1.Czym grozi pozostawienie części sklepienia komory? (z zajęć)
-zły wgląd w dno komory i dostępność dla narzędzi
-przebarwienie spowodowane rozpadem pozostawionej miazgi
-złe wypłukanie uszczelniacza z komory i przebarwienia
-infekcja tkanek okołowierzchołkowych
2.Korzyści z płukania kanałów
Stosuje się w tym celu środki o właściwościach przeciwbakteryjnych, litycznych w stosunku do subst. org. oraz zmiękczające zębinę.
-ułatwia to i skraca czas opracowania mechanicznego
-usuwa martwicze masy z miejsc niedostępnych dla narzędzi (odgałęzienia boczne, kanały dodatkowe, kanaliki zębinowe)
-tworzy poślizg dla narzędzi i zapobiega ich zaklinowaniu w kanale i złamaniu
-dezynfekuje kanał (ewentualne przepchnięcie zakażonego materiału staje się wtedy mniej niebezpieczne)
-rozpuszcza subst. org. i usuwa je z kanału (zakażone resztki miazgi)
-może usuwać warstwę mazistą (umożliwia to dobre przyleganie brzeżne mat. wypełn.)
-usuwa wióry zębinowe (powstałe podczas opracowywania kanału) i zapobiega zaczopowaniu światła kanału
3.Środki do płukania kanałów
Cechy:działanie bakteriobójcze, rozpuszczanie subst. org. , usuwanie warstwy mazistej, niskie napięcie powierzchniowe, nie drażnienie tkanek okołowierzchołkowych.
Płukanie, strszykawką z igłą irygacyjną prostą lub zagiętą(najlepiej z otworem bocznym), maszynowe, ultradźwiękowe
a)podchloryn sodu
-antyseptyk
-0,5- 5,25%
-silnie rozpuszcza martwe tkanki
-drażni tk. Okołow.
-nie działa na subst. nieorg. Zębiny
-np. Clorox, Chloran, Chlorocid
b)woda utleniona
-bakteriobójcza
-ma małe działanie drażniące
-brak właść. litycznych
-tworząca się piana dobrze usuwa bakt., elementy martwej tkanki i wióry zębinowe
c)roztwór chlorcheksydyny
-0,2%
-sbakteriobójcza
-brak właść litycznych
d)chelatory tj. EDTA
-ułatwia opracowanie mechaniczne
-usuwanie w. Mazistej
-chemicznie poszerzają wąskie kanały (rozpuszczanie soli wapnia)
-brak właść litycznych i bakteriobójczych
-stwarza ryzyko perforacji kanału
e)nadtlenek mocznika
-bakteriobójczy
-właść lityczne
-nie drażni tj podchloryn sodu
-nie rozpuszcza zębiny
4. Co to jest Via falsa?
-kanał fałszywy, którego ujście znajduje się w innym miejscu niż anatomiczny otwór wierzchołkowy
-towarzyszy temu perforacja ściany korzenia
-powoduje to poważne powikłania
-wyróżnia się perforacje wewnątrz i zewnątrz zębodołowe
5.Co sprzyja perforacji korzenia
-mało elastyczne narzędzia
-zbyt durza siła nacisku
-preparaty rozmiękczające zębinę
-korzenie o cienkich ścianach
-korzenie silnie zakrzywione o nieregularnym przebiegu (należy używać pilników tj Safety Hoedstrem)
6.Co to są kanały boczne?
-odgałęzienia kanału gółwnego, nie posiadające ujścia komorowego
-mogą odgałęziać się w różnych miejscach
-przebiegają przez zębinę i cement i łączą się dodatkowymi otworami w ozębną (moą też kończyć się ślepo w zębinie)
-odmianą są pseudokanały, które odgałęziają się od kanału i po samodzielnym przebiegu na pewnym odcinku ponownie łączą się z kanałem głównym
7.Co to jest kanał dodatkowy?
-mają początek w komorze zęba i kończą się w ozębnej otworami dodatkowymi
-nie zawsze mają przebieg równoległy do kanału głównego
-mogą powstawać po zakończeniu rozwoju zęba np. w kanałach o przekroju biszkoptowatym (przez odkładanie się zębiny wtórnej fizjologicznej)
- odmianą są tzw. Kanały komorowo- ozębnowe- częste w zębach trzonowych w miejscu rozwidlenia się korzeni
8.Co to jest delta korzeniowa?
-utworzona jest z kanałów bocznych w wierzchołkowej części korzenia
-kanały mogą przebiegać przez cement oraz cement i zębinę
-kanały przebiegające przez sam cement powstają po uformowaniu zębiny w czasie nawarstwiania się cementu
-może utrudniać lub uniemożliwiać prawidłowe leczenie endodontyczne
-wypełniona jest tkanką miazgowo-ozębnową
9.Środki smarujące (poślizgowe, lubrykanty)
-zawierają glicerynę , niekiedy też EDTA i nadtlenek mocznika
-ułatwia opracowanie stwarzając poślizg dla narzędzi
-chroni to przed zaklinowaniem i złamaniem narzędzia w kanale
-postać żelu lub kremu
-zwykle dostępne w strzykawkach
-np. Glyda, Endogel, Gly-oxide
-wskazane przy kanałach niedrożnych (zobliterowanymi solami wapnia), wąskich, zakrzywionych
-obowiązkowo używa się ich przy narzędziach maszynowych
-po opracowaniu kanału muszą być dokładnie wyołukane (np. podchlorynem sodu)
10.Co to jest i jak usuwa się warstwę mazistą z kanału zębowego?
w.mazista:
-drobne cząsteczki zanieczyszczeń na pow. Zębiny
-są to elementy org i nieorg.
-opiłki zębiny, resztki tkanki miazgoweji włókana odontoblastów, drobnoustroje, cząstki metali (z narzędzi) oraz woda
-1-2 um grubości
-wnika w światło kanalików zębinowych nawet na głębokość 40um
-składa się z 2 warstw 1)powierzchowna -luźna, łatwo usuwalna 2)głęboka -zakotwiczona w kanalikach i trudna do usunięcia
Korzyści z jej usunięcia:
-lepsze odkażenie świateł kanalików zębinowych
-lepsza szczelność brzeżna wypełnienia
-zmniejszenie ryzyka reinfekcji
Usuwanie:
-najskuteczniej w dwóch etapach 1) przepłukanie EDTA lub 40% kwasem cytrynowym, 2)
przepłukanie 2,5% Na0Cl
-z wykorzystaniem ultradźwięków i roztworu NaOCl
11.Jakie są cele opracowania biomechanicznego?
a)usunięcie zainfekowanych resztek martwej miazgi i najbardziej zakażonych części zębiny przyległych bezpośrednio do mas zgorzelinowych
-zmniejsza to ilość DU
-odsłonięcie szerszego światła regularnych kanalików co pozwala na lepsze działanie środków odkażających
b)nadanie odp. rozmiaru i kształtu stożka co ułatwia wprowadzenie mat. wypełn. do kanału
c)wygładzenie ścian kanału i lepsze przyleganie materiałów (szczelność brzeżna)
12.Jakie znasz metody opracowania kanału i ja ki jest ich podział?
A)wg rodz. narzędzia: ręcvzne, maszynowe(z kątnicami redukcyjnymi lub specjalnymi kątnicami endodontycznymi), dźwiękowei ultradźwiękowe, laserowe
B)wg miejsca rozpoczęcia preparowania.
a)wierzchołkowo -koronowe (poczętek w części wierzchołkowej)
-tradycyjna
-step-back (wstecznego stopniowania)
b)koronowo-wierzchołkowe
-crown-down (postępującego stopniowania)
-crown-down pressureless
-crown down balanced force
-duble flared (podwójnego poszerzenia)
13.Jakie są ogólne zasady opracowania kanałów?
1)-zachowanie naturalnego przebiegu i kształtu kanału
-oszczędzanie zębiny przywierzchołkowej
-nadanie kształtu stożka
-opracowanie zgodnie z przebiegiem krzywizny kanału (doginanie narzędzi, pilniki giętkie, pilniki Safety-H)
2)-uformowanie stopnia w zębinie przy otworze fizjologicznym
3)-używanie narzędzi wykalibrowanych na długość roboczą kanału
4)-pierwsze narzędzie powinno być dobrane do średnicy kanału i stanowić punkt odniesienia dla kolejnych narzędzi
-stosowanie kolejno narzędzi o numer większych lub mniejszych (zależnie od wybranej metody)
5)-rozmiar poszerzenia zależy od morfologii i średnicy kanału przed leczeniem
-minimalna szerokość w części przyw. odpowiada narzędziu o numerze 25-30
6)-kanały zakażone- ze zgorzelinowym rozpadem miazgi należy opracowywać szerzej
7)-opracowywanie w środowisku wilgotnym
8)-urzywanie narzędzi jałowych
9)-narzędzia o nr 10 lub mniejszym używać jednorazowo (uniknięcie ryzyka złamania, dużo efektywniejsza praca)
15. Co to jest i jakie znasz metody pomiaru długości roboczej kanału?
dł. rob. -od otworu fizjologicznego do dowolnie obranego punktu referencyjnego
1)metody orientacyjne (niedokładne, służą jednak jako metody pomocnicze)
-nakłucie- aż do odczucia bólu przez pacjenta spowodowanego podrażnieniem ozębnej (igłą Millera, pilnikiem , poszerzaczem)
-sączkiem papierowym- po wcześniejszym osuszeniu kanału (pacjent czuje lekki bój, a wierzchołek sączka staje się wilgotny)
2)metody radiologiczne
-z użyciem narzędzia w kanale
-Bergera (żwiek pomiarowy przymocowany na zewnątrz kanału do szyjki zęba klamrą Hatcha)
-Besta (ćwiek na zewnątrz kanału, umocowany woskiem)
-Ingle'a
-Lenheima (klisza do zdjęć rtg z podziałką)
Przeciwskazania do tego rodzaju metod to: przebyta radioterapia, ciąża, silne odruchy wymiotne spowodowane koniecznością umieszczenia kliszy w JU
3)metody endometryczne
-endometry opornościowe
-endometry częstotliwościowe
16. wg lakich kryteriów ocenia się poprawność wypełnienia?
Cel wypełnienia:
-szczelne zamknięie kanału tzn. całkowita izolacja jego światła od otworu wierzchołkowego
-ochrona przed reinfekcją (drobnoustrojami w odgałęzieniach bocznych lub kanalikach zębinowych lub z mikroprzecieku z JU)
1)prawidłowe wypełnienie- do otworu fizjologicznego. Wg Barańskiej- Gachowskiej są pewne granice tolerancji:
u dzieci i młodzieży 0,5 -1mm przed wierzchołkiem radiologicznym
u dorosłych 1-2mm
2)złe wypełnienie:
-kanał niedopełniony (powstaje wtedy przestrzeń wypełniająca się płynem tkankowym, który może ulec zakażeniu
-przepchnięcie materiału wypełniającego
17.Jakie jest postępowanie w przypadku perforacji ścian kanału?
-stanowi to poważne powikłanie w leczeniu endodontyczny
-bardzo często stanowi przeciwskazanie do kontynuowania leczenia
-wyróżnia się perforacje zewnątrz i wewnątrz zębodołowe
-jeśli jest ono blisko komory można zamknąć ją glass-jonomerem , preparatami na bazie wodorotlenku wapnia lub chydroksyapatytów oraz prepartem Pro Root-MTA
-jeśli perforacja jest w 1/3 przywierzch. Części kanału mażna uratować ząb poprzez resekcję części korzenia
18.Jakie mogą być przyczyny przebarwień zębów?
1)przyczyny miejscowe:
-urazy zębów prowadzące do przerwania pęczka naczyniowo nerwowego i wylew krwi do jamy zęba (w wyniku rozkładu hemoglobiny tworzy się ciemny siarczek żelaza)
-zabieg ekstrypacji w znieczuleniu, podczas któredo krew może wniknąć w kanaliki zębinowe(Gachowska)
-obecno martwej miazgi w jamie zęba i rozkład mas zgorzelinowych
-lekkie urazy i zabiegi lecznicze prowadzące do powstania zębiny reparacyjnej (nieco ciemniejsze zabarwienie)
- materiały stosowane do odbudowy twardych tkanek zęba (tj. amalgamaty, wielokrotnie używany tlenek cynku z eugenolem, który powoduje żółto-brunatne zabarwienie)
-materiału do wypełniania kanałów tj: pasty rezorcynowo-formalinowe (różowo-czerwone przebarwienia), pasty jodoformowe (brunatne p.), pasty tlenkowo-cynkowo-eugenolowe (żółtobrunatne p.)
2)przyczyny ogolnoustrojowe
a)choroby tj. zwłóknienie torbielowate i niewydolność trzustki, przewlekłe choroby płuc, niewydolność innych gruczołów wydzielania wewnętrznego (brunatne, szaroczarne p.)
b)tetracyklina (używana w okrecie rozwoju zęba) -p. brunatne
c)fluoroza endemiczna -p. kredowo-białe, brunatne, czarne
19.Jakie są cechy idealnego materiału do wypełnień stałych?
-brak działania cytotoksycznego
-działanie przeciwbakteryjne
-łatwość wprowadzania mat. do kanału, przyczepność do zębiny, odpowiednia plastyczność i odpowiednio długi czas wiązania umożliwiające prawidłowe wypełnienie
-trwałe i szczelne wypełnienie (dobra adhezja do zębiny, nie uleganie resorpcji ze światła kanału- brak rozpuszczalności w płynach tkankowych)
-łatwość usuwania po stwardnieniu (w przypadku konieczności powtórnego wypełnienia)
-dobry kontrast w obrazie rtg
-jeśli materiał nie działa przeciwbakteryjnie powinien być łatwy do wyjaławiania
-brak działania hamującego procesy reperacyjne tkanek okołow. ,właściwości stymulujące odbudowę tkanek. okołow.
-brak działania mutagennego, karcinogennego
-nie wywoływanie reakcji immunologicznych i alergicznych
-nie przebarwianie twardych tkanek zęba
-brak skurczu w procesie wiązania, najlepiej jest gdy materiał wykazuje pęcznienie pod wpływem wilgoci w kanale
-po przepchnięciu mat. przez otwój fizj. Powinien on ulegać resorpcji
Żaden materiał nie wykazuje tych cech!
20.Materiały do wypwłnień tymczasowych (z zajęć)
-resorbują się w kanale,
-są łatwo usuwalne
-nie drażnią ozębnej
-wykazują działanie odontotropowe
-np. preparaty na bazie Ca(OH)2 nietwardniejące, ćwieki z Ca(OH)2 (tj. Calcium Hloroxide), ćwieki z chlorcheksydyną (Activpoint)
21.Co to jest mikroprzeciek?
-przedostanie się płynów, bakterii, cząstek lub jonów, a nawet powietrza między ubytek, a wypełnienie
-sprzyja to powstawaniu próchnicy wtórnej, przebarwień zęba oraz reinfekcjom
22.Jakie są cele chemicznego opracowania kanału?
usunięcie resztek miazgi, opiłków zębiny powstających podczas mechanicznego opracowania kanałów, skrzepów krwi, wysięków surowiczych i ropnych
-rozpuszczanie martwych tkanek
-usuwanie warstwy mazistej
zmniejszenie ryzyka złamania narzędzi w kanale
23. Wymień metody wypełniania kanałów korzeniowych.
-m. jednego ćwieka
-m. kondensacji bocznej (zimnej lub ogrzanej gutaperki)
-kondensacja pionowa ciapłej gutaperki
-kondensacja termochemiczna
-m. wstrzykiwania gutaperki (m. termoplastyczna) systemami Thermaphil, Obtura II,
System B
-systemy próżniowego wypełniania jamy zęba
24.W których zębach występuje dno komory?
a)w szczęce:
-1 przedtrzonowiec
-1 trzonowiec
-2 trzonowiec
b)w żuchwie:
-1 trzonowiec
-2 trzonowiec
25.Na czym polega dewitalizacja miazgi. Wymień powikłania i ich przyczyny
Środki dewitalizujące: zawierają paraformaldehyd, mają postać maści lub past (Parapasta, Depulpin)
Proces: zachodzina zasadzie mechanizmu koagulacji białek pod wpływem uwalnianego paraformaldehydu co prowadzi do denaturacji i w końcu do utraty ich życiowych funkcj,
-jest to proces nieodwracalny
-paraformaldehyd mumifikuje tez miazgę i wytwarza tzw linię demarkacyjną na geanicy z ozębną
Zakładanie: bezpośrednio na obnażoną miazgę, przykryć tamponem z waty i założyć szczelny opatrunek z fleczeru (zakładać w dwuch warstwach: 1-zarobionej rzadko, 2 bardzo gęstej), fleczer zakładać bez ucisku na ścianę dokomorową
Na przebieg procesów potrzebny jest czas ok. 1-2 tygodni. Ok. 1 tydz. w zębach jednokorzeniowych i ok. 2 tyg. w zębach wielokorzeniowych
Powikłania:
-bóle następcze, wynikające z samego działania pasty z paraformaldehydem, często przyczyną jest zbyt mocny ucisk tamponu z waty na założony preparat
-przesączanie na przyzębie brzeżne, może doprowadzić do martwicy dziąsła, spowodowane nieprawidłowym i nieszczelnym założeniem opatrunku
-podrażnienie lub zapalenie tk. okołow. , zpowodu użycia zbyt dużej ilości preparatu dewit.
-uszkodzenie tkanki miazgowo-ozębnowej, która traci właściwości metaplastyczne i nie wytwarza twardej blizny zamykającej otwór wierzchołkowy (zapory dla bodźców patogennych)
26.Polip miazgi, objawy kliniczne zmiany morfologiczne, metody leczenia.
1)zmiany morfologiczne
-polip miazgi należy do pulpopatii nieodwracalnych
-miazga nie obumiera, ale zaczyna proliferować
-powstaje rozrost ziarniny z dużą ilością młodych naczyń i z komory zęba wyłania się polp miazgi
-powstają nacieki zapalneskładające się z: limfocytów, makrofagów, i kom. plazmatycznych, i tucznych
-powierzchnia polipa jest zwykle pokryta nabłonkiem przeszczepionym z błony śluzowej JU.
-po pewnym czasie pojawiają się ogniska martwicy i miazga obumiera
2)objawy kliniczne
w badaniu podmiotowym:
-brak dolegliwości bólowych
- lub długotrwałe bóle o dużym nasileniu
w badaniu przedmiotowym:
-widoczny ubytek wypełniony polipem wyrastajacym z zęba
-miazga wykazuje osłabioną lub zwiększoną wrażliwość
-reakcja na opukiwanie (-) lub (+)
3)leczenie: usunięcie polipa, ekstrypacja miazgi w znieczuleniu
27.Podaj schemat postępowania w przypadku pomiaru długości kanału za pomocą endometru
1)podłączenie elektrod:
-bierna na błonę śluzową pacjenta (zwykle na wargę)
-czynna zaciąnięta na narzędziu (np. K-file z ogranicznikiem) umieszczonym w kanale
2)Włączenie endometru (niektóre modele należy przed użyciem wykalibrować)
3)określenie punktu referencyjnego
4)powoli przesuwamy pilnik w kierunku wierzchołka korzenia i obserwowanie wskaźnika endometru
5) sygnalizacja osiągnięcia otworu fizjologicznego przez urządzenie
6) przesunięcie ogranicznika na narzędziu do punktu referencyjnego, wyjęcie narzędzia z kanału i wyłączenie endometru
Co to dewitalizacja
Polip miazgi
Przydatnośc RTG w endo