Wzrost katastrof we współczesnym świecie ma wiele różnorodnych przyczyn, w tym przede wszystkim:
- Zwiększony i szybszy transport ludzi i towarów,
- Duże zagęszczenie ludności na ograniczonych obszarach,
- Rozwój przemysłu chemicznego i technicznego, technicznego tym stale rosnąca produkcja środków wybuchowych i chemicznych oraz ich transport przez gęsto zaludnione obszary przy zachowaniu niewystarczających środków ostrożności,
- Terroryzm państwowy i międzynarodowy,
- Nasilenie konfliktów zbrojnych.
Dla ochrony przed katastrofą podejmowane są odpowiednie działania takie jak:
Organizacja służb ratowniczych
Tworzenie planów zabezpieczania przed skutkami katastrof
Monitorowanie zdarzeń
Tworzenie baz danych
Szeroko pojęta edukacja
Podstawowe cechy katastrofy:
Nagłość występowania
Znaczna liczba poszkodowanych
Różnego rodzaju zniszczenia materialne -
Podział katastrof ze względu na przyczynę:
-Katastrofy naturalne wywołane siłami natury
- katastrofy wywołane przez człowieka
Katastrofy naturalne(pożary powodzie susze trzęsienia ziemi wybuchy wulkanów itp.)
-obok szkód materialnych i licznych ofiar w ludziach mają jako następstwa zniszczenie środowiska, pogorszenie warunków bytowych. Dalszym ich następstwem mogą, być epidemie chorób zakaźnych.
Katastrofy spowodowane przez człowieka charakteryzują się :
- Budowlane i komunikacyjne (powstaniem licznych urazów wymagających pomocy chirurgicznej).
- Chemiczne: mają swoją specyfikę i różnorodność objawów chorobowych, a na podstawie doraźnego badania nie jest łatwo określić stopień i rodzaj zatrucia
- Nuklearne: stwarzają zagrożenie życia wywołane skażeniami promieniotwórczymi.
W aspekcie chronologicznym w udzielaniu pomocy w przypadku katastrof występują 3 okresy:
1 natychmiastowej pomocy
2. przywrócenie warunków normalnego życia
3. rekonstrukcja (odbudowa)
Przykładem poszkodowanych oznaczonych kodem czerwonym są ofiary, które charakteryzuje:
- niedrożność dróg oddechowych,
- niewydolność oddechowa,
- niewydolność krążenia/wstrząs,
- niekontrolowany krwotok zewnętrzny,
- krwotok wewnętrzny lub jego podejrzenie,
- uraz głowy z obniżeniem poziomu świadomości,.
- oparzenia twarzy i górnych dróg oddechowych,
- wdychanie gazów drażniących,
- oparzenia II i III stopnia 20-60 % powierzchni ciała,
- stan padaczkowy, astmatyczny, hipoglikemia,.
Druga, grupę stanowią, poszkodowani z poważnymi obrażeniami oznaczeni kodem żółtym (11 kolejność ewakuacji), W chwili przypisywania im tego kodu są w stanie wydolności oddechowo-krążeniowej i zorientowani w miejscu i w czasie. Nie podjęcie leczenia w trybie pilnym, w takich przypadkach, może spowodować, że ich stan kliniczny ulegnie wkrótce pogorszeniu (najdą się w stanie zagrożenia życia) lub zostaną zagrożeni utratą kończyny . Przy kładem tej grupy ofiar mogą być poszkodowani z obrażeniami takimi jak:
- otwarte złamania,
- mnogie złamania.
- urazy kręgosłupa,
- rozległe zranienia,
- obrażenia twarzy i oczu,
- oparzenia II i III stopnia 10-20 % powierzchni ciała,
- amputacje.
W Polsce wymienia się przynajmniej 54 substancje, które ze względu na swoje specyficzne działanie mogą stworzyć szczególnie niebezpieczne zagrożenie dla ludności i środowiska w trakcie awarii. Do najgroźniejszych należą substancje takie, jak:
trichlorek fosforu - stosowany w syntezie barwników i nawozów fosforowych
Dlchlorek siarki - stosowany w przemyśle cukrowniczym I syntezie barwników
Izocyjanian metylu - stosowany w syntezie Insektycydów i poliuretanów
Fosgen - stosowany w syntezach leków i barwników
Dinitrofenol - stosowany do produkcji pestycydów I barwników
Chloroetanol - stosowany do produkcji tworzyw sztucznych
Akrylonitryl - stosowany do produkcji włókien sztucznych
Siarkowodór - stosowany do produkcji gumy oraz w papiernictwie i chłodnictwie
Amoniak - stosowany w syntezie nawozów, tworzyw sztucznych I w chłodnictwie
Disiarczek węgla - stosował)- w przemyśle włókienniczym
Bromek metylu - stosowany w chłodnictwie oraz jako środek matylujący
Tlenek etylenu - stosowany do produkcji Insektycydów
Dioksyny - stosowany w syntezie organicznej, zanieczyszczenie pestycydów
Chlor - środek dezynfekujący I odkażający, stosowany przy uzdatnianiu wody
Fluorowodór - stosowany przy obróbce szkła i kryształów, petrochemia
Cyjanowodór - stosowany do produkcji barwników, stali
Na terenie Polski znajduje się ok. 3500 zakładów przemysłowych, z czego 100 zakładów stwarza największe zagrożenie.
Skrót REACH pochodzi od angielskich słów Registration, Evaluation i Authoriaal of chemicals (rejestracja, ocena I autoryzacja chemikaliów). Na projekt REACH składa się:
Rejestracja
Producenci środków chemicznych będą zobowiązani dostarczać do centralnej agencji
chemicznej formularz rejestracyjny, zawierający dane o bezpieczeństwie każdego związku produkowanego w ilości powyżej jednej tony rocznie. Im mniejszy tonaż produkowanego środka, tym mniej informacji będzie wymaganych - dla związków produkowanych w Ilości 1 - 10 ton rocznie wymagane będą jedynie bardzo podstawowe informacje.
Ocena
Dane dotyczące bezpieczeństwa środków produkowanych w większych ilościach i innych chemikaliów budzących obawy będą poddawane ocenie specjalistów.
Autoryzacja
Substancje chemiczne stanowiące bardzo duże zagrożenie byłyby wycofywane, zastępowane przez bezpieczniejsze odpowiedniki, chyba, że zakłady przemysłowe
Były by w stanie zapewnić "odpowiednią kontrolę" ryzyka wynikającego z ich stosowania i umieć wykazać, że ich wartość "socjoekonomiczna" jest większa od stwarzanych zagrożeń.
Według REACH związkami wysokiego ryzyka są substancje:
- o właściwościach rakotwórczych, uszkadzające DNA lub zaburzające procesy reprodukcji,
- bardzo trwate, ulegające biokumulacji a jednocześnie toksyczne,
- bardzo trwałe i wykazujące szczególnie silną zdolność do biokumulacji
- niebezpieczne z innych względów, w tym substancje naruszające gospodarkę hormonalną organizmu
1979r. w Londynie ginie Georgij Marków po ukłuciu przez „przypadkowego" przechodnia parasolem. Przyczyną było wprowadzenie do organizmu rycyny.
Wojna Iraku z Iranem - stosowano iperyt, 30 tys. żołnierzy cierpi z tego powodu do chwili obecnej.
Prawdopodobnie użyto „VX” na podstawie relacji żołnierzy iradzkich, którzy opisywali skutki działania - w wyniku skurczów mięśni dochodziło do złamań kości.
1995 Sekta Najwyższa Prawda stosuje Sarini w metrze japońskim.
5 000 ofiar, w tym również zatrucia Wtórne lekarzy oraz personelu ratowniczego.
Tak naprawdę broń chemiczna podobnie jak broń biologiczna należy do bmr. ubogich.
Dysponując w miarę rozwiniętym przemysłem przetwórstwa chemicznego, ropy naftowej, nawozów sztucznych można pokusić się o produkcję broni chemicznej.
Według ministra Marka Siwca (raport 2001)
Broń biologiczna jest w posiadaniu około 15 Państw?
Posiadają:
Irak, Iran, Libia, Chiny, Korea Pół., Korca Pd., Izrael, Kazachstan, USA, Rosja, Syria. Prawdopodobnie posiadają: Egipt, Indie, Pakistan.
Koszty wywołania porównawczych strat cywilnych na 1 km przy użyciu:
Broni Konwencjonalnej 2 000$
Broni Nuklearnej 800$
Broni Chemicznej 100$
Broni Biologicznej 1 $
Dane wg Sztokholmskiego Instytutu Badań nad Pokojem - Kryteria idealnego środka Broni Biologicznej
- Wysoki współczynnik zachorowalności
- Niskie dawki infekcyjne.
- Duża zakaźność
- Krótki okres intubacji.
- Trudny do wykrycia we wczesnym etapie.
- Duża dostępność.
- Niski koszt produkcji.
Akty prawne
1925r. Protokół Genewski zakazujący produkcji magazynowania i stosowania broni chemicznej i bakteriologicznej.
10.04.1972r. Uchwalona Międzynarodowa Konwencja zakazująca badań
produkcji magazynowania i nabywania broni biologicznej i toksycznej. Jednocześnie Jest w niej zapis zobowiązujący do zniszczenia posiadanej broni biologicznej.
Od 1985 r. nad ograniczeniom ewentualnego rozprzestrzenianiu b.b. czuwa powstałe nieformalne ugrupowani" - GRUPA AUSTRALIJSKA (30 członków Państw, w nim Polska od 1994r.)
Podstawowymi celami GA są:
Ograniczenie groźby rozprzestrzeniania postanowień
Skuteczna realizacja postanowień konwencji
Zwiększenie przejrzystości państw GA w oparciu o listy kontrolne obejmujące tzw. Listy ostrzegawcze 19S9r. - 50 związków chemicznych oraz dwie listy z 1991 r. z wykazem sprzętu do produkcji broni biologicznej.
Obecnie na liście znajduje się:
43 patogeny ludzkie
18 patogenów zwierzęcych
19 patogenów roślinnych
EPIDEMIOLOGIA
Dostępne wiadomości na temat ostrych zatruć w Polsce są niepełne Obowiązek zgłaszania ich do Stacji SanEpid, wprowadzono w 1973 r. W/g danych szacunkowych Uczba zatruć waha się w granicach 30 - 40 tys. Rocznie. Częściej wśród ludności miejskiej niż wiejskiej. W epidemiologii zatruć przyjmuje się tradycyjnie podział:
Zatrucia samobójcze
Zatrucia przypadkowe
Zatrucia zawodowe