Rodzina (definicja)
|
grupa osób połączonych stosunkiem małżeńskim i rodzicielskim; podstawowa, pierwotna, najdawniejsza i najpowszechniejsza forma życia społecznego |
Funkcje rodziny |
prokreacyjna (zaspokajanie potrzeby posiadania potomstwa); ekonomiczna (zaspokajanie potrzeb materialnych); socjalizacyjna (wychowywanie dzieci); kulturowa (przekazywanie dziedzictwa kulturowego); rekreacyjna (zaspokajanie potrzeby relaksu i wzmacniania więzi rodzinnych) |
Wiek zawierania małżeństwa (prawo) |
ukończone 18 lat w dniu zawarcia związku małżeńskiego (sytuacja szczególna: sąd rodzinny może zezwolić na zawarcie związku kobiecie, która ukończyła 16 lat) |
Nie może zawrzeć małżeństwa
|
osoba w nieodpowiednim wieku; osoba ubezwłasnowolniona (chora psychicznie, niedorozwinięta umysłowo); osoba już pozostająca w ważnym związku małżęńskim (zakaz poligamii); krewni w linii prostej (kazirodztwo); powinowaci, przysposabiający i przysposabiani (w szczególnych przypadkach sąd może zezwolić tym osobom na zawarcie małżeństwa) |
Zakończenie małżeństwa |
unieważnienie (w przypadku zawarcia małżeństwa gdy jest ono prawnie zabronione); ustanie małżeństwa (śmierć jednego z małżonków, uznanie za zmarłego, rozwód) |
Rozwód (prawo) |
sąd okręgowy decyduje na ile zupełny i trwały jest rozpad pożycia |
Rozwód (rodzaje) |
za porozumieniem stron; z orzeczeniem o winie |
Separacja |
stan prawny mający podobne konsekwencje prawne jak rozwód (może być zniesiona i nie daje możliwości zawarcia nowego związku) |
Wspólnota majątkowa |
wszelkie dobra materialne wniesione przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa są wspólne, chyba że zostało to uregulowane odrębną umową (intercyza) |
Pokrewieństwo (definicja) |
stosunek rodzinny - dwoje ludzi pochodzi od tego samego przodka. Stopień pokrewieństwa liczba pokoleń dzielących członków rodziny od wspólnego przodka |
Pokrewieństwo (rodzaje) |
w linii prostej (gdy jeden członek rodziny pochodzi od drugiego - wnuk i dziadek); w linii bocznej (gdy przodek jest wspólny, ale członkowie rodziny nie pochodzą jeden od drugiego - kuzyni) |
Wstępni |
krewni, od których członek rodziny pochodzi - przodkowie (rodzice, dziadkowie) |
Zstępni |
krewni pochodzący od wspólnych przodków - potomkowie (dzieci, wnuki) |
Powinowactwo |
związek jednego z małżonków z rodziną drugiego małżonka; może ulec wygaśnięciu wraz z rozpadem małżeństwa; liczy się w stopniach, jak pokrewieństwo |
Władza rodzicielska |
prawa przysługujące rodzicom i obowiązki jakie mają wobec dzieci, aż do momentu osiągnięcia przez nie pełnoletności (ukończenie 18 roku życia) |
Prawa rodziców |
prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi zasadami i wyznawaną religią; prawo do sprawowania nadzoru nad majątkiem dziecka |
Obowiązki rodziców |
obowiązek zapewnienia dziecku warunków do właściwego rozwoju; obowiązek dbałości o działanie w interesie dziecka; przygotowanie dziecka do funkcjonowania w społeczeństwie |
Kuratela |
sądowo ustanowiona ochrona osoby bądź jej spraw majątkowych, gdy nie może ona sama prowadzić swoich spraw (dzieci, osoby ubezwłasnowolnione) |
Adopcja |
przysposobienie - uznanie cudzego dziecka za swoje |
Modele rodziny |
matriarchat (dominacja kobiety - np. w społeczeństwach neolitycznych); patriarchat (dominacja mężczyzny - np. w starożytnym Rzymie); rodzina partnerska (jednakowe prawa i obowiązki obojga rodziców) |
Zagrożenia rodziny |
ekonomiczne (bezrobocie, wzrost kosztów utrzymania, wysokie koszty kształcenia); zmiana modelu rodziny (rodziny niepełne, małżęństwa bezdzietne); patologie (alkoholizm, narkomania, przemoc, konfilkty rodzinne) |