Szkodliwe warunki pracy a emerytury po 2008 roku

Obecne przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS umożliwiają przejście na wcześniejszą emeryturę osobom pracującym w szkodliwych warunkach, które przystąpiły do Otwartego Funduszu Emerytalnego. Muszą jedynie z niego wystąpić.

Uprawnienie takie dają im przepisy, które są ważne do końca 2008 r. Od nowego roku będzie można się ubiegać o wcześniejszą emeryturę np. na podstawie art. 184 ustawy.

Ten jednak nie przewiduje możliwości wypisania się z OFE.

Zmian w tym zakresie nie zawiera także zaproponowana przez resort pracy nowelizacja ustawy.

Osoby urodzone pomiędzy 1949 r. a 1968 r. mają prawo przejść na emeryturą w obniżonym wieku, jeżeli:

• nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa oraz

• spełniają warunki wymagane do uzyskania wcześniejszej emerytury nie później niż do 31 grudnia 2008 r.

Zatem warunki takie jak wiek czy staż emerytalny (a w tym liczba lat wykonywania prac w szczególnych warunkach), ubezpieczony musi spełniać do 31 grudnia 2008 r. Dodajmy, że w przypadku mężczyzn wiek emerytalny co do zasady wynosi tutaj 25 lat pracy, a w przypadku kobiet 20.

Powyższe nie oznacza jednak, że od 2009 r. pracownicy urodzeni po 31 grudnia 1948 r., którzy do końca 2008 r. nie osiągnęli wieku emerytalnego, nie będą mogli przechodzić na wcześniejszą emeryturę.

Umożliwi im to bowiem art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przepis ten wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po 1948 r. przysługuje wcześniejsza emerytura, jeżeli w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

• okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych (z reguły 15 lat) do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

• okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze minimum 25 lat dla mężczyzn i 20 lat dla kobiet

Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Z powyższego przepisu zatem nie będą mogły skorzystać osoby, które zapisały się do OFE.

Zdaniem eksperta ...

Szymon Zych, prawnik, specjalista prawa pracy, Kancelaria Krawczyk i Wspólnicy

Szymon Zych z Kancelarii Krawczyk i Wspólnicy wskazał, że „osoby pracujące w szczególnych warunkach, które są zapisane do otwartego funduszu emerytalnego mogą na podstawie obecnych przepisów przechodzić na wcześniejszą emeryturę. Podstawę prawną stanowi art. 46 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 39 poz. 353 z późn. zm.). Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki (dotyczące wymaganego stażu pracy i osiągnięcia obniżonego wieku), na podstawie których przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury, ustala się na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.). W wykazach A i B stanowiących załącznik do powołanego rozporządzenia wymienione są rodzaje prac w szczególnych warunkach.

Natomiast szczegółowy wykaz stanowisk prac w szczególnych warunkach zawarty jest w zarządzeniach resortowych wydanych przez właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze.

 

Warunkami uzyskania uprawnienia do przejścia na wcześniejszą emeryturę są:
1) złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;
2) spełnienie warunków do uzyskania emerytury określonych w tych przepisach do dnia 31 grudnia 2008 r.

Dla osób pracujących w szczególnych warunkach urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. posiadających okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze istnieje jeszcze jedna możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę, wynikająca z przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli wymienione osoby na dzień 1 stycznia 1999 r. posiadały okres składkowy i nieskładkowy wynoszący dla kobiet co najmniej 20 lat, a dla mężczyzn 25 lat i w tym co najmniej 15-letni (10-letni) okres pracy w szczególnych warunkach to wówczas mogą przejść na wcześniejszą emeryturę po osiągnięciu obniżonego wieku emerytalnego także po zakończeniu 2008 r. Osoby te są zobligowane do złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązać stosunek pracy, jeżeli są pracownikami.

Dopuszczalność przejścia na wcześniejszą emeryturę na podstawie art. 46 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na warunkach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinny być spełnione do dnia 31 grudnia 2008 r., ponieważ taki termin został oznaczony w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Spełnienie tych warunków po tej dacie nie daje uprawnienia do przejścia na wcześniejszą emeryturę. Wniosek o wcześniejszą emeryturę może zostać zgłoszony po dniu 31 grudnia 2008 r., jednak nie później niż przed dniem ukończenia przez kobietę 60 lat.

Po zakończeniu 2008 r. nadal będzie istniała możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę dla osób, które na dzień 1 stycznia 1999 r. posiadały okres składkowy i nieskładkowy wynoszący dla kobiet co najmniej 20 lat, a dla mężczyzn 25 lat i w tym co najmniej 15-letni (10-letni) okres pracy w szczególnych warunkach.”

 

---