Koran- święta księga Islamu, według wyznawców objawiona przez Boga Mahometowi, obejmuje przepisy dogmatu, kultu i rytuałów, prawa karnego i cywilnego, nakazy moralne, oraz opowieści czerpane z Biblii.
V dogmatów Koranu:
I dogmat- jedność Bóg, a Mahomet jest jego posłańcem
II dogmat- wiara w Koran w Stary Testament
III dogmat- wiara w aniołów
IV dogmat- wiara w proroków
V dogmat- wiara w dzień ostateczny
V filarów Koranu:
I- wyznanie
II- pięć razy dziennie modlitwa
II- rozdawanie jałmużny
IV- post (ramadan)
V- pielgrzymka
Kultura Islamu- Kultura Arabska przejmowała wszystko, co najlepsze z cywilizacji zwyciężonych narodów, to też rozwijały się takie nauki jak medyczna, filozofia, astronomia.
Różnica religii: szyici, sunnici -łączy je Dżihad(wojna święta). Szyici -szczególnie czcią Alego i jego synów, Aszura jest najważniejszym świętym. Sunnici -ludzie tradycji i wspólnoty.
Charakterystycznym obiektem dla Islamu jest Meczet, Minaret i Pałace.
Ponieważ Koran zabrania malowania ludzi i zwierząt. Malarstwo polega na wyłączenie malarstwie zwaną Arabską.
Kultura Bizancjum:
-Ikona- specyficzny obraz święty, malowany na drewnie.
-Ikonoklazm- ruch społeczny, który niszczył ikony
-Ikonostas
-Mozaika
-Etykiety
476- początek średniowiecz, 1453 koniec. 7 sztuk wyzwoleńczych
-trivium-(gramatyka, retoryka, dialektyk)
-quadriviun-(muzyka, arytmetyka, geometria, astrologia)
-teocentryzm- Bóg w centrum
-uniwersalizm- w europie zachodniej była jedna religia, jedna organizacja kościelna, jeden język obowiązywał w europie (łacina) i nadrzędna władza kościoła.
-indywidualizm- skoncentrowanie wokół zbawczej jakiejś jednostki i jej troski o własną duszę.
Kultura średniowiecza oparta była na biblii i starożytnej filozofii, w kulturze mnichów powstała kultura rycerska, z której wyrósł epos poezja. Odmienna była kultura ludu, potem jeszcze elementów pogańskich, ceniących wyżej świętych niż odległego Boga.
Cechy stylu Jońskiego:
-masywna i prosta forma budowy,
-grube mury,
-elementy zdobiące budynki na zewnątrz to wierze, półkuliste przybudówki,
-zdobienia wewnętrzne budowli płaskorzeźb,
-malarstwo romańskie oznacza się barokiem perspektywy.
Zabytki:
-drzwi Gnieźnieńskie
-Kolegiata w Tumre
-Iluminowanie (biblia rysunkowa)
Cechy stylu gotyckiego:
-Kościoły kilku nawowe budowane na planie krzyża,
-Cienkie ściany o wysokich ostrych łukowych oknach wypełnionych witrażami,
-Ogromna rola światła, przenikającego przez witraże i rolety,
-Strzeliste wierze i sklepienia, ciasne wieżyczki i płaksie rzeźby,
-Elementy zdobione w wewnątrz to witraże i rzeźby
Zabytki:
-Katedra Notce Dame, Remis Charter,
-Kościół Mariacki w Krakowie,
-Ołtarz W…
Średniowiecze określamy jako czas katedr. Najładniejszymi budowlami są kościoły w stylu Romańskim i Gotyckim XII-XV. W rzeźbie i malarstwie, a także w literaturze przeważały treści religijne. Średniowieczny twórca to artysta aminowy. Który nie zabiegał o sławę ale tworzył ku wielkiej chwale Boga.
Epoka nowożytna
Epoka nowożytna pierwsza epoka ery nowożytnej był renesans, czyli odrodzenie.
Okres renesansu obejmuje sztukę tworzoną od połowy XVw, do końca XVIw ok. 1450-1600
Wynalazek Gutenberga zmienił życie kulturowe w europie. Wpłynął na szybszy rozwój kultury i cywilizacji, a zwłaszcza szkolnictwa, myśli naukowych literatury.
Innym nowym światłem dla rozwoju kultury i gospodarki europejskiej były wielkie wyprawy żeglarskie, które doprowadziły do odkryć geograficznych, rozszerzenia się wiedzy Europejczyków o świecie.
Obok mecenat nad sztuką kościołów i dworów, dużą rolę zaczęło odgrywać bogacące się mieszczaństwo, dla którego patronowanie wydarzeniom artystycznym stało się wyrazem mobilizacji.
Rozwój renesansu najbardziej uwidocznił się w średniowieczu Włoskim i promieniował na całą Europę.
Renesans to ruch myślowy stanowiący w centrum człowieka i jego życie doczesne, świadomie nawiązywał do idei starożytnych filozofów (Platon, Arystoteles) oraz starożytnego smołowania do piękna. Na pierwszym planie wstawiał godność ludzką, rozum, wiedzę i piękno ciała antropocentryzm
W czasach odrodzenia zrozumiano, że dzieło sztuki jest tworem człowieka wybitnego, uzdolnionego, wyjątkowego wyrost rangi artystycznej, artysta przestaje być animowy.
Renesans Niderlandzki
-Jan van Eyck 1390-1441 -prowadził malarstwo olejne „Małżeństwo Arnolfini”
-Hieronim Bosch 1450-1516 -„Ogród Rozkoszy”
-Albrecht Durer 1471-1528
-Hons Hobbein
Renesans we Włoszech
-Leonardo do Vinci (1452-1519)- Uznany jest za największego geniusza w dziejach kultury europejskiej. Był przestronnym artystą: Malarzem, rzeźbiarzem, architektem, teoretykiem sztuki, uczonym, wynalazcą, inżynierem, konstruktorem, autorem prac w zakresie optyki, hydrodynamiki, mechaniki, biologii, fizjologii człowieka. Malarstwo perspektywa zbliżona, obrazy są symetryczne. Wpisanie postaci w trójkąt równoboczny. W tle natura, przyroda. Obrazy znane: „Mona Liza”, „Dama z łasiczką”, „Ostatnia wieczerza”.
-Michał Anioł Buonarrotii (1475-1564) -malarz, rzeźbiarz, poeta, architekt, autor między innymi fresków w kaplicy Sykstyńskiej, wśród rzeźb najbardziej znane są Pieta, Dawid. Z dzieł architektonicznych: Projekt kopuły bazyliki świętego Piotra.
-Rafael Santi (1483-1520) -Klasyczne dzieła Rafaela podniesiono do rangi dogmatu, czyli nienaruszającego wzoru, którego promowały …….., aż do XIXw, stał się symbolem konserwatyzmu i miejscowego gustu.
-Tycjan (1477-1576) -Wyśmienity portrecista, jego kolorystyka stanowiła techniczną nowość od jego imienia wywodzi się tycjanowskie kolor rudo-pomarańczowy. Doprowadził do perfekcji perspektywy kolorów. Bez Tycjana nie było by renesansowego baroku.
Barok styl i epoka
O programie ideowym sztuki Barokowej zdecydowała kontra reformacja, dla tego też objął on kraje katolickie, propagowały 3różne wizje kościoła, które określały nową postawę i politykę.
1 wizja kościoła- Kościół walczący (duchowa odnowa kościoła), działalność misyjna. Nacisk na sakralny wymiar monarchii.
2 wizja kościoła- Nowy Kościół, to kościół postrzegalny, czyli nacisk na architekturę i sztukę plastyczną.
Sztuka Baroku jest propagandą kościoła i monarchii, realizowaną przez retoryczność i teatralizacje.