Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Podpisana 4.11.1950 w Rzymie. Weszłą w życie 5.7.1953r. Potem była uzupełniana kolejnymi protokołami dodatkowymi, z których każdy jest odrębnym traktatem, część z nich ustanawia nowe, niewystępujące w Konwencji, prawa człowieka. Dotyczy to protokołów 1,4,6,7.
zakres przedmiotowy Konwencji:
obejmuje:
-prawo do życia
-zakaz tortur
-zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej
-prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego,
-prawo do rzetelnego procesu sądowego
-zakaz karania bez podstawy prawnej
-prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego
-wolność myśli,sumienia, wyznania
-wolność wyrażania opinii
-wolność zgromadzenia się i stowarzyszania
-prawo do zawarcia małżeństwa
-prawo do skutecznego środka odwoławczego
-zakaz dyskryminacji, ograniczenia działalności politycznej cudzoziemców
W protokole nr 1 gwarantuje się prawo do
-własności
-nauki
-wolnych wyborów
W protokole nr 4:
-zakaz pozawienia wolności za długi
-prawo do swobodnego poruszania się
-zakaz wydalania obywateli
-zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców
W protokole 6:
-zniesienie kary śmierci
W protokole 7:
-gwarancje proceduralne dotyczące wydalania cudzoziemców
-prawo do odwołania w sprawach karnych
-prawo do odszkodowania za bezprawne skazanie
-zakaz podwójnego sądzenia lub karania
-równość małżonków
W protokole 12:
-generalny zakaz dyskryminacji
W protokole 13:
-wprowadzenie bezwzględnego zakazu kary śmierci.
Konwencja tworzy sieć dwustronnych zobowiązań, obiektywnych obowiązków, które korzystają ze „zbiorowego zagwarantowania”.
Cel: ustalenie minimum wymogów co do podstawowych praw i wolności.
Europejski Trybunał Praw Człowieka
- siedziba : Strasburg
-skład: sędziowie (46 państw) tyle ile państw, są to ludzie o najwyższym poziomie moralnym, posiadają kwalifikacje do sprawowania wysokiego urzędu sędziowskiego. Sędziowie zasiadają we własnym imieniu, zasada niepołączalności, niezawiśli, bezstronni. Wybierani są przez Zgromadzenie Parlamentarne RE większością głosów. Każde państwo przedstawia 3 kandydatów, z których co najmniej 2 musi być jego obywatelami. Przez protokół 11 zniesiono zakaz zasiadania w Trybunale przez więcej niż 1 obywatela tego samego państwa.
-kadencja sędziów na 6 lat. Zgromadzenie może postanowić, że kadencja 1 lub więcej sędziów będzie inna niż 6letnia. Nie może być ona dłuższa niż 9 lat i nie krótsza niż 3 lata. Reelekcja jest dopuszczalna.
-protokół 14 wprowadza zmianę długości kadencji sędziów. Mogą być wybierani na jedną 9letnią kadencję bez reelekcji. Z chwilą wejścia protokołu kadencja sędziów przedłuza się do 9lat, a pozostałych sędziów przedłuza się o 2 lata.
-protokół 14 mówi, że kadencja sędziego upływa zawsze z chwilą ukończenia 70lat. Sędzia nie może być odwołany, chyba że pozostali sędziowie stwierdzą większością 2/3 głłosów, że przestał on spełniać wymagane warunki.
-struktura ETPC: Zgromadzenie Plenarne Trybunału, Komitety 3 sędziów, Izby 7 sędziów, Wielka Izba 17 sędziów.
-protokół 14 wprowadza dodatkowo możliwość orzekania przez Trybunał w składzie 1 sędziego w sprawach, w których bez dalszego badania należy odrzucić skargę jako bezzasadną lub skreślić z wokandy. Sędzia w składzie 1osobowym nie może przekać w sprawie przeciw państwu stronie Konwencji, z której ramienia został wybrany. Komitet może też jednomyślnie i na dany czas zmniejszyć do 5 liczbę sędziów zasiadających w składzie Izby.
-Trybunałem kieruje Prezes, dwóch Wiceprezesów i Prezes Izb. Wybierani w głosowaniu tajnym na 3 lata,ponowny wybór jest dopuszczalny.