ELEKTRONARZĘDZIA - bezpieczeństwo pracy
Nowoczesne konstrukcje elektronarzędzi zapewniają użytkownikom coraz lepsze zabezpieczenia przed urazami mechanicznymi, a przede wszystkim przed porażeniem prądem elektrycznym. Niezbędnym jednak warunkiem zachowania bezpieczeństwa jest prawidłowa eksploatacja narzędzi zgodna ze wskazaniami producentów, a w odniesieniu
do elektronarzędzi używanych we wszystkich zakładach pracy - ścisłe stosowanie postanowień Polskich Norm, a zwłaszcza:
PN-85/E-08400/02 - narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym.
Dla uzasadnienia potrzeby wyjaśnienia i omówienia zasad bezpiecznej eksploatacji elektronarzędzi trzeba przypomnieć, jak niebezpieczne jest działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka. Prowadzone badania wykazały, że w skrajnie niekorzystnych warunkach (zawilgocenie, odsłonięte części ciała itp.) rezystancja ciała ludzkiego wynosi 1000 Ώ, a nawet mniej (natomiast w warunkach normalnych dochodzi nawet do 100 000 Ώ). Biorąc pod uwagę, iż natężenie prądu działającego na organizm, przy którym mogą wystąpić konsekwencje zdrowotne, wynosi 25 mA, napięcie bezpieczne, przy którym nie powinno wystąpić zagrożenie, obliczyć można w sposób następujący:
U bezpieczne = I x Rc = 0,025 A x 1000 Ώ = 25 V
W związku z tym, przyjmuje się, że napięciem bezpiecznym jest 25 V.
Warunek ten spełniają elektronarzędzia zasilane z własnych źródeł energii (akumulatory), jednak ich moc jest stosunkowo niewielka, a czas pracy do wyładowania akumulatora tych elektronarzędzi - krótki.
Wszystkie elektronarzędzia zasilane napięciem 220 V o częstotliwości 50 Hz,
w przypadku ich uszkodzenia, które mogłoby doprowadzić do przepływu prądu przez organizm człowieka, mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia.
EKSPLOATACJA ELEKTRONARZĘDZI
W celu prawidłowego, zgodnego z normami, użytkowania elektronarzędzi oraz gospodarowania nimi, jak też ustalenia właściwych terminów badań kontrolnych, należy przede wszystkim określić kategorie użytkowania, a także obowiązki dysponenta elektronarzędziami i ich użytkowników.
Kategorie użytkowania elektronarzędzi.
Kategoria użytkowania I - elektronarzędzia używane dorywczo (kilka razy w ciągu zmiany) i zwracane do wypożyczalni.
Kategoria użytkowania II - elektronarzędzia używane często w ciągu jednej zmiany, które nie są zwracane do wypożyczalni.
Kategoria użytkowania III - elektronarzędzia eksploatowane w sposób ciągły na więcej niż jednej zmianie i zainstalowane na stałe, np. linii produkcyjnej lub montażowej itp.
Obowiązki dysponenta elektronarzędziami.
Dysponentem jest jednostka (pracodawca), w której użytkowane są elektronarzędzia. Do obowiązków dysponenta należy przede wszystkim:
zakwalifikowanie elektronarzędzi będących w eksploatacji do właściwych kategorii użytkowania (patrz pkt 1);
zapewnienie regularnych badań kontrolnych elektronarzędzi będących
w eksploatacji, w terminach podanych w pkt. 4;
założenie dla każdego elektronarzędzia kartoteki, w której podane będą informacje na temat badań i napraw;
zorganizowanie właściwie wyposażonego stanowiska do badań kontrolnych elektronarzędzi, z zapewnieniem fachowej i uprawnionej jego obsługi (dysponent może zlecić wykonywanie badań kontrolnych innym jednostkom lub osobom, posiadającym odpowiednie uprawnienia);
szczegółowe zapoznawanie użytkowników z fabryczną instrukcją obsługi elektronarzędzia;
zapoznawanie użytkowników z obowiązkiem przestrzegania terminów badań kontrolnych oraz z podstawowymi środkami ochrony przy posługiwaniu się elektronarzędziami, a zwłaszcza elektronarzędziami klasy I.
Obowiązki użytkownika elektronarzędzi.
Aby zapewnić w maksymalnym stopniu bezpieczeństwo stosowania elektronarzędzi, użytkownik jest zobowiązany przede wszystkim:
używać elektronarzędzi ściśle według fabrycznej instrukcji użytkowania,
przestrzegać terminów oddawania elektronarzędzi do przeglądów,
podłączać elektronarzędzia tylko do prawidłowej i sprawnej instalacji elektrycznej.
Uwaga:
Elektronarzędzia I klasy nie należy stosować do prac w warunkach dużej wilgotności, na konstrukcjach stalowych itp.
Elektronarzędzia I klasy mogą być podłączone tylko do gniazdek z prawidłowo wykonaną instalacją ochronną (przewód ochronny) - stosowane przedłużacze powinny również odpowiadać tym warunkom.
Badania kontrolne elektronarzędzi.
Aby użytkowane elektronarzędzia były w stałej sprawności technicznej, jak również zapewniały w maksymalnym stopniu bezpieczeństwo użytkownika, podlegają one wymienionym poniżej badaniom kontrolnym, do których należą:
badania bieżące - powinny być wykonywane każdorazowo przed wydaniem elektronarzędzia do użytku oraz po jego zwrocie. Dla elektronarzędzi II i III kategorii użytkowania badania takie przeprowadza się przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie.
badania okresowe - powinny być wykonywane;
dla elektronarzędzi I kategorii użytkowania - co 6 miesięcy,
dla elektronarzędzi II kategorii użytkowania - co 4 miesiące,
dla elektronarzędzi III kategorii użytkowania - co 2 miesiące,
po każdym wydarzeniu, które mogło mieć wpływ na stan elektronarzędzia (silne uderzenie, zamoczenie itp.).
Podane terminy badań okresowych dla elektronarzędzi eksploatowanych
w bardzo trudnych warunkach, jak np. przy silnym zapyleniu, zawilgoceniu, na rusztowaniach itp. - powinny być skrócone o połowę.