UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH

Kierunek: Zarządzanie

Polityka pieniężna Banku Centralnego

i jej mechanizm

Pracę z przedmiotu Polityka Gospodarcza wykonały:

Wioletta Olszynka, Magdalena Renkel, Milena Dmochowska,

Natalia Turkot, Weronika Pukin i Anna Przybyszewska

Olsztyn 2015

2. Instrumenty polityki pieniężnej

Narzędzia polityki pieniężnej używane przez Narodowy Bank Polski zmieniały się z biegiem czasu ilościowo i jakościowo (Przybylska-Kapuścińska 2009, s.293). Na ich rodzaje i sposoby spożytkowania oddziaływały zarówno stan przeobrażeń systemowych gospodarki, jak i sektora bankowego, stopień zaawansowania i dynamizm poszczególnych rynków, potrzeba wprowadzenia stosowanych przemian instytucjonalnych, ułatwiających przygotowanie operacyjne i stworzenie nowych dla Narodowego Banku Polskiego instrumentów, także brak praktyki w ich wykorzystaniu.

Kluczowym instrumentem polityki pieniężnej są stopy procentowe (Głuchowski, Szambelańczyk 1999, s. 34). Ich stopień modeluje pośrednio oprocentowanie transakcji banków komercyjnych  z przedsiębiorstwami i osobami fizycznymi. Stopy procentowe wolno rozpatrywać jako cenę pieniądza. Powiększanie się stóp procentowych, a więc wzrost ceny pieniądza, powoduje pomniejszenie aktywności kredytowej banków także „schłodzenie” gospodarki. Poprzez zmiany stóp procentowych NBP formuje wielkość całego cyklu pieniężnego, a także np. stopę inflacji.

Wszystkie banki komercyjne mają obowiązek stworzenia na rachunku bieżącym w banku centralnym rezerwy środków pieniężnych (Zaleska 2007, s. 40). Rezerwy obowiązkowe tworzą się poprzez odprowadzanie przez banki komercyjne części zdeponowanej gotówki. Stawka rezerwy obowiązkowej powinna równać się 3,5 % zgromadzonych depozytów.  Zmiana stopy rezerwy obowiązkowej działają jednakowo na wszystkie banki, bardzo często uderzając bezlitośnie w banki o niedoborze rezerw.

    Operacje otwartego rynku polegają na przeprowadzaniu między bankiem centralnym i bankami komercyjnymi transakcji kupna-sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych (Głuchowski , Szambelańczyk 1999, s. 53-54). Transakcje te są zawsze zapoczątkowane przez NBP. Bank centralny poprzez zakup lub sprzedaż odpowiedniej ilości papierów wartościowych wpływa na ilość pieniądza w obiegu. Jego zadaniem jest utrzymywanie rezerw na takim poziomie, aby stopy procentowe pozostawały stabilne.

Instrumentem, który wspiera operacje otwartego rynku w większości krajów o rozwiniętych rynkach finansowych są operacje kredytowo - depozytowe (Szponar 2000, s.108). Zawierane są z bankiem centralnym z inicjatywy banków komercyjnych, ale na warunkach ściśle określonych przez bank centralny. Instrumenty kredytowo - depozytowe z reguły mają termin jednodniowy. Mimo to pozwalają bankowi centralnemu wyznaczyć dopuszczalny przedział wahań dla jednodniowych stóp procentowych na rynku międzybankowym. Instrument ten może mieć dwa ogniwa i występować jako kredyt na koniec dnia i depozyt na koniec dnia.

Bibliografia:

1. Przybylska-Kapuścińska W. 2009 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, zeszyt 2: Dwudziestolecie polityki pieniężnej NBP, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań.

2. Głuchowski J., Szambelańczyk J. 1999 Bankowość Podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań .

3. Zaleska M. 2007 Współczesna bankowość Tom I. Centrum Doradztwa i Informacji Difin,  Warszawa.

4. Szponar P. 2000 Polityka pieniężna - cele i warunki skuteczności, PWE, Warszawa

---