KATEGORIA LICZBY
W ASPEKCIE SEMANTYCZNYM, SYNTAKTYCZNYM I MORFOLOGICZNYM
Uzupełnij tabelę, wpisując sg (liczba pojedyncza, jednostkowość) lub pl (liczba mnoga, mnogość).
Lp. |
Leksem |
|
Liczba |
|
|
|
semantyczna |
syntaktyczna |
powierzchniowo- morfologiczna |
1. |
dom |
sg |
sg |
sg |
|
|
|
|
|
2. |
dobroć |
niepoliczalne |
|
|
3. |
szlachta, chłopstwo (rzeczowniki zbiorowe) |
|
|
|
4. |
nożyczki |
|
|
|
|
|
|
|
|
5a. |
państwo (ʻpan i paniʼ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
5b. |
państwo (ʻgrupa osób obojga płciʼ) |
|
|
|
6. |
rodzeństwo |
|
|
|
7. |
Katowice |
|
|
|
8. |
fusy |
niepoliczalne |
|
|
9. |
pięć i wyższe liczebniki główne oraz dwóch, trzech, czterech |
|
………...wobec czasownika …….....wobec rzeczownika |
niescharakteryzowane |
10. |
dwa, trzy, cztery |
|
|
niescharakteryzowane |
Liczba rzeczownika zasadniczo jest kategorią fleksyjną, syntaktycznie niezależną, determinującą (wobec przymiotników i czasowników). Klasyfikującą kategorię liczby mają jednak singularia i pluralia tantum. Z kolei liczba fleksyjna rzeczowników użytych predykatywnie (jako orzecznik) jest przeważnie syntaktycznie zależna (od liczby podmiotu, por. np. Piotr jest lekarzem. − Piotr i Jan są lekarzami., ale Nasi sąsiedzi są dobrym małżeństwem.), tym samym semantycznie zneutralizowana. W tzw. użyciu generycznym (gatunkowym) semantyczna opozycja liczby pojedynczej i mnogiej ulega neutralizacji także w innych pozycjach składniowych (w tym podmiotu, por. np. Pies jest ssakiem. − Psy są ssakami.).