Czasownik BYĆ
CZASOWNIK BYĆ
W języku hiszpańskim istnieją 3 sposoby wyrażania polskiego czasownika być. W tym dziale omówimy ich odmianę i zastosowanie praktyczne. Ich znajomość jest podstawą posługiwania się językiem hiszpańskim podobnie jak w języku angielskim czasownik to be.
1. SER
2. ESTAR
3. HABER
BYĆ |
SER |
ESTAR |
Ja Jestem |
(Yo) Soy |
(Yo) Estoy |
Ty Jesteś |
(Tu) Eres |
(Tu) Estas |
On/Ona Jest |
(El/Ella) Es |
(El/Ella) Esta |
My Jesteśmy |
(Nosotros/-as) Somos |
(Nosotros/-as) Estamos |
Wy Jesteście |
(Vosotros/-as) Sois |
(Vosotros/-as) Estais |
Oni/One Są |
(Ellos/-as) Son |
(Ellos/-as) Estan |
Wyjaśnienie(1): pisząc zaimek np. (Yo) w nawiasie, rozumiem przez to odpowiednik angielskiego I, czyli mówiąc Yo soy w dosłownym tłumaczeniu na polski znaczy Ja jestem, jest to odpowiednik angielskiego I am. Jednakże podobnie jak w języku polskim często pomijamy osobę, ze względu na odmianę czasownika Być, podobnie w języku hiszpańskim ze względu na odmianę czasowników Ser i Estar pomijamy osobę, tzn. mówimy bardzo często Soy inteligente zamiast Yo soy inteligente. Brzmi to w tłumaczeniu na polski odpowiednio Jestem inteligentny i Ja jestem inteligentny
Wyjaśnienie(2): pisząc (Ellos/-as) rozumiemy, że osoba ma swój odpowiednik męski i żeński tzn. Ellos i Ellas ( zmienia się tylko końcówka) W języku hiszpańskim jeżeli mamy samych mężczyzn mówimy Oni ( Ellos ) jeżeli kilka kobiet One (Ellas) jeżli zaś wśród grupy kobiet i mężczyzn, nawet gdy jest jeden mężczyzna mówimy Oni ( Ellos )
CZASOWNIK BYĆ - HABER
Oznacza on Być, Istnieć, Znajdować się w każdej osobie w czasie teraźniejszym występuje w postaci Hay i nie zmienia swojej formy.
Czym różni się SER i ESTAR ?
1. Ważną różnicą między tymi dwoma czasownikami stanowi fakt, że SER oznacza pochodzenie, a ESTAR miejsce przebywania
por ejemplo:
Soy de Lisboa - Jestem z Lizbony |
Estoy en Lisboa - Jestem w Lizbonie |
Somos italianos - Jesteśmy Włochami |
Estamos en Italia - Jesteśmy ( przebywamy) we Włoszech |
2. Inna różnica polega na tym, że SER używamy, aby mówić o (trwałych) cechach wyglądu i charakteru, a ESTAR, kiedy mówimy o samopoczuciu i stanach przejściowych ( choroba ).
Manuel es inteligente - Manuel jest inteligentny |
Maria esta enferma - Maria jest chora |
Kiedy używamy HABER?
Mimo, że jego znaczenie zbliżone jest to SER i ESTAR stosuje się go jedynie w ściśle określonych kontekstach:
Czasownika Haber w czasie teraźniejszym przyjmuje bezosobową formę HAY ( czytaj: aj ), która w zależności od kontekstu może znaczyć "jest/są" lub "znajduje się/znajdują się"
Czasownik Haber odmienia się przez osoby, kiedy występuje w funkcji czasownika posiłkowego w czasach złożonych
Konstrukcji z czasownikiem Haber używamy wtedy, kiedy chcemy podkreślić sam tylko fakt istnienia czegoś lub kogoś w danym miejscu.
Por ejemplo:
En la nevera hay leche - W lodówce jest mleko
UWAGA!!!
Po HAY nie używamy rodzajników określonych. Stosujemy rodzajniki nieokreślone (un, una, unos, unas) albo słówka typu:
poco(s) -mało
mucho(s) - dużo
algunos - kilka
A także możemy zastosować liczebniki. (un, dos, tres, .... )
Por ejemplo:
En la cocina hay un gato - W kuchni jest (jakiś, jeden) kot.
En esta ciudad no hay muchos monumentos - W tym mieście niema wielu zabytków.
Dodatkowo trzeba zwrócić uwagę, że jeżeli np. mówimy En clase no hay dos ventanas rozumiemy przez to zdanie "W klasie niema 2 okien" , ale moga być 1, 3 , 4 itd okien. Gdy chcemy powiedzieć, że wogóle niema okien mówimy poprostu En clase no hay ventanas lub En clase no hay unas ventanas.
PORÓWNANIE HABER ( HAY ) I ESTAR
En la cocina hay un gato. - W kuchni jest kot |
El gato esta en la cocina - Kot jest w kuchni |
W tym zdaniu chodzi jedynie o stwierdzenie obecności kota w kuchni, dlatego użwya się czasownika haber. Użycie rodzajnika nieokreślonego un oznacza, że osoba wypowiadająca to zdanie nie zna tego kota. Zdanie to dosłownie oznacza: "W kuchni jest jakiś kot" |
Natomiast w powyższym zdaniu, przed rzeczownikiem gato pojawił się rodzajnik określony el dlatego, że osoba wypowiadająca to zdanie mówi o kocie, którego zna. |