2.10.1 Kopaliny i pozyskiwanie surowców
Na terenie gminy dokumentowane były surowce energetyczne: torfy, ropa naftowa i gaz. Aktualnie nie traktuje się torfu jako surowiec energetyczny.
Eksploatacja torfów stwarzałaby zagrożenie dla wód podziemnych, lasów, gleb i krajobrazu. Zachodziłby też konflikt zagospodarowania terenu. Potrzeby urbanizacyjne stwarzają popyt na tereny dla budownictwa i przemysłu.
Występują na tym obszarze zarówno torfowiska niskie, jak i przejściowe. Torfowisko Międzyzdroje tworzy torf turzycowo-sfagnowy, turzycowo-drzewny, a także turzycowo-mszysty i wełniankowo-sfagnowy. Torfowisko Międzyzdroje zalicza się częściowo do trofowisk przejściowych.
We wschodniej części Bramy Świny udokumentowano złoże torfu borowinowego o zasobach 18 tys. m3 (Międzyzdroje).
W 1971 r. w otworze Międzyzdroje odkryto pierwsze złoże ropy naftowej (B. Sikorski, M. Solak, 1983 r.) Jest to złoże małe i obecnie wyeksploatowane. Wszystkie otwory poszukiwawcze za gazem ziemnym i ropą naftową położone są na terenie Wolińskiego Parku Narodowego lub w jego najbliższym sąsiedztwie, dlatego też zostały zaliczone do złóż kolizyjnych.
W obrębie wyspy Wolin zostało wykonanych szereg głębokich otworów wiertniczych poszukiwawczych za gazem i ropą naftową (Świnoujście, Międzyzdroje, Wicko, Wapnica). Najstarsze nawiercone osady należą do permu i reprezentowane są przez czerwony spągowiec i cechsztyn. Czerwony spągowiec wykształcony jest w dwóch seriach: wylewnej (porfiry i skały pokrewne) i osadowej (zlepieńce, piaskowce, mułowce przewarstwiane dolomitem i anhydrytem). Strop tych skał występuje na głęb. 3000 m (Świnoujście). Cechsztyn natomiast reprezentowany jest przez cztery cyklotemy: wera, stassfurt, leine i aller. Miąższość osadów tego okresu wynosi * 1000 m. Osady permskie na tym obszarze budzą zainteresowanie z uwagi na stwierdzone występowanie w nich bituminów.
Kolektorem węglowodorów płynnych i gazowych są osady facji dolomitów i wapieni marglistych cyklotemów Z2 i Z3. Osady roponośne występujące na głębokości większej niż 2000 m mają miąższość * 10 m. Występująca w nich ropa ma parametry odpowiadające typowi siarczanowo-parafinowemu. Ponadto w otworze w Międzyzdrojach w osadach czerwonego spągowca napotkano na wysokoazotowy gaz ziemny. Z kilkunastu wykonanych na tym terenie otworów wiertniczych poszukiwawczych za ropą naftową, tylko otwory w Międzyzdrojach, Wicku i Zalesiu eksploatowane były okresowo. W pozostałych stwierdzono jedynie Ślady bituminów. Zasoby gazu ziemnego w obu otworach wynoszą 600 mln m3. Następnym okresem geologicznym, z którym związane są nadzieje surowcowe to osady jury, która na tym terenie reprezentowana jest przez wszystkie swoje piętra i osiąga miąższość do 1400 m. Występujące w tych osadach wody zawierają C1 - 98,7 % mval, Na - 93,4 % mval, Br - 1,58 % mval, Fe2+ - 3,2 % mval. Temperatura tych wód wynosi 27* C. Wody te w klasyfikacji balneologicznej okreŚlane są jako chlorkowo-wapniowe, chlorkowo-sodowe oraz bromkowo-jodkowe. Mineralizacja wzrasta wraz z głębokością.
Wody zmineralizowane wykorzystywane jako solanki dla uzdrowiska Świnoujście pochodzą z utworów kredowych. W kredzie wyróżnia się dwa poziomy wodonośne: górny (kreda górna) miąższości 10-50 m i dolny (kreda dolna) miąższości 30-70 m. W górnych partiach kredy występują wody słodkie, choć nie są wykorzystywane dla ujęcia wód pitnych.
Uwzględniając potrzeby ochrony brzegu morskiego i krajobrazu znaczna część strefy brzegowej podlega ochronie prawnej ze względu na niszczącą działalność morza.
Wobec powyższego na omawianym obszarze nie prowadzi się prac dokumentacyjnych dla kruszyw naturalnych oraz skał węglanowych.
Geologia i geomorfologia
W rzeźbie obszaru czytelne są dwie jednostki geologiczno-geomorfologiczne, tj. wysoczyzna plejstoceńska Wyspy Wolin oraz holoceńska Brama Świny. Wysoczyznę Wyspy Wolin budują osady piaszczyste plateau kemowego o zróżnicowanej rzeźbie oraz piaski i żwiry wodnolodowcowe oraz gliny zwałowe zlodowaceń północnopolskich, środkowopolskich i południowopolskich. Osady plejstocenu zawierają porwaki wieku kredowego; były one przedmiotem eksploatacji. Za najstarsze osady plejstoceńskie w Bramie Świny uznano piaski różnoziarniste z mułkami podścielające glinę zwałową zlodowacenia południowopolskiego. Lądolód zlodowacenia południowopolskiego osadził również gliny zwałowe, które zachowały się w formie osadów wypełniających obniżenie podłoża lub ich rezydua.
Kry kredowe występujące w Wapnicy, Wicku i Trzciągowie do 1925 r. eksploatowane były jako surowce do wyrobu cementu. Są to wapienie margliste, margle i margle ilaste, obecnie w znacznym stopniu wyeksploatowane.
Na ukształtowanie obecnej rzeźby terenu zasadniczy wpływ miało zlodowacenie północnopolskie. Lądolód z tego okresu osadził w obniżeniach gliny zwałowe moreny dennej, a na wysoczyźnie szereg form pochodzenia szczelinowego tworzących plateau kemowe. Gliny zwałowe moreny dennej występują w postaci płatów i soczew miąższości około 10 m, są silnie piaszczyste z dużą ilością otoczaków.
Piaski wodnolodowcowe ze żwirem plateau kemowego występują w licznych odsłonięciach są dobrze widoczne w klifie morskim oraz w Wapnicy.
Na początku holocenu rozpoczęły się procesy torfotwórcze i eoliczne. Torfy takie znane są z dna Zalewu Szczecińskiego, jak i z obszaru dzisiejszego lądu, np: torfowisko Świdne Bagno w Świnoujściu. Stopniowe wycofywanie się morza po transgresji litorynowej ku północy powodowało rozwój mierzei z ciągami wydm pokrywających obecnie znaczną część obniżenia Świny. Zmiana linii brzegowej od strony morza otwartego spowodowała intensywne niszczenie klifu morskiego. Brzeg ten cofnął się zapewne o kilka kilometrów i cofa się nadal, średnio 1 metr na rok. Jednocześnie zaznacza się przyrost lądu w strefie delty wstecznej w obniżeniu Świny.
Osady czwartorzędu podścielone są osadami mezozoicznymi występującymi na zmiennej wysokości w stosunku do poziomu morza od 70,0 m poniżej poziomu morza do 15,0 m nad poziom morza. Poniżej osadów kredy i jury stwierdzono występowanie osadów triasu oraz permu (czerwonego spągowca i cechsztynu).
2