WOS- OBYWATELE I POLITYKA

Obywatelskie nieposłuszeństwo- celowe i świadome niestosowanie się do określonych przepisów prawa, które według obywatela w rażący sposób naruszają normy sprawiedliwości, ograniczają wolność i równość obywateli. Aby takie zachowanie mogło zostać uznane za uzasadnione musi spełniać następujące warunki:

• Nie może być podejmowane z użyciem siły

• Musi zakładać gotowość poniesienia kary za takie zachowanie

• Musi służyć wyższym celom np. prawom człowieka

Formy obywatelskiego nieposłuszeństwa:

• Pisanie listów i petycji

• Rezygnacja z orderów i odznaczeń

• Rezygnacja z stanowisk publicznych

• „strajk włoski”

• Blokowanie dróg

Nieposłuszni obywatele:

• Tadeusz Rejtan - 1773 jako poseł nowogrodzki wzbraniając się przez uznaniem konfederacji wraz ze znajomymi okupował salę sejmową i próbował nagłośnić sprawę, grodził przejście własnym ciałem

• Jacek Kuroń - aresztowany w PRL za działalność polityczno-społeczne, Współautor „ Listy otwartego do partii”, organizator strajków studenckich, współzałożyciel KOR-u ( Kimitet Obrony Robotników)

• Andrzej Lepper- blokwanie dróg i wysypywanie zboża, jako objaw buntu przeciwko skupu zboża od „sąsiadów”, a nie od rodaków,

• Mahatma Gandhi- kierował kampanią na rzecz robotników i chłopów, bojkotu towarów angielskich i zachodniego sposobu ubierania się. W 1930 zorganizował „marsz soli”- forma wyrazu przeciwko monopolu rządu Indii na handel i wydobycie soli. Jako formę przyjął: demonstracje, pochodny, nie płacenie podatku, nie podejmowanie pracy, bojkot państwowych instytucji

• Martin Luter King- walczył o równouprawnienie czarnoskórych mieszkańców USA. Poprzez bojkoty, strajki okupacyjne, zajmowanie miejsc przeznaczonych dla białych i marsze stworzył filozofię wywierania nacisku zgodne z zasadami niestosowania przemocy

Naród- duża gr. Społeczna powstała w wyniku procesu dziejowego, jako wspólnota terytorialna o podobnym podłożu gospodarczym, politycznym i społecznym oraz kulturowym

Czynniki narodowo-twórcza:

• Terytorium

• Wspólnota kulturowa

• Gospodarka

• Język i dialekty

• Wspólnota polityczna

Tożsamość narodowa- poczucie odrębności wobec innych narodów. Warunkiem powstania tożsamości jest występowanie świadomości narodowej i poczucie przynależności do narodu..

Symbole narodowe:

• Godło ( biały orzeł na czerwonym tle w prawo patrzący)

• Hymn( słowa Józef Wybicki)

• Barwy narodowe ( biel i czerwień)

Mniejszości narodowe- mają swój kraj

Np. Niemcy, Białorusini, Litwini, Słowacy, żydzi, Rosjanie, ormianie

Mniejszości etniczne- jakiś naród bez państwa terytorialnego

Romowie, Tatarzy, karaimowi, Łemkowie

Karaimi/ Karaici- grupa religijno etniczna w okolicach Wilna, Trok, Poniewieża, łucka, Halicza. Żyją w Polsce zrzeszeni w Karaimski Związek Religijny

Łemkowie- grupa etniczna osiedlona w Karpatach ( od Osławy do Popradu)

Patriotyzm- postawa poszanowanie i umiłowania ojczyzny, przywiązanie do jej elementów kultury narodowej i dziedzictwa narodowego.

Nacjonalizm- ideologia uznająca, że każdy naród powinien dążyć do stworzenia własnego państwa. Własny naród uznaje się za najwyższe dobro, nadrzędne wobec interesów jednostek i grup społecznych

Szowinizm- skrajna forma nacjonalizmu charakteryzująca się przekonaniem o wyższości własnego narodu połączona z wrogością wobec innych narodów.

Ksenofobia- wrogość, niechęć wobec przedstawicieli innych ras, religii, kultur. Jest często wyrazem braku tolerancji lub poczucia wyższości własnego narodu

Rasizm- doktryna głosząca, że ludzie dzielą się na rasy nie tylko ze względu na wygląd zewnętrzny, ale i psychikę. Z nierówności w rozwoju psychicznym wynika podział na wyższe i niższe rasy. Mieszanie ras prowadzi do degeneracji ras wyższych i całej ludzkości, upadku cywilizacji i kultur. Według tego przekonania konieczna jest troska o czystość rasową i stosowanie segregacji rasowej.

Polityka- działania mające na celu zdobycie i utrzymanie władzy sposobami demokratycznymi oraz wpływanie na sytuację społeczno ekonomiczną w kraju. Również sztuka rządzenia krajem

Myśl polityczna- ogół poglądów dotyczących polityki i życia społecznego, wartości obowiązujących na świecie. Dotyczy człowieka i jego miejsca na świecie.

Ideologia- hierarchia uporządkowanych wartości

Doktryna- wyodrębnione z ideologii zagadnienia dotyczące społeczeństwa ekonomii i polityki. Zawiera teoretyczne i praktyczne wskazówki tyczące realizacji idei zawartych w ideologii

Program polityczny- uszczegółowienie ideologii i doktryny oraz dopasowanie jej do sytuacji polityczno- społeczno- ekonomicznej z uwzględnieniem potrzeb społeczeństwa

	Wiek/ twórca	Kultura	Gospodarka	polityka
liberalizm	XVIII, John Locke, Adam Smith(l. Ekonomiczny), Rousseau Jean Jacques	Indywidualizm wolność własność prywatna pluralizm styków reformy	Leseferyzm - swoboda działalności wolny rynek niskie podatki	Demokracja państwo prawa, parlamentaryzm państwo- „nocny stróż” - kontroluje to co najważniejsze
Konserwatyzm	Sprzeciwienie się rewolucji we Francji XVIII w. Edmund Burke, Joseph de Maistre, Banjamin Disraeli	Główna wartość = tradycja opierająca się na: religii, historii, umiarze, zdrowym rozsądku, popartym solidnym wykształceniem wszelkie zmiany wprowadzane tylko przez ewolucję jednostka ma dążyć do zachowania porządku podstawą i wzorem jest rodzina patriarchalna- połączona silnymi więzami, solidarnością i hierarchią poszerzenie tradycji, religii własność prywatna powolne naturalne zmiany	Wolny rynek niskie podatki	Demokracja parlamentaryzm silna władza wykonawcza skuteczne rządy prywat prawa i porządku
Chrześcijańska demokracja	Koniec XIX w, Leon XIII(1891-Rerum Novarum-rzecz nowa) , Pius XI( Wuadrageismo anno- 1931)	Godność osoby ludzkiej sprawiedliwość wspólnota tradycja rodzina	Społeczna gospodarka rynkowa własność środków produkcji	Demokracja, parlamentaryzm, subsydiarność( pomocniczość) CDU Christie Demokratische Union
Socjal- demokracja	II poł XX Edward Berstein	Wolność równość sprawiedliwość wspólnota swoboda wyborów stylów życia brak progresywności	Gospodarka społeczna wyższe podatki w celu redystrybucji na rzecz ubogich	Demokracja parlamentaryzm subsydiarność SPD- Partia Pracy
Ekologizm	II poł XXw	Wolność Sprawiedliwość Ochrona środowiska Ekocentryzm	Ekonomizm Naturalne środowisko	Bez władzy wykonawczej Parlamentaryzm Partia Zielonych ( Joschki Fisher) Les Verte we Francji
Feminizm	XIXw ruch sufrażystek- kobiety walczące we Francji o prawo do głosu i równe płace	Zrównanie płci Swobody obyczajowe Prawo do aborcji *feminizm radykalny- odrzuca macierzyństwo	Walka z dyskryminacją zawodową kobiet	Prawo do głosu kobiet
Populizm		odnosi się wrogo do elit oraz poglądów głoszących konieczność istnienia hierarchii społecznej	Krytykuje wielki kapitał i uważają, że podstawą gospodarki powinien być średnia i mała przedsiębiorczość	celem działalności powinno być dobro ludu na czele państwa powinien stać przywódca, który rozumie potrzeby ludu i umie je realizować i spełniać.
Argaryzm	Partie chłopskie	głównym i najważniejszym bogactwem narodowym jest ziemia, chłopstwo= najważniejsza część społeczeństwa podkreślają patriotyzm, szacunek do ojczyzny i demokracji ważny kościół i religia	rozwój gospodarki powinien opierać się na rozwoju rolnictwa	państwo = dobro wspólne
Islamizm	Kraje muzułmańskie - odpowiedź na europejski imperializm 1978- Iran, Ajatollah Chomeini dokonał rewolucji islamskiej, wprowadził prawo szariatu	islam jest jedyną, prawdziwą religią, a jego przeznaczeniem jest panowanie nad światem

Libertarianizm- skrajny liberalizm, państwo powinno uaktywniać się w obliczu zagrożenia, chorób społecznych

• Stefan Kisielewski, Hegel

Partia polityczna- organizacja społeczna o wyodrębnionej strukturze organizacyjnej. Celem jest zdobycie władzy, jej utrzymanie, aby mieć wpływ na politykę kraju.

Co musi mieć partia:

• Elektorat

• Członków

• Cel

• Ideologie

• Program i regulamin

• Strukturę

Systemy partyjne:

• Monopartyjny- system, w którym zwykle występuje w krajach totalitarnych, istnieje jedna partia, działalność opozycji jest nielegalna np. Chiny, Korea Północna

• Dwupartyjny- w państwie istnieją dwie silne partie wymieniające się władzą. Jeżeli wygrywa jedna z nich to bez przeszkód tworzy rząd większościowy, stabilny i bez przeszkód realizuje swój program. W systemie tym mogą istnieć inne partie, ale nie mają większego znaczenia. Np. USA

• Wielopartyjny- w państwie istnieje kilka partii, które mają realną szansę na zwycięstwo w wyborach, jednak nie wystarcza to na stworzenie rządu większościowego, tworzy się koalicję.

• Dwublokowy- walkę o władzę prowadzą 2 bloki partii politycznych, ale tylko jedna z nich ma szansę odniesienia zwycięstwa w wyborach i utworzenia rządu mające absolutną przewagę w parlamencie np. Niemcy, Francja (po 1962)

Podział na lewicę, prawice i centrum zrodził się podczas rewolucji francuskiej.

Lewica : Zieloni, Partia kobiet Unia Pracy Socjal Demokracja Polska Sojusz lewicy demokratycznej

Centrum : PO Samoobrona

Prawica: LPR Prawica RP NOP- narodowe odrodzenie polski

• Polskie stronnictwo ludowe

• PJN

• PiS

• UPR- unia polityki realnej

Partia	Lider	Ideologia
Platforma Obywatelska (PO)	Donald Tusk	Konserwatywny liberalizm, Neoliberalizm, Chrześcijańska demokracja
Prawo i Sprawiedliwość (PiS)	Jarosław Kaczyński	Neokonserwatyzm, Chrześcijańska demokracja
Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD)	Grzegorz Napieralski	Socjaldemokracja
Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL)	Waldemar Pawlak	Agraryzm
Polska Jest Najważniejsza (PJN)	Joanna Kluzik-Rostkowska	Chrześcijańska demokracja, Konserwatyzm
Liga Polskich Rodzin(LPR)	Bałażak Witold	Konserwatyzm
Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej	Andrzej Lepper	Socjalliberalizm
Ruch Katolicko-Narodowy (RKN)	Antoni Macierewicz	Narodowy katolicyzm
Unia Pracy (UP)	Waldemar Witkowski	Socjaldemokracja
Socjaldemokracja Polska (SDPL)	Wojciech Filemonowicz	Socjaldemokracja
Stronnictwo Demokratyczne (SD)	Paweł Piskorski	Centryzm, Demokracja, Socjalliberalizm

---