić, czy istnieją ograniczenia powodowane przez środowisko miejskie lub określić, czy istnieje równowaga przestrzennej struktury populacji i procesów zasiedlania.
Zbadać istniejące krajowe i regionalne programy inwestycyjne w miastach i innych osiedlach.
Zbadać, jeśli są dostępne, istniejące regionalne i lokalne plany rozwojowe (np. plany zagospodarowania przestrzennego, środowiskowe, społeczno-gospodarcze).
Zbadać, jeśli są dostępne, istniejące plany i programy sektorowe dla regionu lub obszaru zurbanizowanego (takie jak plany rozwojowe rolnictwa, gospodarki leśnej, wodnej, transportu, sanitarne, gospodarki ściekowej i odpadowej i in.).
Istniejące uwarunkowania środowiskowe i lokalizacyjne
Sprawdzić, czy istnieją alternatywne możliwości usytuowania inwestycji, które należy poddać analizie.
Sprawdzić, czy na terenie inwestycji lub jej otoczenia znajdują się:
tereny ważne z punktu widzenia rolnictwa i leśnictwa;
obszary chronione, unikatowe ekosystemy, ważne dla zwierzyny siedliska lub gatunki zagrożone;
obszary unikatowe lub wyjątkowej wartości estetycznej;
zasoby wód powierzchniowych lub gruntowych o dużym znaczeniu;
tereny istotne dla rybołówstwa;
atrakcje turystyczne lub tereny rekreacyjne;
obszary/zasoby ważne z punktu widzenia wartości kulturowych, historycznych lub naukowych;
tereny ważne dla populacji ludzkich;
szkoły, szpitale, cmentarze, sanktuaria, miejsca kultu itp.
Sprawdzić, czy lokalizacja projektu może wywołać konflikty z wymienionymi sposobami użytkowania gruntów i zasobów, interesami, wartościami lub grupami społecznymi.
Sprawdzić, czy na terenie inwestycji lub w jej otoczeniu znajdują się ośrodki gęsto zasiedlone lub przeludnione.
Sprawdzić, czy na rozpatrywanym obszarze występują strome zbocza lub inne narażone na erozję tereny lub czy obszar ten jest narażony na osunięcia ziemi, obsuwy, powodzie, pływy oraz klęski związane z zanieczyszczeniem powietrza (np. inwestycje).
Sprawdzić, czy w rejonie inwestycji mogą wystąpić szczególne zjawiska klimatyczne, takie jak ekstremalne temperatury, sztormy, intensywne opady, okresowe silne wiatry itp.
Sprawdzić, czy w rejonie inwestycji istnieją składowiska odpadów
Sprawdzić, czy w rejonie inwestycji występują istotne problemy środowiskowe (np. zanieczyszczenie gruntu, powietrza, hałas, erozja, wylesienie, konflikty społeczne itp.).
Sprawdzić, czy w rejonie inwestycji występują problemy zdrowotne wynikające z zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby.
Zbadać, czy na rozpatrywanym obszarze występowały już epidemie chorób zakaźnych ludzi, zwierząt lub roślin.
Zbadać, czy rozpatrywany obszar może zapewnić w wystarczającym stopniu:
lokalną siłę roboczą;
materiały budowlane;
urządzenia do odbioru ścieków;
usługi komunalne (medyczne, szkoły, transport, ujęcia wody, urządzenia sanitarne itp.)
usługi komercyjne oraz źródła podstawowych produktów (np. żywność, energia itp.)
Sprawdzić, czy istnieją odpowiednie krajowe lub lokalne przepisy dotyczące:
regulacji i kontroli budownictwa;
ocen oddziaływania na środowisko;
kontroli zanieczyszczenia powietrza;
kontroli hałasu;
ochrony gleby;
ochrony przyrody;
zapobiegania i kontroli wycieków;
bhp;
oczyszczania skażonych gruntów;
przesiedlania ludności;
magazynowania i przeładowywania materiałów niebezpiecznych.
Przygotowanie terenu, budowa mieszkań, infrastruktury i usług
Zbadać treść istniejących spośród wymienionych odpowiednich uregulowań lokalnych lub krajowych.
Wskazać alternatywne projekty, surowce, technologie budowlane itp. i poddać je analizie.
Wskazać działania oraz czynniki dotyczące przygotowania terenu i realizacji inwestycji, takie jak:
oczyszczenie terenu, stopniowanie, poziomowanie, usuwanie gruntu, wybieranie z podsadzką, tarasowanie, wiercenie, prowadzenie rowów, melioracje, składanie odpadów itp.;
pozyskiwanie budulca, jak: drewno, kamień, piasek, gleba itp.;
konstrukcja dróg, ulic, systemów drenowania, kanalizacji, ujęć wody, sieci energetycznych itp.;
konstrukcja budynków mieszkalnych, usług komunalnych i komercyjnych;
transport i składowanie materiałów budowlanych i maszyn;
mieszkania i usługi dla robotników;
przemieszczenia i przesiedlenia ludności;
możliwe wypadki i zagrożenia.
Wskazać i przewidzieć oddziaływania każdego z wymienionych czynników lub działań, który stanowi element konkretnej inwestycji na:
obszary o unikatowej lub wyjątkowej wartości estetycznej oraz unikatowe ekosystemy;
systemy hydrologiczne i melioracyjne, zagrożenia powodziowe;
poziom erozji i jakość gleb;
jakość wód powierzchniowych i gruntowych;
użytkowanie gruntów, jak rolnictwo, leśnictwo, turystyka, rekreacja;
estetykę;
rybołówstwo;
przyrodę (np. siedliska, drogi migracji, gatunki zagrożone);
jakość powietrza;
poziom hałasu i wibracji;
ruch kołowy;
zdrowotność i bezpieczeństwo lokalnych populacji ludzkich;
wartości archeologiczne, kulturowe, historyczne i naukowe;
schematy migracji i zasiedlenia (kontrolowane i niekontrolowane), strukturę i dynamikę populacji;
zatrudnienie;
dystrybucję dochodów;
strukturę społeczną, lokalny tryb życia i wartości;
prawa własności i użytkowania oraz wartość gruntów;
usługi socjalne.
Funkcjonowanie osiedli, infrastruktura i usługi
Wskazać odpowiednie czynniki i działania związane z funkcjonowaniem inwestycji, takie jak:
ruch kołowy i konserwacja dróg;
funkcjonowanie systemu kanalizacji burzowej;
produkcja i zaopatrzenie w energię;
zaopatrzenie w wodę (działanie studni, ujęć, zbiorników wody, wodociągów itp.)
eksploatacja i odnawianie się warstw wodonośnych;
pobór wody;
działanie stacji uzdatniania wody (możliwe wycieki chemikaliów używanych w procesach uzdatniania);
działanie oczyszczalni ścieków (możliwe przelewy nieczyszczonych wód w razie awarii);
użycie komór fermentacyjnych, dołów kloacznych, dołów przesączowych i wód drenażowych itp.);
odbiór odpadów stałych;
odbiór odpadów niebezpiecznych
Wskazać i przewidzieć oddziaływania na środowisko każdego z wymienionych czynników, który stanowi element konkretnej inwestycji, na:
obszary o unikatowej lub wyjątkowej wartości estetycznej oraz unikatowe ekosystemy;
systemy wodne i melioryzacyjne, zagrożenia powodziowe;
poziom erozji i jakość gleb;
jakość wód powierzchniowych i gruntowych;
sposoby użytkowania gruntów, jak rolnictwo, leśnictwo, turystyka, rekreacja;
estetykę;
rybołówstwo;
przyrodę (np. siedliska, drogi migracji, gatunki zagrożone);
jakość powietrza;
poziom hałasu i wibracji;
ruch kołowy;
zdrowotność i bezpieczeństwo lokalnych populacji ludzkich;
wartości archeologiczne, kulturowe, historyczne i naukowe;
schematy migracji i zasiedlenia (kontrolowane i niekontrolowane), strukturę i dynamikę populacji;
zatrudnienie;
dystrybucję dochodów;
strukturę społeczną, lokalny styl życia i wartości;
poprawa własności i użytkowania oraz wartość gruntów;
usługi lokalne.
Wytyczne do procedury i wykonywania ocen oddziaływania na środowisko : praca zbiorowa / pod red. Andrzeja Tyszeckiego, Warszawa 1996
Wytyczne do procedury i wykonywania ocen oddziaływania na środowisko : praca zbiorowa / pod red. Andrzeja Tyszeckiego, Warszawa 1996