Czarnuszka siewna

33a] Czarnuszka siewna - Nigella sativa

Inne nazwy: czarnuszka ogrodowa, czarnucha, czarny komin, czarna kolendra.

Surowcem leczniczym są nasiona; zawierają one saponiny, olejki eteryczne, olej tłusty, garbniki, gorycze [nigellinę] i flawonoidy.

Działanie nasion czarnuszki jest moczopędne, żółciopędne a jednocześnie rozkurczowe, zapobiegające wzdęciom, poprawiające trawienie.

Jest to środek przeciwko robakom i mlekopędny, jest również - według niektórych źródeł - przeciwreumatyczny oraz zalecany kobietom w ciąży i karmiącym [ 1 łyżeczkę zmielonej czarnuszki posypywać pieczywo lub rozetrzeć z masłem].

W warunkach domowych można ją stosować jako środek moczopędny i żółciopędny dodając do potraw.

Na dolegliwości reumatyczne polecane jest dodawanie do posiłków 3 razy dziennie po 0,5 łyżeczki czarnuszki.

Jako środka mlekopędnego i regulującego miesiączkowanie można używać naparu: 10g nasion na 1 szkl wrzątku i pić 2-3 razy dziennie po 0,5 szkl.

Wraz z nasionami kminku, kopru i anyżu wchodzi w skład mieszanki polecanej karmiącym matkom.

Dzięki ostremu zapachowi i smakowi może zastąpić pieprz.

33b] Czarnuszka siewna

Była stosowana w medycynie starożytnej (Egipt), ponadto w Turcji i w Azji. W Polsce roślina ta jest mało popularna w ziołolecznictwie.

Surowiec: nasienie i olej czarnuszkowy - Semen et Oleum Nigellae sativae.

Mielone nasiona czarnuszki można wykorzystać do sporządzania nalewki, miodu ziołowego, wywaru lub zażywać jako proszek.

Wyciąg olejowy z nasienia czarnuszki można zażywać doustnie lub stosować na skórę do wcierania

i okładów.

Skład chemiczny: nasienie: olejek eteryczny (do 2,5%), olej tłusty (30-35%), alkaloidy imidazolowe (nigellina = nigelline-N-oxide, nigellimina, nigellon), fitosterole (alfa-spinasterol, stigmosterol, kampesterol, stigmas 7-en-3-beta-ol), witamina E, saponiny trójterpenowe (melantyna melanthin), antrachinony.

Zawiera tymochinony, tymol, karwakrol, tymohydrochinony, t-anetol i 4-terpineol, p-cymen, alfa-pinen, taniny, flawonoidy (kwercetyna).

Oleum Nigellae sativae: kwas olejowy, palmitynowy, erukowy, linolenowy, linolowy (55,8%),

arachidonowy, mirystycynowy, stearynowy.

Działanie farmakologiczne: hipoglikemiczne, przeciwbólowe, przeciwzapalne, silnie antybiotyczne (antybakteryjne, antywirusowe, przeciwgrzybicze), przeciwpasożytnicze, silnie żółciotwórcze, żółciopędne, rozkurczowe, odkażające układ pokarmowy i oddechowy, moczopędne, przeciwobrzękowe, odtruwające, uspokajające, immunostymulujące (pobudza proliferację limfocytów, syntezę interferonu, zwiększa liczbę limfocytów cytotoksycznych, NK i B).

Istnieją doniesienia o wpływie przeciwnowotworowym wyciągów z czarnuszki siewnej.

Szwajcarskie prace informują o wpływie ochronnym czarnuszki na żołądek i wątrobę.

Składniki czarnuszki hamują syntezę prostaglandyn.

Przeciwwskazania: ciąża.

Wskazania: dermatozy, wypryski, atopowowe zapalenie skóry, łuszczyca, zakażenia Candida, Cryptococcus i innymi grzybami chorobotwórczymi;

trądzik ostry i przewlekły, choroby uczuleniowe, astma (dychawica), przewlekłe i

trudne do wyleczenia zakażenia (infekcje) bakteryjne i grzybowe, nieżyt oskrzeli, tchawicy, krtani i gardła, kaszel, stany zapalne płuc, zapalenie i nieżyt zatok obocznych nosa, stany nieżytowe układu żółciowego, zastoje żółci, kamica żółciowa, przewlekłe nieżyty nosa, w tym alergiczne, skąpomocz, obrzęki, cukrzyca, biegunka, nieżyt przewodu pokarmowego, choroby pasożytnicze układu pokarmowego, płciowego i skóry, bóle różnego pochodzenia, zastoje żółci, choroba wrzodowa.

1. Proszek czarnuszkowy: nasienie zmielić w młynku na pył. Zażywać w dawce 1 łyżeczki 2 razy dziennie. Ponadto jako przyprawa, np. do chleba, do mięs, do kapusty.

2. Miód czarnuszkowy: na każdą łyżkę miodu dać 1 łyżeczkę czarnuszki i 1 łyżeczkę wina lub wódki 40%, wymieszać. Zażywać 2 razy dziennie po 1 łyżce. Przy przeziębieniu, kaszlu, chorych zatokach - 1 łyżka co 6 godzin.

3. Nalewka czarnuszkowa - Tinctura Nigellae: pół szklanki mielonych nasion zalać 250 ml alkoholu 40%, odstawić na 7 dni, przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dziennie po 5 ml na miodzie albo w mleku z miodem. Stosować do przemywania schorzałych i bolących miejsc, ponadto do wcierania (reumatyzm, mięśniobóle, kontuzje sportowe, nerwobóle). Leczy trądzik, wspomaga leczenie łuszczycy, wyprysków i dermatoz. Do przemywania skóry trądzikowej i łojotokowej - 1 łyżka nalewki na 200 ml wody mineralnej, wymieszać.

4. Napar: 1 łyżkę rozdrobnionych nasion zalać 1 szklanką wrzącej wody lub mleka, odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 100-150 ml, mleko osłodzić miodem. W chorobach układu

oddechowego - małe dawki, ale często, co 2-3 godziny. Naparem przemywać skórę trądzikową i łojotokową. Ponadto do płukania narządów płciowych przy infekcjach i stanach zapalnych. Do lewatyw - przy zakażeniu jelita grubego grzybami.

5. Krople do nosa przy katarze i chorych zatokach: 1 łyżkę rozdrobnionych nasion zalać 100 ml roztworu fizjologicznego soli 0,9% (dostępny w aptekach bez recepty); zagotować i odstawić na 30 minut, przecedzić. Uzupełnić brakującą ilość roztworu (do 100 ml). Przefiltrować przez watę.

Wprowadzać do obu otworów nosowych kilka razy dziennie, najlepiej za pomocą dozownika w formie spryskiwacza.

---