LABORATORIUM Z FIZYKI

TEMAT: POMIARY MIKROSKOPOWE

RAFAŁ RAJKIEWICZ WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY ROK II

SEBASTIAN SAWA DATA 1998.11.30

PROWADZĄCA: DR E.POPKO

1. Wstęp teoretyczny.

Mikroskop jest to przyrząd optyczny umożliwiający obserwację bardzo małych szczegółów . Najważniejszą cechą mikroskopu jest powiększenie informujące nas pod ilokrotnie większym kątem będzie widziany przedmiot przez mikroskop w stosunku do kąta , pod którym można go obserwować okiem nieuzbrojonym z odległości dobrego widzenia . Najprostrzym mikroskopem jest pojedyncza soczewka lub zespół soczewek leżących blisko siebie , tworzących układ o ogniskowej obrazowej dodatniej. Układ taki nazywa się mikroskopem prostym lub lupą . Przez mikroskop złożony rozumie się układ składający się w najprostrzym przypadku z 2 elementów ( obiektywu i okularu ) oraz układu pomocniczego , służącego do oświetlania obiektów oglądanych przez mikroskop .

Powiększenie mikroskopu jest iloczynem powiększenia poprzecznego obiektywu ob i powiększenia wizualnego okularu  ok . G = ob ok

AB - przedmiot ; ob - obiektyw ; ok - okular ; A'B' obraz dawany przez obiektyw ; A''B'' - obraz dawany przez okular ; F1,F2 - ogniska

wyznaczanie powiększenia mikroskopu

W celu wyznaczenia powiększenia mokroskopu porównujemy wielkość otrzymanego w mikroskopie obrazu pozornego z wielkością przedmiotu użytego jako wzorzec. Wielkość przedmiotu wzorca i wielkość obserwowanego obiektu muszą być dokładnie znane . Przedmiot ten należy umieścić w takiej samej odległości od oka , w jakiej pozostaje porównywalny z nim obraz preparatu , a więc w odległości dobrego widzenia D około (250 mm ). Aby dokonać porównania , należy jednocześnie obserwować obraz A''B'' preparatu dawany przez mikroskop i przedmiot ( podziałkę milimetrową ) , umieszczoną obok mikroskopu w odległości D .Umożliwia to pryzmat Abbego , który składa się z dwóch prostokątnych pryzmatów A i B , sklejonych ze sobą podstawami. Powierzchnia zetknięcia jednego z nich jest pokryta warstwą światłoodzielającą . Promienie biegnące od skali milimetrowej odbijają się od powierzchni sklejenia obu pryzmatów i trafiają do oka obserwatora razem z promieniami wychodzącymi z mikroskopu, co pozwala na jednoczesną obserwację obrazu A''B'' i podziałki milimetrowej.

pomiar odległości za pomocą mikroskopu

Każdy mikroskop optyczny może być zastosowany do bardzo dokładnych pomiarów odległości . W tym celu należy zastąpić zwykły okular , okularem mikrometrycznym tj. okularem , w którego przesłonie polowej została wbudowana płytka szklana z naniesioną na niej odpowiednią podziałką . Podczas ustawiania mikroskopu na ostrość obraz A'B' dawany przez obiektyw tworzy się w płaszczyźnie tej podziałki , co umożliwia bezpośredni pomiar wielkości otrzymanego obrazu . Aby określić rzeczywistą wielkość mierzonego przedmiotu AB , należy podziałkę okularu mikrometrycznego wyskalować ( dla danego obiektywu ) , posługując się przedmiotem o znanych wymiarach.

2. Dokonane pomiary.

a. pomiar powiększenia mikroskopu

	Powiekszenie	N1	N2	p
		mm	mm
	150	100	59.0	169.49
	150	90	53.5	168.22
srednia				168.85
	100	80	72.5	110.34
	100	70	63.5	110.23
srednia				110.28

a = 0,01 mm - odstęp pomiędzy dwoma kreskami podziałki mikrometrycznej

b. skalowanie okularu mikrometrycznego

powiekszenie	N2	N3	k
obiektywu	Mm	mm
10	90	97	0.0092
10	93	100	0.0093
5	100	50	0.02
5	90	45	0.02

a = 0,01 mm - odstęp pomiędzy dwoma kreskami podziałki mikrometrycznej

c. wyznaczanie odległości między kreskami testu

segm.testu	Obiektyw	m	n	d
6''	10	19	35	0.017
12''	10	9	32	0.033
6''	5	19	15	0.016
12''	5	9	14	0.031

d. wyznaczanie uskoku na płytce metalowej

obroty	h
	mm
1.21	0.121	uskok 2/3
1.18	0.118
1.16	0.116
1.19	0.119
	0.118	Srednia
1.35	0.135	Uskok4/5
1.35	0.135
1.36	0.136
1.35	0.135
	0.135	Srednia

h = obrót * 0,1 mm h = 1,21 * 0,1 mm = 0,121 mm

3. Wnioski.

Powiększenie obliczone na podstawie pomiarów różni się nieco od ustawionego powiększenia mikroskopu. Obliczone powiększenie mikroskopu może być obarczone błędem spowodowanym przez niezbyt dokładny odczyt porównywanych działek . Niedokładność tego odczytu powoduje niedostateczne oświetlenie próbki jak i skali porównywanej. Powiększenie mikroskopu zależy od powiększenia okularu i obiektywu .

---