Opracowały: Ewelina Śmiechowska
Anna Wajer
Co to jest Stowarzyszenie ?
Stowarzyszenie to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie tworzone w celach niezarobkowych, które samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności,
swoją działalność opiera na pracy społecznej członków,
Stowarzyszenie podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i z ta chwilą uzyskuje osobowość prawną oraz może rozpocząć swoją działalność
Stowarzyszenia mają prawo wypowiadania się w sprawach publicznych
Stowarzyszeniami nie mogą być
organizacje społeczne działające na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, których Polska jest stroną,
kościoły i inne związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne
organizacje religijne, których sytuacja prawna jest uregulowana ustawami o stosunku państwa do kościołów i innych związków wyznaniowych, działające w obrębie tych kościołów i związków,
komitety powstające w celu przygotowania wyborów do Sejmu i Senatu oraz organów samorządu, jeżeli są one przeprowadzane na podstawie ustaw lub zarządzeń władz - od dnia zarządzenia wyborów do ukończenia czynności wyborczych,
partie polityczne.
Kto może tworzyć Stowarzyszenie?
Prawo tworzenia stowarzyszeń ma
-obywatel polski mający pełną zdolność do czynności prawnych i który nie jest pozbawionym praw publicznych.
- do stowarzyszeń mogą należeć i korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego małoletni w wieku od 16 do 18 lat, którzy mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych
z tym że w składzie zarządu stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych
- do stowarzyszeń mogą, należeć małoletni poniżej 16 lat za zgodą przedstawicieli ustawowych. Nie maja prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach członków oraz korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego do władz stowarzyszenia.
Jeżeli jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki
Cudzoziemcy którzy zamieszkują terytorium Polski mogą zrzeszać się w stowarzyszeniach, na takich samych zasadach ja obywatele Polscy
Cudzoziemcy nie zamieszkujący na terytorium Polski mogą wstępować do stowarzyszeń, których statuty przewidują taką możliwość.
Na terytorium Polski mogą być tworzone Stowarzyszenia międzynarodowe
Jak tworzyć stowarzyszenie?
Etapy tworzenia
Zwołać zebranie założycielskie- przynajmniej 15 osób.
Wybrać przewodniczącego zebrania i protokolanta.
Przewodniczący zebrania i protokolant podpisują protokół zebrania i uchwały.
Podjąć uchwały o: powołaniu stowarzyszenia,
wyborze nazwy stowarzyszenia,
siedzibie stowarzyszenia.
Wybrać Komitet Założycielski.
Komitet Założycielski (najlepiej od 2-5 osób) podpisuje urzędowe formularze oraz statut stowarzyszenia i reprezentuje stowarzyszenie w sądzie do czasu jego rejestracji.
5 Sporządzić i uchwalić statut stowarzyszenia.
6 Sporządzić listę założycieli.
Lista powinna zawierać imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania i podpis.
Na pierwszym zebraniu można też powołać władze (zarząd i komisję rewizyjną) ale nie jest to obowiązkowe. Można z tym poczekać do Walnego Zebrania.
7 Pobrać w Krajowym Rejestrze Sądowym urzędowe formularze oraz wszystkie dokumenty z Zebrania w 2-ch egzemplarzach (oryginał + kopia).
Ponieważ Wniosek musi być złożony na właściwym formularzu wraz z załącznikami i odpowiednimi formularzami
Dokumenty, które składamy do wniosku:
Statut stowarzyszenia,
Protokół z zebrania,
Lista założycieli,
Podjęte na zebraniu uchwały
W treści statutu powinny znajdować się obowiązkowo następujące elementy:
nazwa stowarzyszenia, odróżniająca je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji,
2 teren działania i siedziba stowarzyszenia,
3 cele i sposoby ich realizacji,
sposób nabywania i przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków
5 władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje
6 sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał
7 sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich,
8 zasady dokonywania zmian statutu,
9 sposób rozwiązania się stowarzyszenia.
Komitet założycielski składają do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację wraz z listą założycieli protokołem z wyboru komitetu założycielskiego, a także informacją o adresie tymczasowej siedziby stowarzyszenia.
Stowarzyszenie, które zamierza tworzyć terenowe jednostki organizacyjne, jest zobowiązane określić w statucie strukturę organizacyjną i zasady tworzenia tych jednostek.
Osoba prawna może być jedynie wspierającym członkiem stowarzyszenia.
-Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków
-Statut może przewidywać zamiast walnego zebrania członków zebranie delegatów, jeżeli liczba członków przekroczy określoną w statucie wielkość. W takich przypadkach statut określa zasady wyboru delegatów i czas trwania ich kadencji.
-Stowarzyszenie musi posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrznej
.
Sąd rejestrowy wydaje postanowienie o zarejestrowaniu stowarzyszenia po stwierdzeniu, że jego statut jest zgodny z przepisami prawa i założyciele spełniają wymagania określone ustawą. ale jeżeli stwierdzi, że nie spełnia ono warunków określonych w ustawie odmawia zarejestrowania stowarzyszenia
Nie można tworzyć stowarzyszeń przyjmujących zasadę bezwzględnego posłuszeństwa ich członków wobec władz stowarzyszenia
przynajmniej trzy stowarzyszenia mogą założyć związek stowarzyszeń Założycielami i członkami związku mogą być także inne osoby prawne, z tym że osoby prawne mające cele zarobkowe mogą być członkami wspierającymi.
Nadzór nad stowarzyszeniami
Nadzór nad działalnością stowarzyszeń należy do
-Wojewody lub starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia
(wojewoda sprawuje nadzór nad działalnością stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego. Starosta sprawuje nadzór nad stowarzyszeniami nie będącymi stowarzyszeniami jednostek samorządu terytorialnego)
Organ nadzorujący może żądać dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia, w wyznaczonym terminie, odpisów uchwał walnego zebrania członków oraz niezbędnych wyjaśnień od władz stowarzyszenia
W przypadku niezastosowania się stowarzyszenia do tych wymagań sąd na wniosek organu nadzorującego może nałożyć grzywnę w wysokości nie wyższej niż 5.000 zł. Jednorazowo
W przypadku stwierdzenia, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia statutu w sprawach nazwy stowarzyszenia, odróżniającej je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji oraz terenu działania i siedziby stowarzyszenia,
Organ nadzorujący po stwierdzeniu nieprawidłowości, może:
wystąpić o ich usunięcie w określonym terminie,
udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia,
lub wystąpić do sądu o
udzielenie upomnienia władzom stowarzyszenia,
uchylenie niezgodnej z prawem lub statutem uchwały stowarzyszenia
rozwiązanie stowarzyszenia, jeżeli jego działalność wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem.
W tej sytuacji Sąd może wydać zarządzenie tymczasowe o zawieszeniu w czynnościach zarządu stowarzyszenia, wyznaczając przedstawiciela do prowadzenia bieżących spraw stowarzyszenia.
Sąd rozpoznając wniosek o rozwiązanie stowarzyszenia, może zobowiązać władze stowarzyszenia do usunięcia nieprawidłowości w określonym terminie i zawiesić postępowanie. W razie bezskutecznego upływu terminu może wszcząć zawieszone postępowanie
Sąd decyduje rozwiązać stowarzyszenie Na wniosek organu nadzorującego, gdy liczba członków zmniejszyła się do mniejszej niż 15 lud gdy stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie władz( czyli walne zebranie członków) i nie ma warunków do ich wyłonienia w ciągu roku
jeżeli stowarzyszenie nie posiada zarządu zdolnego do działań prawnych, Sąd ustanawia kuratora, który jest zobowiązany do zwołania w czasie do 6 miesięcy walnego zebrania członków. Wynagrodzenie kuratora pokrywa się z majątku stowarzyszenia
Majątek stowarzyszenia
Majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia i z ofiarności publicznej.
Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.
Stowarzyszenie może również otrzymywać dotacje
Likwidacja stowarzyszeń
Stowarzyszenie może być rozwiązane na podstawie własnej uchwały, lub przez sąd
likwidatorami stowarzyszenia są członkowie jego zarządu chyba że statut lub uchwała ostatniego walnego zebrania członków stanowi inaczej
W przypadku rozwiązania stowarzyszenia przez sąd, zarządza on jego likwidację, wyznaczając likwidatora.
likwidatora powinien przeprowadzić likwidację w możliwie najkrótszym czasie, w taki sposób aby nie uległ on nieuzasadnionemu zmniejszeniu
Likwidator powinien
zawiadomić sąd o rozpoczęciu likwidacji i wyznaczeniu likwidatora, z podaniem swoich danych
dokonywać czynności prawnych niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji, (np. rozwiązaniu umów, których stroną było stowarzyszenie.) podając do publicznej wiadomości o wszczęciu postępowania likwidacyjnego,
po zakończeniu likwidacji powinien zgłosić sądowi wniosek o wykreślenie stowarzyszenia z Krajowego Rejestru Sądowego
Jeżeli likwidacja nie zostanie zakończona w ciągu roku od dnia jej zarządzenia, likwidatorzy przedstawiają przyczyny opóźnienia sądowi, który w razie uznania opóźnienia za usprawiedliwione przedłuża termin likwidacji lub zarządza zmianę likwidatorów.
Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się na cel określony w statucie lub w uchwale walnego zebrania członków o likwidacji stowarzyszenia. W przypadku braku postanowienia statutu lub uchwały w tej sprawie, sąd orzeka o przeznaczeniu majątku na określony cel społeczny.
Koszty likwidacji pokrywa się z majątku likwidowanego stowarzyszenia.
Stowarzyszenia zwykłe
Stowarzyszenie zwykłe jest uproszczoną formą stowarzyszenia , nie posiada osobowości prawnej.
Do założenia stowarzyszenia zwykłego muszą być przynajmniej trzy osoby które uchwalą regulamin działalności, określając jego nazwę, cel, teren i środki działania, siedzibę oraz przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie
O utworzeniu stowarzyszenia zwykłego założyciele informują na piśmie właściwy, ze względu na przyszłą siedzibę stowarzyszenia, organ nadzorujący
Stowarzyszenie zwykłe nie może:
powoływać terenowych jednostek organizacyjnych,
łączyć się w związki stowarzyszeń,
zrzeszać osób prawnych,
prowadzić działalności gospodarczej,
przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej.
Sąd rejestrowy, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może zakazać założenia stowarzyszenia zwykłego, jeżeli stwierdzi że jego regulamin nie jest zgodny z przepisami prawa i założyciele nie spełniają wymagań określonych ustawą.
1