Ocena ryzyka zawodowego w przedszkolu

/na stanowiskach: nauczyciel, intendent, pracownik kuchni, woźna, konserwator- palacz/.

Definicja ryzyka zawodowego

Ryzyko zawodowe określa się jako „prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodują­cych straty, w szczególności prawdopodobieństwo wystąpienia u pracowników nie­korzystnych skutków zdrowotnych
w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy” (zgodnie z definicją zawartą w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz. U. Nr 169, poz. 1650 ))

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 129, poz. 844) pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe, występujące przy określonych pracach, oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko (Dział IV, „Procesy pracy”, Rozdział 1, „Przepisy ogólne”).

Od 1.01.2004r zaś zgodnie ze zmienionym brzmieniem art.226 Kodeksu Pracy pracodawca jest zobowiązany nie tylko do informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami lecz także do uprzedniego dokonania oceny i dokumentowania tego ryzyka oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych.

Ocena ryzyka zawodowego jest jednym z najczęściej kontrolowanych przez Państwową Inspekcję Pracy obowiązków pracodawców wynikających z przepisów bhp. Inspektorzy sprawdzają przede wszystkim , czy ocena jest sporządzona rzetelnie i czy zalecenia w niej zawarte są realizowane.

W literaturze specjalistycznej podkreśla się, że dobór metody jest uzależniony od specyfiki pracy i dlatego należy dopracować się własnych najodpowiedniejszych sposobów. Do oceny ryzyka można posłużyć się ; normą PN - N - 18002 : 2000 ( dot. szacowania ryzyka wg skali trójstopniowej ) oraz PN - 80/Z - 08052 ( określa rodzaje zagrożeń ).

Ocena ryzyka bez względu na przyjętą metodę jej wykonania powinna obejmować uważne przyjrzenie się wykonywanej na stanowisku pracy, warunkom środowiskowym, ustalenie jakie czynniki mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie pracowników oraz stwierdzenie czy wykonywana w ten sposób praca jest dopuszczalna.

Podstawowe cele każdej oceny to:

• sprawdzenie, czy wszystkie występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały

• właściwie zidentyfikowane, czy jest znane związane z nimi ryzyko zawodowe i czy są stosowane odpowiednie środki w celu jego ograniczenia

• wykazanie, zarówno pracownikom , jak i organom nadzoru i kontroli, że przeprowadzono analizę zagrożeń i zastosowano właściwe środ­ki ograniczania związanego z nimi ryzyka

• dokonanie odpowiedniego wyboru wyposażenia stanowisk pracy, materia­łów oraz organizacji pracy

• ustalenie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ogra­niczania ryzyka zawodowego

• zapewnienie systematycznej poprawy warunków pracy

Przebieg oceny ryzyka zawodowego

Przystępując do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego należy pamiętać, że jej podstawowym celem jest zapewnienie możliwie najlepszej ochrony zdrowia pracowników.
Wyniki oceny ryzyka należą do podstawowych informacji niezbędnych do skutecznego zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.

Podstawowe etapy oceny ryzyka zawodowego:

1.Zebranie potrzebny informacji do oceny ryzyka

2.Przeprowadzenie identyfikacji zagrożeń

3.Oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z każdym z identyfikowanych zagrożeń

4.Wyznaczynie dopuszczalności ryzyka zawodowego

5.Zaplanowanie działania korygującego lub zapobiegawczego, które należy zastosować
w celu wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego

6.Zrealizowanie zaplanowanego działania

7. Poinformowanie pracowników o wynikach oceny ryzyka zawodowego

8. Sprawdzenie skuteczności zrealizowanych działań

9.Przeprowadzanie okresowo oceny ryzyka zawodowego

Oszacowanie ryzyka zawodowego

Oszacowanie ryzyka zawodowego polega na ustaleniu prawdopodobieństwa wystąpienia zidentyfikowanych zagrożeń oraz ciężkości szkodliwych następstw tych zagrożeń. Podstawą takich oszacowań mogą być dane statystycz­ne o wypadkach i zdarzeniach prawie wypadkowych, chorobach zawodowych, in­formacje zawarte w literaturze specjalistycznej,
a także oceny ekspertów. Ważnym źródłem informacji są wymagania określone
w obowiązujących przepisach i nor­mach technicznych. Ocena ryzyka zawodowego powinna być traktowana jako proces ciągły, pro­wadzący do systematycznej poprawy warunków pracy i powtarzana okresowo, w za­leżności od występujących zagrożeń. Należy ją zawsze powtórzyć wówczas, gdy wprowadzane są zmiany na stanowisku pracy lub gdy ulegają zmianie wykorzystywa­ne podczas jej przeprowadzenia informacje, takie jak na przykład wymagania obo­wiązujących przepisów.

Przy oszacowaniu ryzyka zawodowego ciężkość szkodliwych następstw zagrożenia

i prawdopodobieństwo ich wystąpienia można określić stosując niżej wymienione wskazówki:

• do następstw małej szkodliwości zalicza się te urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy, są to czasowe pogorszenia stanu zdrowia, takie jak niewielkie stłuczenia, zadrapania, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy, itp.,

• do następstw o średniej szkodliwości zalicza się te urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z okresami absencji; są to np. zranienia, oparzenia drugiego stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo - szkieletowego (np. zapalenie ścięgna) itp.,

• do następstw o dużej szkodliwości zalicza się te urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości lub śmierć; są to np. oparzenia trzeciego stopnia dużej powierzchni ciała, amputacja, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wew. i układu nerwowego w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenie słuchu, astma, zaćma.

• do mało prawdopodobnych zalicza się te następstwa zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika do prawdopodobnych zalicza się te następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika

• do wysoce prawdopodobnych zalicza się te następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej.

Działania wynikające z oceny ryzyka zawodowego.

Wyniki oceny ryzyka zawodowego stanowią podstawowe planowania działań korygujących i zapobiegawczych w celu ograniczenia ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. Przy ich opracowaniu zaleca się stosować kierunki działań w następującej kolejności:

1. Środki techniczne eliminujące lub ograniczające zagrożenia u źródła:

• przestrzeganie terminów badań instalacji elektrycznej w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz oporności izolacji,

• utrzymywanie w stałej sprawności technicznej maszyn, urządzeń, środków transportu zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową oraz obowiązującymi przepisami

b) Środki ochrony zbiorowej:

• przeprowadzać przeglądy skuteczności działania wentylacji mechanicznej,

• przeprowadzać badania środowiska pracy i w zależności od wyników wprowadzić poprawę warunków pracy,

• izolacja stref niebezpiecznych,

• tłumienie źródeł hałasu,

c) Środki organizacyjne i proceduralne:

• szkolenia pracowników z zakresu bhp, ppoż., uprawnień kwalifikacyjnych i specjalistycznych,

• przysługujące świadczenia profilaktyczne i rekompensujące (posiłki profilaktyczne, dodatkowe urlopy, skrócony czas pracy, rotacja stanowisk pracy),

• instrukcje bezpiecznej pracy, instrukcje obsługi, wytyczne do prowadzenia prac niebezpiecznych,

• profilaktyka medyczna (badania lekarskie, wymagania zdrowotne dla stanowiska np. wysokościowe),

• dopuszczać do pracy pracowników wyposażonych we właściwe środki ochrony indywidualnej,

• przestrzeganie ładu i porządku na stanowisku pracy,

d) Środki ochrony indywidualnej

• sprzęt, odzież, obuwie ochronne

• odzież i obuwie robocze

Ocena ryzyka zawodowego na różnych stanowiskach.

Nauczyciel wychowania przedszkolnego

Charakterystyka stanowiska pracy:

• prowadzenie z dziećmi zajęć dydaktyczno-wychowawczych;

• kształcenie dzieci w sposób wzbogacający ich wiedzę, poznawanie siebie
  i najbliższe środowisko,

• udoskonalanie metod oraz treści nauczania i wychowania;

• stałe ocenianie wiedzy i umiejętności dzieci oraz analizowanie ich niepowodzeń; zapewnienie dzieciom odpowiednich warunków do zabawy

• reagowanie na zjawiska patologiczne w rodzinie i środowisku dziecka; prowadzenie dokumentacji przebiegu nauki

• kształtowanie wrażliwości estetycznej, rozwijanie form twórczości dziecięcej poprzez wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dzieci z wykorzystaniem ich wrodzonego potencjału i możliwości rozwojowych

• kształtowanie u dzieci podstawowych umiejętności intelektualnych
  i praktycznych

Zagrożenia występujące na tym stanowisku :

• upadek na tym samym poziomie

• upadek ze schodów

• uderzenie o nieruchome przedmioty

• przeciążenie układu ruchu

• hałas

• mikroklimat (zimne warunki klimatyczne)

• agresja ze strony dzieci i rodziców

• zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi i sprzętu;

• porażenie prądem elektrycznym;

• zagrożenie promieniowaniem optycznym;

• utrata głosu (nadwerężenie strun głosowych);

• zagrożenie chorobami zakaźnymi (kontakt z osobą chora lub nosicielem wirusów);

• zagrożenie związane z długotrwałym wdychaniem pyłu kredowego i kurzu; potkniecie, poślizgnięcie, upadek, uderzenie (poruszanie się po śliskiej posadzce lub uszkodzonych schodach);

• obciążenie psychiczne, stres (niepowodzenia, sytuacje konfliktowe, zła atmosfera w pracy);

Informacja o ryzyku na stanowisku: nauczyciel wychowania przedszkolnego

Ryzyko zawodowe na tym stanowisku związane jest przede wszystkim z przeciążeniem strun głosowych ( uszkodzenie strun głosowych) , hałasem (mogącym spowodować ubytki słuchu) oraz z przeciążeniem układu ruchu ( urazy kręgosłupa). Ryzyko związane z obciążeniem psychicznym. Te możliwe zagrożenia charakteryzują sie dużą ciężkością następstw. Pozostałe zagrożenia mają średnią ciężkość następstw. Prawdopodobieństwo następstw jest wysoce prawdopodobne jedynie w przypadku przeciążenia strun głosowych, natomiast pozostałe zagrożenia są prawdopodobne. Reasumując na stanowisku: nauczyciel wychowania przedszkolnego obserwujemy ryzyko zawodowe- średnie.

Intendent

Charakterystyka stanowiska pracy:

• planowanie wydatków na zakup potrzebnych towarów i artykułów spożywczych; wybór źródeł zaopatrzenia;

• analizowanie cen i negocjowanie warunków zakupu;

• zamawianie i uzupełnianie potrzebnych towarów i artykułów spożywczych;

• zakup towarów bezpośrednio w sklepie, hurtowni, dostawcy;

• ręczne czynności transportowe (rozładunek, przenoszenie towarów);

• układanie i rozmieszczanie towarów i artykułów w wyznaczonych miejscach składowania i magazynowania;

• pobieranie gotówki z kasy oraz przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych za zakupione towary;

• prace przygotowawczo-porządkowe;

Zagrożenia występujące na tym stanowisku:

• zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi towarów i materiałów ( ciężar, możliwość upadku towarów, przygniecenia)

• zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi i sprzętu;

• skaleczenia, zadrapania;

• obciążenie psychonerwowe, stres;

• potknięcie, poślizgnięcie, upadek, uderzenie;

Informacja o ryzyku na stanowisku: intendent

Ryzyko zawodowe na tym stanowisku związane jest przede wszystkim z właściwościami fizycznymi towarów i materiałów ( ciężar, możliwość upadku towarów, przygniecenia) oraz

z przeciążeniem układu ruchu ( urazy kręgosłupa). Te możliwe zagrożenia charakteryzują sie dużą ciężkością następstw. Pozostałe zagrożenia mają średnią ciężkość następstw. Prawdopodobieństwo następstw jest prawdopodobne we wszystkich przypadkach. Reasumując na stanowisku: intendent obserwujemy ryzyko zawodowe- średnie.

Pracownik kuchni

Charakterystyka stanowiska pracy:

• obróbka wstępna surowców, jarzyn, ziemniaków, mięsa, ryb;

• wykonywanie różnymi technikami i metodami, zgodnie z normami surowcowymi, potraw z warzyw, owoców, grzybów, mleka i przetworów, jaj, mięsa zwierząt rzeźnych i przetworów mięsnych, dziczyzny, drobiu, ryb oraz potraw z podrobów, potraw półmięsnych i jarskich, wyrobów garmażeryjnych;

• sporządzanie i przygotowywanie dań gorących, przekąsek, deserów i napojów wg receptury;

• posługiwanie się narzędziami oraz obsługa maszyn i urządzeń przy przygotowywaniu posiłków i napojów;

• porcjowanie ( dozowanie) potraw i napojów oraz ich wydawanie;

Zagrożenia występujące na tym stanowisku:

• zagrożenia związane z elementami wirującymi i luźnymi;

• zagrożenia związane z elementami ostrymi i wystającymi;

• zagrożenie pochwycenia przez ruchome elementy maszyn i urządzeń; zagrożenie porażenia prądem elektrycznym;

• potknięcie, poślizgnięcie, upadek, uderzenie;

• skaleczenie, zadrapanie, zranienie, przez ostre narzędzia, ostrza;

• zagrożenie poparzenia parą, gorącymi cieczami, potrawami, gorącą powierzchnią urządzeń grzejnych;

• zatrucie czynnikami chemicznymi;

• zagrożenie czynnikami biologicznymi - mikroorganizmy i wytwarzane przez nie substancje, bakterie (np. Salmonella, jad kiełbasiany, gronkowce).

Informacja o ryzyku na stanowisku: pracownik kuchni

Ryzyko zawodowe na tym stanowisku związane jest przede wszystkim z zagrożeniami zatrucia, poparzenia i groźnych skaleczeń. Te możliwe zagrożenia charakteryzują sie dużą ciężkością następstw. Pozostałe zagrożenia mają średnią ciężkość następstw. Prawdopodobieństwo następstw jest wysoce prawdopodobne jeśli chodzi o poparzenia parą czy gorącymi cieczami oraz w przypadku skaleczeń czy zranień ostrymi narzędziami. W pozostałych przypadkach następstwa zagrożeń są prawdopodobne. Reasumując na stanowisku: pracownik kuchni obserwujemy ryzyko zawodowe- średnie.

Woźna

Charakterystyka stanowiska pracy:

• sprzątanie pomieszczeń socjalno-bytowych;

• sprzątanie pomieszczeń sekretariatu, pokoju nauczycielskiego, gabinetów dyrekcji;

• sprzątanie sal lekcyjnych i korytarzy;

• mycie okien;

Zagrożenia występujące na tym stanowisku:

• upadek z wysokości,

• zagrożenie związane z właściwościami fizycznymi materiału;

• potknięcie, poślizgnięcie, upadek, uderzenie;

Informacja o ryzyku na stanowisku: woźna

Ryzyko zawodowe na tym stanowisku związane jest przede wszystkim z upadkami z wysokości oraz potknięciami, poślizgnięciami czy uderzeniami. Wszystkie możliwe zagrożenia na tym stanowisku charakteryzują się średnia ciężkością następstw. We wszystkich przypadkach następstwa zagrożeń są prawdopodobne. Reasumując na stanowisku: woźna obserwujemy ryzyko zawodowe- średnie.

Konserwator-Palacz

Charakterystyka stanowiska pracy:

• zaopatrywanie przedszkola w potrzebne materiały;

• prowadzenie prac porządkowych wokół budynku przedszkola;

• nadzorowanie porządku w szatni;

• wykonywanie drobnych prac ślusarskich i konserwacyjnych;

• transport masy opałowej do zasobników za pomocą urządzeń ręcznych; zasilanie paleniska opałem;

• odczytywanie i kontrolowanie wskazań przyrządów kontrolno - pomiarowych;

Zagrożenia występujące na stanowisku konserwator-palacz:

• zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi i sprzętu

• zagrożenia związane z elementami ostrymi i wystającymi

• zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału (ostre krawędzie, śliskie powierzchnie)

• porażenie prądem elektrycznym

• skaleczenie, zadrapanie, zranienie

• potknięcie, poślizgnięcie, upadek z wysokości, uderzenie, poparzenie, zatrucie dymem

• obciążenie psychiczne ( możliwość napadu, odpowiedzialność za osoby
  i chroniony obiekt)

• przeciążenie układu ruchu (mięśniowo-kostnego)

Informacja o ryzyku na stanowisku: konserwator- palacz

Ryzyko zawodowe na tym stanowisku związane jest przede wszystkim z porażeniem prądem elektrycznym oraz przeciążeniem układu ruchu. Te możliwe zagrożenia charakteryzują się dużą ciężkością następstw. W pozostałych przypadkach następstwa zagrożeń są prawdopodobne. Reasumując na stanowisku: konserwator- palacz obserwujemy ryzyko zawodowe- średnie.

Opracowanie powstało w oparciu o następujące przepisy prawne:

1. Rozporządzenie MPiPS z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz.844; (Dz. U. Nr 169, poz. 1650 )) z późniejszymi zmianami.

2. Ustawa z dnia 27.06.1997r. o Służbie Medycyny Pracy (Dz. U. Nr 96, poz. 593 z późniejszymi zmianami)

3. Art. 226 Kodeksu Pracy.

4. PN-N-18002 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy - ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

11

---