II. Płytki elewacyjne
Stosowanie materiałów wykończeniowych, które imitują drewno, kamień czy cegłę, stało się w budownictwie zjawiskiem powszechnym. Sztuczne zamienniki z reguły są tańsze, bardziej ekonomiczne w transporcie, prostsze w montażu i łatwiejsze w eksploatacji. Inwestorów przekonuje też wygląd, przeważnie bardzo wiernie naśladujący naturalny budulec. Popularność elewacji z płytek imitujących kamień lub cegłę ilustruje jedną z tendencji współczesnego budownictwa: dążenie do łączenia tradycji z wymogami nowoczesności. Ze sztucznego kamienia wykonuje się elewacje zewnętrzne, podmurówki, ogrodzenia a także wystrój ścian wewnętrznych, obudowy kominków itp. Na tak szeroki zakres stosowania płytek elewacyjnych wpływają wymienione na wstępie czynniki oraz estetyka i trwałość elewacji. Opinie PZH oraz aprobaty techniczne ITB potwierdzają ich mrozoodporność i małą promieniotwórczość naturalną. Elewacja z płytek jest prostsza do wykonania niż obmurowanie. Nie wymaga poszerzania fundamentów budynku jak na przykład ścianka licowa z cegły klinkierowej.
Rodzaje płytek
Do wykańczania elewacji stosuje się najczęściej płytki:
klinkierowe,
gresowe - z gresu czerwonego lub porcelanowego,
kamienne - naturalne, najczęściej z piaskowca oraz sztuczne,
syntetyczne - produkowane z żywic i tworzywa sztucznego z dodatkiem kruszywa naturalnego, przypominające płytki klinkierowe.
Płytki klinkierowe są cienkie, mają grubość od 8 do 10 mm; mogą mieć różne kolory kształty i wymiary. Zależnie od rodzaju i wielkości płytek elewacja może przypominać na przykład mozaikę, ścianę z tradycyjnej cegły klinkierowej, a nawet stary mur.
Przygotowanie podłoża
W istniejących domach ściany zewnętrzne najczęściej wykończone są tynkiem cementowo - wapiennym. Decydując się na przyklejenie płytek ceramicznych na takim podłożu, należy sprawdzić czy tynk jest dobrze związany ze ścianą. Nie powinien także być zarysowany ani pylić.
Powierzchnia ściany musi być równa: pod dwumetrową aluminiową łatą nie powinno być szpar większych niż 4-5 mm. W przeciwnym razie należy wyrównać podłoże specjalną masą wyrównującą. Równie często spotykanym podłożem pod płytki jest beton lub żelbet. W nowych budynkach zaleca się odczekać ca najmniej 3 miesiące, ze względu na skurcz betonu, przed położeniem płytek. Płytki można też przyklejać na ścianach z betonu komórkowego. Ze względu na porowatą strukturę tego materiału, zaleca się klejenie płytek na siatce przymocowanej do ściany. Siatka chroni elewację przed uszkodzeniami mechanicznymi i skutkami nagłych skoków temperatury. Należy pamiętać, że przed położeniem płytek każde podłoże musi być oczyszczone z kurzu, brudu i wszelkich tłustych zanieczyszczeń. Niezależnie od rodzaju podłoża zanieczyszczenia zmniejszają przyczepność kleju i w konsekwencji doprowadzają do odpadania płytek.
Jaki klej wybrać
Na rynku oferowane są gotowe kleje jednoskładnikowe uelastycznione oraz dwuskładnikowe na bazie cementowej z dodatkiem wody lub środków uelastyczniających. W zależności od użytych dodatków otrzymuje się klej sztywny lub uelastyczniony ( w mniejszym lub większym stopniu ).
Wybierając klej do płytek należy pamiętać, że znajdują się one w zupełnie innych warunkach niż takie, które układamy wewnątrz pomieszczeń. Jednym z ważnych czynników, jakie będą oddziaływać na elewację z płytek, są zmiany temperatur i związane z tym odkształcenia termiczne materiału. Odkształcenia te zależą od różnic temperatur, ale też od rozszerzalności liniowej samego materiału. Rozszerzalność liniowa płytek zależy od ich wymiarów (większe płytki ulegają większym odkształceniom ) oraz od różnicy temperatur na zewnątrz budynku. Znaczenie ma więc także orientacja ściany względom słońca. W dzień płytki rozszerzają się a nocą kurczą.
Klej do mocowania płytek musi zatem nie tylko utrzymać je na ścianie, ale także przenieść naprężenia wywołane odkształceniami termicznymi płytek. Trzeba pamiętać o tym, że samo podłoże również się odkształca. Każdy klej ma pewną zdolność do przenoszenia naprężeń powstałych między okładziną a podłożem, ale jest ona ograniczona. ( Po przekroczeniu maksymalnych wartości naprężeń następuje ścięcie warstwy kleju a zależy to od jego elastyczności )
Odpowiedni klej dobiera się zatem uwzględniając następujące cechy płytek :
rozszerzalność liniową
maksymalne odkształcenia płytek
rodzaj i wymiary płytek
oraz położenie budynku względem stron świata.
Jeżeli na rozpatrywanej elewacji różnica temperatur sięga 60oC, do klejenia dużych płytek o boku powyżej 40 cm należy użyć kleje uelastycznione.
W naszym klimacie może wystąpić jeszcze większa różnica temp. ( w lutym i marcu ). W słoneczny dzień ciemne płytki mogą nagrzewać się nawet do temp 850C a w nocy zdarza się, że temp. Spada jeszcze do -15oC. Różnica temp. wynosi wówczas 100oC dlatego specjaliści zalecają stosowanie kleju uelastycznionego do wszystkich rodzajów płytek na zewnątrz budynku.
Ważne tutaj jest, aby układając płytki pamiętać o dylatacjach ( co 12-16 m2 ) dzieląc podaną powierzchnie na pola podobne do kwadratów oraz stosować przerwy dylatacyjne w miejscach gdzie są one w podłożu na którym naklejamy okładzinę.
Do wypełnienia spoin należy stosować materiały elastyczne zdolne przenieść naprężenia spowodowane odkształcaniem się płytek.