Wpływ alkoholu na poszczególne układy organizmu
Alkohol po wypiciu nie zostaje w całości strawiony w żołądku, lecz przedostaje się do krwi i tą drogą rozprowadzany jest po całym organizmie. Dociera do wszystkich jego komórek dlatego też skutki wypicia po pewnym czasie odczuwalne są w całym ciele.
Alkohol przyspiesza bicie serca, zmienia ciśnienie krwi. Jest silnym obciążeniem dla wątroby, bez działania której nie mógłby zostać strawiony i wydalony z organizmu. Jednak rozkładając alkohol na nietrujące substancje, wątroba sama ulega zatruciu, co u osób nadużywających systematycznie alkoholu prowadzi często do choroby zwanej marskością wątroby. Alkohol zakłóca funkcjonowanie komórek nerwowych i mózgu, powoduje zaburzenie pamięci, utrudnia przypomnienie sobie czegoś i zapamiętywanie nowych informacji, wywołuje zakłócenie równowagi, osłabia refleks, uniemożliwia koncentrację, utrudnia podejmowanie decyzji. Zakłóca działanie zmysłów tj. wzroku, słuchu, powonienia, smaku i dotyku, może nawet wywołać halucynacje.
Wątroba
alkoholowa marskość wątroby, szczególne powikłania infekcją żółtaczki zakaźnej, jest nierzadko podłożem rozwoju raka wątroby.
Przewód pokarmowy
alkohol szczególnie spożywany przewlekle drażni śluzówkę i może być przyczyną stanów zapalnych przełyku. Alkoholowa marskość wątroby może powodować wystąpienie żylaków przełyku z nierzadkim krwawieniem mogącym prowadzić do zgonu.
Zaburzenia wchłaniania i niedobory pokarmowe
największe niedobory witaminowe spowodowane alkoholem dotyczą wit. B1, kwasu foliowego, witaminy A, niejasne jest czy dotyczy to także wit. B6. U osób uzależnionych obserwuje się często hipokaliemię, majaczenie alkoholowe nierzadko poprzedzone jest hypomagnezemią, poziom jonów cynku jest dość często obniżony. W cięższych przypadkach uzależnienia obserwuje się zaburzenia metabolizmu białek, węglowodanów, (osłabienie glikogenazy), lipidów i gospodarki wodnej i mineralnej (m.in. osteoporoza).
Układ krążenia
zmienia metabolizm w mięśniu sercowym i może być przyczyną powstawania niedoborów zw. energetycznych oraz występowania substancji toksycznych dla struktur wewnątrzkomórkowych (mitochondria). Alkohol jest substancją silnie wpływającą na mechanizmy regulujące ciśnienie krwi.
Układ endokrynny
podwyższony poziom kortyzolu;
rozchwianie osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej;
obniżenie poziomu trójjodotyroniny;
obniżenie poziomu testosteronu u mężczyzn;
zaburzenie miesiączkowania, cykle bezowulacyjne, przyspieszenie menopauzy u kobiet.
Układ odpornościowy
osoby przewlekle pijące alkohol mają mniejszą odporność na infekcje zarówno bakteryjne jak i wirusowe. Alkohol powoduje nieadekwatnie słabą reakcje produkowania granulocytów wielojądrzastych w wypadku infekcji, a na dodatek granulocyty te są mało ruchliwe i mało skuteczne w walce z infekcją. Także odporność komórkowo jest zmniejszona, czego pośrednim dowodem może być relatywnie częste występowanie u alkoholików gruźlicy i nowotworów o etiologii wirusowej.
Alkohol a nowotwory
Brak jest dowodów na karcinogenne działanie alkoholu, ale dość powszechnie przyjmuje się, że może on być kokarcynogenem tzn. może wzmacniać działanie prawdziwego karcynogenu. Najczęściej czynnik alkoholowy jest wymieniany przy raku przełyku, przewlekłym zanikowym nieżycie żołądka, który jest podłożem do raka żołądka, raka prostaty, raka sutka, raka wątroby.
Wpływ alkoholu na płód
Ostatnio znaczną uwagę poświęca się alkoholowemu zespołowi płodowemu (FAS). To zespół objawów występujących u płodu, a potem u noworodka, a którego objawy utrzymują się w dzieciństwie, życiu dorosłym, spowodowany działaniem tetragennym alkoholu, a także jego działaniem "teratogennym neurobehawioralnym".
Na rozpoznanie FAS składają się :
Upośledzenie wzrostu przed- i pourodzeniowe z obniżoną wagą ciała i/ lub zmniejszonym obwodem głowy.
Zaburzenie w stanie neurologicznym, opóźniony rozwój psychomotoryczny, zaburzenie zachowania, obniżony intelekt.
Co najmniej dwa z objawów w obrębie twarzoczaszki: mała głowa, małoocze, wąskie szpary powiekowe, niewykształcona rynienka wargi dolnej, krótki nos, cieńsza warga górna, spłaszczenie twarzy.
Ekspozycja na alkohol w okresie prenatalnym. Objawom tym towarzyszy szereg innych objawów somatycznych i neurobehawioralnych, w tym często poważne wady wrodzone.
Alkohol jest jednym z bardziej istotnych czynników w zakażeniach przenoszonych drogą płciową.
Układ nerwowy
Alkohol jest silną toksyną dla ośrodkowego oraz obwodowego układu nerwowego. Silne działanie neurotoksyczne mają produkty kondensacji metabolitów alkoholu z metabolitami dopaminy. Alkohol przyczynia się także do zwiększonej urazowości czaszki i mózgu oraz do częstszego występowania krwawień domózgowych (krwiaki podtwardówkowe, krwotoki podpajęczne, udary). Podstawowym zadaniem psychologicznym alkoholików jest obrona relacji z alkoholem, zaś podstawowym mechanizmem obronnym zaprzeczenie chorobie.