„ZAPOMNIJ O ZAPOMINANIU!!”

MAPY MYŚLI - INTELIGENTNE NOTATKI

Zapisując ważne informacje, posługujemy się najczęściej trzema technikami. Pierwszą z nich jest robienie notatek w formie narracyjnej. Notujemy ważne kwestie w formie ciągu zdań. Drugi sposób to zapisywanie najważniejszych zagadnień w formie listy, zaś trzeci - hierarchizacja wiadomości, która polega na porządkowaniu informacji według stopnia ich ważności.

Notując w sposób tradycyjny, tracimy sporo czasu. Poza tym takie sporządzanie notatek jest czynnością odtwórczą, która nie pobudza mózgu do czynnego działania, lecz wręcz przeciwnie - usypia szare komórki.

W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku Tony Buzan opracował nowy rodzaj notowania. Technika ta polega na rysowaniu tzw. map myśli

(z ang. mindmapping), przyczyniając się do zwielokrotnienia wydajności mózgu.

Odwołuje się ona do podstawowych czynności mózgu, do sposobu notowania, który częściowo stosowałeś będąc dzieckiem.

Najbardziej popularnym systemem notowania jest system linearny - linia po linii, z ewentualnym wykorzystaniem wyliczeń czy dopisków.

Linearne notowanie to zapis takiego myślenia, które skupia się na jednym tylko zagadnieniu i wybiera spośród milionów informacji przebiegających przez nasz mózg tylko te, które mają z tym zagadnieniem związek. Jest to próba skupienia się wyłącznie na jednym problemie co jest po prostu niemożliwe.

Mapy Myśli to kilkunastoletni system notowania, który pobudza w niespotykany dotąd sposób obie półkule mózgu. Standardowy, linearny system odwołuje się wyłącznie do lewej, "logicznej" półkuli. W procesie linearnego notowania zupełnie pomija się moc obliczeniową prawej, "twórczej" półkuli.

Lewa półkula odpowiada za:

• słowa,

• logikę,

• liczby,

• hierarchię,

• linearność,

• analizę

• zbiory.

Możemy więc nazwać ją "techniczną" lub "logiczną".

Prawa półkula odpowiada za:

• rytm,

• świadomość przestrzeni,

• obraz całości,

• wyobraźnię,

• marzenia,

• postrzeganie kolorów,

• postrzeganie rozmiarów.

Możemy więc nazwać ją "twórczą", "artystyczną".

W dzieciństwie korzystałeś najpierw z prawej półkuli. Gdy nauczono Cię liczyć i myśleć logicznie, przez jakiś czas używałeś obu półkul. Potem, w wyższych klasach szkoły podstawowej, system wymusił ograniczanie aktywności półkuli twórczej. Notatki musiałeś mieć przejrzyste, pełne i zrozumiałe dla nauczyciela.

Teoria Map Myśli wywraca do góry nogami wszystko, czego nauczyłeś się w szkole o notowaniu. Tony Buzan chce, abyś z powrotem aktywował swoją prawą półkulę. Zaś sama jego teoria opiera się na stwierdzeniu, że zdolności analityczne mózgu są nieograniczone.

Dostęp do pokładów Twojej pamięci umożliwiają słowa klucze, które pojawiają się w pewnym kontekście skojarzeniowym.

Słowa Klucze

Słowa klucze same w sobie są skojarzeniami. Wywołują one reakcję łańcuchową następnych skojarzeń, która u dorosłego człowieka mogłaby nigdy się nie skończyć.

Jeśli skupisz się na moment na słowie SZKOŁA, Twój umysł podrzuci Ci w mikrosekundach niepojętą wręcz liczbę skojarzeń. Wyłapiesz te najbardziej dla Ciebie oczywiste. Mogą to być np.: lekcja, nauka, dwója, przerwa, egzamin, sport, koleżanka... itd.

I co ciekawe, każdy człowiek generuje zupełnie unikatową reakcję łańcuchową w swoim umyśle.

Powyższy fakt jest niezwykle istotny, ponieważ oznacza, że nie możesz skutecznie korzystać z cudzych notatek. Każdy notuje w unikalny dla niego sposób.

Cel Mapy Myśli

Mapy Myśli stworzono by odwzorowywać na papierze proces myślowy. Oczywiście to odwzorowanie jest bardzo uproszczone, bo proces myślowy jest wielowymiarowy. Jest to jednak setki razy bliższe temu, co zachodzi w naszej głowie, niż notatki linearne.

W tym właśnie tkwi sekret skuteczności tej techniki. Tworząc linearne notatki

nieustannie stopujemy proces myślowy, zmuszamy umysł do niepotrzebnego wysiłku wkładanego najpierw w zamianę naturalnego sposobu myślenia na linearny, by potem w trakcie korzystania z notatek robić rzecz odwrotną.

Człowiek nie myśli i nie potrafi myśleć w sposób linearny, dlatego tworzenie i korzystanie z takich notatek w dużym stopniu obciąża moc obliczeniową naszego mózgu, co prowadzi do niepotrzebnego zmęczenia.

Mapy Myśli w znaczny sposób ograniczają niepotrzebne operacje wymuszane na naszym mózgu.

Zasady Tworzenia Map Myśli

Obróć poziomo białą kartkę formatu A4 albo najlepiej A3.

Zbierz w jednym miejscu wszystkie flamastry i kredki, które mógłbyś użyć.

Wybierz temat nowej Mapy Myśli.

Zbierz wszystkie potrzebne Ci materiały.

Główne słowo - klucz powinno znajdować się w centrum mapy, aby od razu przyciągało wzrok i łatwo zapadało w pamięć.

Do centralnego rysunku warto użyć przynajmniej trzech kolorów.

Barwy w ogóle można stosować na wiele sposobów, przypisując im określone funkcje np. na czerwono zaznaczać rzeczy ważniejsze.

Używaj obrazków, symboli, kodów i skalowania do wyrażania pojęć.

Nadawaj wartość słowom, zapisując je dużymi lub małymi literami.

Na jednej linii tylko jedno słowo/grafika.

Linie muszą wychodzić ze środkowego obrazka i być ze sobą połączone. Im dalej od centrum, tym cieńsze linie ponieważ im dalej od centrum, tym bardziej szczegółowe zagadnienia.

Wykreuj swój własny styl tworzenia Map Myśli!!!

Postaraj się, aby obraz zwracał uwagę i za każdym razem wywoływał odpowiednie skojarzenia.

Linie od najgrubszych przy centrum rób coraz cieńsze. Nie korzystaj z linijek. Linie powinny wyglądać jak macki ośmiornicy. Najbliżej centrum umieść najbardziej ogólne określenia i, oddalając się od głównego obrazka, przechodź do szczegółów.

Używaj obrazków, gdzie tylko jest to możliwe. Pamiętaj, że obraz wart jest tysiąca słów.

Zapisz WSZYSTKIE pomysły - swoje i innych. Następnie zreorganizuj mapę, aby była bardziej przejrzysta i ładniejsza.

Rysuj Mapy Myśli, jeśli:

• robisz notatki z lekcji, wykładów, książek, filmów

• piszesz wypracowanie, rozprawkę, referat lub inny tekst

• powtarzasz dany materiał do egzaminu, klasówki oraz odpowiedzi

• przygotowujesz ważną prezentację, np. maturalną

• szukasz rozwiązania jakiegoś problemu

• planujesz swój dzień/tydzień

• chciałbyś ocenić swoje możliwości oraz szanse

• chcesz dokonać autoanalizy swoich wad i zalet

• tworzysz listę zamierzeń na najbliższą (dalszą) przyszłość.

Pierwsza zasada map myśli brzmi: nie ma żadnych zasad!!!

Mapa "jest Twoja", możesz z nią zrobić co zechcesz, jak zechcesz. Możesz rysować linie, ikony, symbole. Druga - postaraj się maksymalnie wyswobodzić z ram, ograniczeń. Jeśli przyjdzie Ci do głowy pomysł z pozoru nie pasujący - i tak nanieś go na mapę. Wyzwolisz w ten sposób swoją kreatywność. Trzecia - praktyka czyni mistrza. Im więcej map narysujesz, tym prostsze to będzie i po pewnym czasie stwierdzisz, że nie masz praktyczniejszej metody pracy!

Mapy możesz stosować prawie wszędzie! Notowanie nielinearne jest prostsze z każdą następną mapą, którą stworzysz. Szybko też zauważysz, ile niesie ze sobą korzyści:

rozwiązywanie problemów - Mapa pozwala systematycznie rozbić problem na drobniejsze elementy, co znacząco ułatwia znalezienie rozwiązania. Jeśli problem jako całość jest trudny do ogarnięcia, Mapa pomoże znaleźć jego rozwiązanie.

zarządzanie czasem (planowanie) - mapę możesz wykorzystać do zaplanowania swoich zajęć na nadchodzący okres. Wypełniając gałąź po gałęzi dotyczące poszczególnych obszarów Twojego życia dostrzeżesz jak łatwą czynnością jest systematyczne analizowanie Twoich zajęć i to, że nie pominiesz żadnego ważnego zadania!

notowanie - mapa pozwoli Ci jednym "rzutem oka" powrócić do materiału, z którego notowałeś. Nie obawiaj się, że na jednej mapie nie będziesz w stanie zmieścić wszystkich informacji. Spróbuj jednak i zaufaj swojemu umysłowi! Zdziwisz się, jak wiele elementów sporządzona wcześniej mapa odświeży w Twoim umyśle, elementów których nie zapomniałeś, które trzeba było jedynie wyzwolić!

"Wiedza o tym jak się uczyć jest najważniejszą umiejętnością w życiu." Tony Buzan

WYKORZYSTANIE MAP MYŚLI W PISANIU WYPRACOWAŃ

Wielokierunkowe myśli i skojarzenia dotyczące tematu, przedstawiamy w formie mapy, a następnie przekształcamy w tradycyjny - linearny tekst.
1. Rysowanie mapy zaczynamy od centralnego obrazu, symbolizującego temat wypracowania.

2.Wybieramy odpowiednie pojęcia organizujące.

3. Pozwalamy napływać myślom, zapisujemy w postaci mapy wszystkie skojarzenia i uwagi, używając kolorów i słów - kluczy.
4. Przeglądamy i porządkujemy swoją mapę w spójną całość.
5. Zaczynamy pisać wypracowanie "na brudno" na podstawie mapy.

Pomoże nam ona zaplanować strukturę wypowiedzi, ustalić podział na części.

6. Jeśli w którymś momencie pisania "zatniesz się" pokonasz tę blokadę rysując

nową mapę myśli.

7. Przeglądamy jeszcze raz mapę i robimy końcowe poprawki w wypracowaniu, uzupełniając je o przypisy, odniesienia, dodatkowe argumenty czy cytaty oraz

modyfikując lub rozszerzając wnioski.

Metoda ta pomyślana jest w celu zastąpienia tradycyjnego sposobu pisania wypracowań. Do wypowiedzi wystarczy jedna mapa myśli i jedna próba tekstu. Pomocny tu może okazać się edytor tekstu, który umożliwia nanoszenie korekt i poprawek bez przekreślania zmienionych słów i zdań czy przepisywania

wszystkiego od nowa.
SZTUKA ZDAWANIA EGZAMINÓW
Jeśli przez dany okres nauki sporządzałeś mapy wykładów i podręczników oraz powtarzałeś materiał w zaleconych odstępach czasu, jesteś gotów, by przystąpić do egzaminów.
- Najpierw przeczytaj uważnie pytania egzaminacyjne, wybierz te, na które chcesz odpowiedzieć, narysuj mini mapy obrazujące wszystkie myśli.
- Ustal kolejność, w jakiej będziesz odpowiadać na pytania, oraz ilość czasu potrzebną na odpowiedź.
- Wróć do pierwszego pytania i stwórz mapę myśli jako schemat twojej odpowiedzi. Centralny rysunek wiąże się z następnymi uwagami, główne gałęzie zaś odpowiadają najważniejszym wątkom, które poruszysz. Każde ramię mapy powinieneś rozwinąć w jeden lub dwa akapity tekstu.
- Budując tak swoją odpowiedź przekonasz się, że znajdziesz odwołania i analogie do całej swojej wiedzy i jesteś w stanie zakończyć tekst własnymi myślami, skojarzeniami, interpretacjami. Zapewni ci to znakomite oceny.

ZALETY STOSOWANIA MAP MYŚLI W PRACACH PISEMNYCH I EGZAMINACH

- Zmniejszają do minimum uczucie stresu i spięcia.
- Pozwalają, by asocjacyjny mechanizm pamięci przyjmował nowe informacje i opinie, co wzmaga kreatywność i oryginalność.
- Przygotowanie, planowanie i uzupełnianie wypowiedzi pisemnej metodą map myśli zajmuje mniej czasu niż pisanie w sposób tradycyjny.
- Pozwalają na całkowitą kontrolę procesu analitycznego i twórczego.
- Powstaje spójna, uporządkowana i zintegrowana prezentacja, praca pisemna czy raport.

MAPY MYŚLI W NAUCZANIU
Nauczyciele odpowiedzialni są za bezcenny skarb, jakim jest intelekt ludzki. Każdy, kto naucza innych, musi zdać sobie sprawę, że pierwszą lekcją, jaką powinien przekazać uczniom, jest nauka właściwego wykorzystania umysłu. W chwili, gdy dziecko przychodzi na świat, umysł człowieka zaczyna tworzyć mapy myśli. Pierwsze słowo "mama" - to mama jest centralnym obrazem mapy myśli w umyśle dziecka i od niej rozchodzą się główne gałęzie: miłość, ciepło, opieka itd.
WYKORZYSTANIE MAP MYŚLI W NAUCZANIU
1. Sporządzanie notatek do wykładów.
Zebranie materiału do wykładu w formie mapy jest o wiele szybsze niż tradycyjne notowanie linearne. Nielinearne notatki można z roku na rok uaktualniać. Łatwo się je zapamiętuje. Mapy myśli umożliwiają zachowanie doskonałej równowagi między spontanicznością i naturalnością słowa mówionego a przejrzystością i dobrą strukturą prezentacji. Pozwala to wykładowcy panować nad czasem wykładu lub dostosować się do nowych ram czasowych.
2. Planowanie roku.
Mapy myśli umożliwiają nauczycielom przegląd całorocznego programu nauczania, ukazując podział na semestry i typy prowadzonych lekcji.

3. Planowanie semestru.
Często przybiera formę mapy wychodzącej z jednego lub kilku gałęzi mapy rocznej. Może ukazywać zagadnienia z programu, które nauczyciel zamierza omówić, oraz kolejność ich realizacji.
4. Plan dnia.
Mapa ta zawiera szczegóły organizacyjne dotyczące lekcji, np.: godzinę jej rozpoczęcia i zakończenia, numer sali i tematu itp.

5. Lekcje i wykłady.
W miarę przebiegu lekcji nauczyciel rysuje kolejne fragmenty mapy myśli dotyczące omawianego tematu co wspomoże pamięć i ułatwi zrozumienie zagadnień. Można też rozdać do wypełnienia kopie "szkieletu" mapy myśli dotyczące tematu danej lekcji lub do pokolorowania czarno - białe odbitki.
6. Egzaminy.
Mapa myśli pozwala jednym rzutem oka ocenić, czy egzaminowany ma ogólne pojęcie o danym przedmiocie oraz jakie są jego mocne i słabe strony. Metoda ta daje nauczycielowi pojęcie o merytorycznej wiedzy ucznia. Ponadto system ten oszczędza nauczycielom mnóstwo czasu, który poświęcali na odczytanie i poprawienie wielostronicowych prac.

---