Przedmiot i zakres ekonomii

• Dlaczego ludzie studiują ekonomię?

• Czym zajmuje się ekonomia?

• Skąd pochodzi wiedza ekonomiczna?

• Co to są prawa ekonomiczne?

• Czy jesteśmy racjonalni?

• Jakie są pułapki na drodze poznania ekonomicznego?

• Niepewność i ryzyko.

• Obiektywizm faktów i subiektywizm ocen.

Przedmiot i zakres ekonomii

• Po co ludzie studiują ekonomię?

• Proste odpowiedzi na proste pytanie:

• żeby zarobić więcej pieniędzy.

• żeby poznać otaczający ich świat.

• Chcą wiedzieć jak np. inflacja lub recesja wpłynie na ich przyszłość.

Przedmiot ekonomii

• Ewolucja zakresu:

1. Od starożytnego pragmatyzmu [oikos - dom + nomos - nauka] po:

2. naukę moralną w średniowieczu

Co to jest cena (płaca) godziwa?

Czy lichwiarz może być zbawiony?

Nie, bo pieniądz nie posiada zdolności posiadania potomstwa, nie może rodzić owoców.

3. ekonomię polityczną (Monchretien)

w Oświeceniu (politikos - społeczny)

4. odrębną naukę - economics (Alfred Marshall) - w XIX wieku (microeconomics, macroeconomics)

5. współczesne, ogromnie zróżnicowane nauki ekonomiczne

• Podstawowy problem ekonomiczny?

Rzadkość!

• Rzadkość zasobów i nieograniczoność potrzeb:

WYBÓR!

• Podstawowe pytania: co? jak? dla kogo?

• Systemy gospodarcze.

Przedmiot i zakres ekonomii

• Ekonomia jest nauką o tym, jak społeczeństwa radzą sobie z problemem rzadkości zasobów, jak

używają ich do produkcji wartościowych dóbr i jak dzielą je pomiędzy różne grupy ludzi.

• Ekonomia to nauka o tym, jak społeczeństwa wykorzystują ograniczone zasoby dla

produkcji różnorakich dóbr i o ich podziale pomiędzy różne grupy ludzi.

Dwa ujęcia problemów w ekonomii

• Ekonomia pozytywna - opisuje rzeczywistość gospodarczą.

• Odpowiada na pytanie: jak gospodarka funkcjonuje?

• Ekonomia normatywna - formułuje sądy wartościujące.

• Odpowiada na pytanie: jak gospodarka powinna funkcjonować?

Nie ma jednej ekonomii!

Nie było, nie ma i zapewne nigdy nie będzie jednej teorii opisującej rzeczywistość gospodarczą w sposób satysfakcjonujący wszystkich i nie budzący wątpliwości.

Cel:

- poznanie rzeczywistości gospodarczej

- poznanie praw ekonomicznych

- rozwiązanie problemów gospodarczych

• Prawa ekonomiczne:

• Stale powtarzające się w danych warunkach relacje pomiędzy zjawiskami i procesami ekonomicznymi.

Źródła poznania w ekonomii:

1. Obserwacja rzeczywistości

2. Metody analityczne: m.in. analizy statystyczne

3. Eksperymenty (?)

Ekonomia nie jest nauką eksperymentalną w takim sensie i zakresie jak np. chemia, biologia lub fizyka.

• Obiektywizm

• Prawa ekonomiczne są obiektywne:

działają poza naszą wolą i świadomością, nie możemy ich zmienić, możemy tylko do nich się dostosować i wykorzystać ich działanie.

• Statystyczność

• Prawa ekonomiczne są (w większości) statystyczne (stochastyczne):

- można je poznać obserwując zjawiska masowe.

- zjawiska (procesy, zachowania) indywidualne nie mogą być podstawą do żadnych uogólnień.

- prawa ekonomiczne nie tłumaczą każdego indywidualnego zjawiska (procesu, zachowania).

Są prawdziwe jedynie dla „przeciętnych”.

• Historyczność

• Prawa ekonomiczne są (w ogromnej większości) historyczne:

- zmieniają się wraz ze zmianami gospodarki.

• Racjonalność

• Wybór najlepszego spośród konkurencyjnych wobec siebie rozwiązań.

• Wybór racjonalny dokonywany jest wobec określonego kryterium celu.

• Jaka relacja efekty/nakłady jest racjonalna?

• Spojrzenie pragmatyczne:

• postępowanie racjonalne polega na dążeniu do minimalizacji ryzyka nie osiągnięcia założonego celu.

• Czy każdy jest homo oeconomicus?

• Dlaczego bywamy nieracjonalni?

• Niepewność i ryzyko

• Nie ma działań o zerowym ryzyku!

• Niepewność wynika z niedostatku informacji, szumów informacyjnych, nadmiaru informacji, błędów przetwarzania informacji.

• Pułapki ekonomicznego myślenia:

• Zasada ceteris paribus:

• pozostałe czynniki bez zmian.

• Oceniając wpływ jednego czynnika na dany proces zakładamy, że pozostałe czynniki są niezmienne.

• Post hoc ergo propter hoc:

• po czymś a zatem w wyniku tego czegoś.

• Relacje przyczynowo-skutkowe są rzadsze niż związki statystyczne.

• Błąd złożenia (kompozycji):

• całość nie zawsze jest sumą części.

• Obiektywizm faktów i subiektywizm ocen

Wprowadzenie do mikro- i makroekonomii WYKŁAD 1

3

---