Egzamin:- czerwiec 2001 - test wielokrotnego wyboru. 30 sek na 1 pyt testowe, 5 min na zadanie

Literatura:

1. Wykłady

2. Gospodarowanie kapitałem w firmie- skrypt (w całości)

3. Podstawy zarządzania finansami- Birgham (wybrane rozdziały)

4. Praktyczne zarządzanie kapitałem- Dobbins, Witt, Frąckowiak (w całości)

Temat: Istota i cechy kapitału

Kapitał to kategoria ekonomiczna.

Użyta została po raz pierwszy przez Böhum- Bawerta. Twierdził, że bez względu na to z czego składa się kapitał, to na pewno składa się z takich dóbr, z których można uzyskać czysty dochód.

Irwin Fischer twierdził, że kapitałem jest cały zasób bogactwa, który istnieje w danej chwili. Całe bogactwo jest produkcyjne, czyli dąży do wytwarzania usług, których realizacja wymaga czasu.

W tych ujęciach kapitał sprowadzany był do tego bogactwa, które ma charakter produkcyjny.

Alfred Marschall twierdził, że kapitał to rzeczy tworzące przesłanki produkcji, której wytworem są rzeczy tworzące bogactwo.

Jeżeli produkcja wytwarza buble, znaczy to, że nie użyto do niej kapitału.

John Keynes uważał, że kapitał to przeszła praca wcielona w obiekty, które mają ceny zależne od rzadkości i obfitości. Im rzadsze i mniej obfite, tym cena jest większa.

Współczesne poglądy na kapitał:

Wanda Pazio: z pojęciem kapitału łączy się wszystko to, co wytwarza system gospodarczy (tzw. bogactwo narodowe) i co jest następnie używane jako nakład na produkcję przyszłych dóbr i usług.

Ułomnością tego poglądu jest to, że wg niego oszczędności na czarną godzinę to nie kapitał.

Definicja kapitału (skrypt): kapitał to wszelkie dobro istniejące w danym momencie, które ma potencjalną zdolność do pomnażania swej wartości w czasie.

Centralne miejsce w gospodarce zajmuje kapitał. Wynika to z faktu, że kapitał jest zdolny do wzrostu. Jest to tzw. potencjalna zdolność do pomnażania swej wartości. Jeśli kapitał będzie racjonalnie zainwestowany, to ta właściwość potencjalne stanie się rzeczywista. Kapitał może zmniejszyć swą wartość, jeśli jest używany niewłaściwie.

Współczesne poglądy polskich ekonomistów na kapitał

W latach 90- tych próbowano utożsamiać kapitał z zasobami.

Wg Pierścionka kapitał to zasoby organizacyjne składające się z elementów materialnych i niematerialnych. Kapitałem jest każdy czynnik produkcji.

Poglądy Pierścionka krytykował Owsiak. Uważał, że jeśli traktujemy kapitał w aspekcie zasobowym, to nie wchodzi w pojęcie zasobów kapitał finansowy.

Klasyfikacja kapitału

Ze względu na formy występowania kapitału rozróżnia się:

1. Kapitał realny- odnoszony jest do konkretnych dóbr materialnych, które umożliwiają zaistnienie procesu produkcyjnego.

2. Kapitał finansowy- nie służy wytwarzaniu dóbr, ale występuje w postaci gotówki, kredytu, papierów wartościowych. Jest źródłem finansowania kapitału realnego.

Kapitał realny stwarza tylko warunki realizacji procesu produkcyjnego, a źródłem jego finansowania i warunkiem procesu produkcyjnego jest kapitał finansowy.

Wanda Pazio wyodrębnia 2 rodzaje kapitału:

1. Kapitał fizyczny (realny)

2. Kapitał nieuchwytny- nie ma egzystencji materialnej. Są to:

1. Patenty

2. Licencje

3. Znak firmowy

4. Wartość firmy

5. Wiedza i umiejętności pracowników

Wyróżniamy następujące grupy występowania kapitału:

1. Kapitał rzeczowy

2. Kapitał finansowy

3. Kapitał nieuchwytny

4. Czasem kapitał chwiejny (ludzie o dużej wiedzy podkupieni przez konkurencję)

Każda z tych trzech grup: rzeczowy, finansowy i nieuchwytny mają potencjalną właściwość do pomnażania swojej wartości

Ze względu na kryterium własności wyróżnia się:

1. Kapitał własny- składa się z następujących elementów:

1. Kapitał podstawowy

2. Rezerwy tworzone z zysku

3. Zysk bilansowy

2. Kapitał obcy- obejmuje:

1. Krótkoterminowy- kredyty udzielane na okres nie dłuższy niż rok bilansowy

2. Długoterminowy- obejmuje pożyczki i kredyty podlegające zwrotowi w okresie dłuższym niż rok bilansowy

Kapitał podstawowy:

• W przedsiębiorstwach państwowych to fundusz zakładowy - wyraża kapitałowy udział Skarbu Państwa w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa

• W spółkach z o.o. to fundusz udziałowy - podczas trwania spółki nie wolno zwracać wspólnikom dokonywanych wpłat na poczet udziałów

• W S.A. to kapitał akcyjny

Rezerwy tworzone z zysku:

• W przedsiębiorstwach państwowych jest to fundusz przedsiębiorstwa. Tworzony jest z wyniku finansowego

• W spółkach jest to kapitał zapasowy. Można go podzielić na obligatoryjny lub fakultatywny.

Obowiązek tworzenia wynika z art. 427 k.h., który nakazuje S.A. przekazywać na ten cel 8% czystego zysku rocznego tak długo, dopóki kapitał zapasowy nie osiągnie wartości 1/3 kapitału akcyjnego.

Zysk bilansowy to pozytywny efekt działania przedsiębiorstwa w danym okresie gospodarowania. Jest to różnica między dochodami ze sprzedaży a kosztami własnymi, skorygowana o elementy wyrównania rentowności oraz o saldo strat i zysków nadzwyczajnych.

Kapitał przemysłowy- to ujęcie dominowało u klasyków. Przynajmniej jedną z form jego funkcjonowania jest produkcja.

Wyróżnia się następujące formy kapitału przemysłowego:

1. Kapitał pieniężny- jest wyrażony w pieniądzu. Pomnaża swoją wartość w sposób zależny od zastosowania:

• Przez lokatę- kapitał lokacyjny

• Przez pożyczkę- kapitał pożyczkowy

Różnią się tym, że pożyczkowy musi być zwrócony za określoną opłatą.

2. Kapitał produkcyjny- powstaje przez odpowiednie skierowanie kapitału pieniężnego. Kapitał pieniężny może być skierowany na:

• zakup środków produkcji- mamy wtedy do czynienia z kapitałem stałym

• pozyskanie siły roboczej- mówimy wtedy o kapitale zmiennym.

Kapitał stały nie zmienia swej wartości w procesie produkcji. Kapitał zmienny wzrasta wraz ze wzrostem wartości dodatkowej tworzonej przez pracowników.

Kapitał produkcyjny może być dzielony z punktu widzenia kryterium jego trwałości. Wyróżnia się wtedy:

• Kapitał produkcyjny trwały- są to środki trwałe i zrównane z nimi składniki, wartości niematerialne i prawne oraz majątek finansowy, który stanowią udziały w kapitale zakładowym innych przedsiębiorstw. Trwałość tego majątku jest dłuższa niż rok.

• Kapitał produkcyjny obrotowy- ulega stałemu przekształcaniu i zmienia swą naturalną postać. Ma charakter dynamiczny. Cechą charakterystyczną jest to, że przenosi całą swą wartość na wyrób w ciągu jednego cyklu produkcyjnego.

3. Kapitał towarowy- składa się na niego wartość wytworzonych w danym okresie towarów. Jest tą postacią efektu kapitału produkcyjnego, która przeznaczona jest na sprzedaż. Wyroby, które nie są przeznaczone na sprzedaż nie są kapitałem towarowym.

Wobec tej postaci kierowane są postulaty. Dotyczą szybkiej sprzedaży. Nie można produkować na magazyn. Stopień rzeczywistego pomnożenia wartości kapitału zależy od tego, jak szybko i po jakiej cenie wyroby zostaną sprzedane.

Kapitał towarowy zawiera w sobie zamrożone postacie kapitału pieniężnego i produkcyjnego.

2

Zarządzanie kapitałem

Wykład 1 2000-10-11

Agata

---