Wróżby andrzejkowe - dlaczego nie. Podpowiedź duszpasterska dla nauczycieli, rodziców i uczniów
Wieczory andrzejkowe są powszechnie organizowane w szkołach przed rozpoczęciem chrześcijańskiego okresu Adwentu. Elementami właściwymi wieczoru andrzejkowego są: dyskoteka, zabawy sprawnościowe, gry- wiedzy itp. Bardzo często, niepotrzebnie są wtedy przeprowadzane praktyki wróżbiarskie. Zdarza się czasami, że zaprasza się na taki wieczór wróżkę. Do popularnych wróżb w andrzejki należą:
„Lanie gorącego płynnego wosku bezpośrednio na wodę na wodę. Wosk można również lać przez dziurkę od klucza. Następnie na podstawie kształtu utworzonej przez wosk woskowej figurki a nawet kształtu cienia rzucanego przez kształt odczytujemy przyszłość osoby, która lała wosk na wodę. Zdecydowana większość wróżb Andrzejkowych ma na celu przepowiedzenie przyszłości matrymonialnej.
Kolejny sposobem wróżb andrzejkowych i szybkiego zamążpójścia jest wróżba z butami. Dziewczyny ustawiają buty po lewej stronie nogi jeden za drugim w pokoju a następnie ostatni but przestawiają na początek tak długo, aż pierwszy but nie dotknie progu. Dziewczyna, której but pierwszy dotrze do progu, pierwsza wyjdzie za mąż”. (z:
Twierdzenia, które można postawić w razie przeprowadzenia praktyk wróżbiarskich dla uczniów:
- mimo że w ramach zabawy, to jednak tak wyglądają realne techniki wróżenia. Druga wygląda niewinnie, ale warto wiedzieć, że lewa strona w Piśmie św. jest stroną negatywną. „Wtedy odezwie się i do tych po lewej stronie: Idźcie precz ode Mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom! (Mt 25,41).
Lewą dłonią czyni się znak tzw. rogatą dłoń. Lewą ręką niektórzy podpisują pakt z diabłem.
- instruktaż techniki wróżbiarskiej w kontekście zabawy jest dość niewłaściwym postępowaniem, gdyż maskuje realne niebezpieczeństwo kryjące się za wróżbiarstwem. Niektóre dzieci mogą kontynuować kiedyś tego rodzaju praktyki (bo nauczyciel mówił że to tylko zabawa) i zająć się np. wróżeniem z ułożenia fusów, z linii na dłoni, potem wywoływaniem duchów (też czynione przez niektórych dla zabawy) itp. W obszarze wróżbiarstwa, spirytyzmu pojecie zabawy jest mylne. Ludzie mają czasami po takich praktykach dość poważne problemy psychiczne i duchowe. Znane z doświadczenia duszpasterskiego. Opisane w literaturze (K.Koch, ks.G.Amorth)
- wróżbiarstwo nie ma podstaw racjonalnych. Polecanie wróżbiarstwa przez nauczyciela nie licuje z jego misją i obniża jego autorytet
- działanie niewychowawcze. Dzieci mają mniejszą wiedzę i doświadczenie niż dorośli, uczą się, ufają nauczycielowi, że to, co jest podawane jest dobre. Wróżbiarstwo nie jest dobrem
- wprowadzanie do świadomości uczniów elementu światopoglądu okultystycznego, co może mieć też konsekwencje prawne. Tym bardziej nie mogą być traktowane jako zabawa.
- wróżby mają charakter pogański, a ich ocena moralna jest negatywna.
Piśmie św. czytamy: „Nie znajdzie się pośród ciebie nikt, kto by przeprowadzał przez ogień swego syna lub córkę, uprawiał wróżby, gusła, przepowiednie i czary; nikt, kto by uprawiał zaklęcia, pytał duchów i widma, zwracał się do umarłych. Obrzydliwy jest bowiem dla Pana każdy, kto to czyni. (Pwt 18, 9-12). "Nie będziecie uprawiać wróżbiarstwa" (Kpł 19, 26).
Katechizm Kościoła Katolickiego w odn. I Przykazania: „Właściwa postawa chrześcijańska polega na ufnym powierzeniu się Opatrzności w tym, co dotyczy przyszłości, i na odrzuceniu wszelkiej niezdrowej ciekawości w tym względzie” (nr 2115).
„Należy odrzucić wszystkie formy wróżbiarstwa: (…) Korzystanie z horoskopów, astrologia, chiromancja, wyjaśnianie przepowiedni i wróżb (…) (nr 2116).
- wróżbiarstwo powoduje konflikt z I Przykazaniem Dekalogu. Nauczyciel powinien wychowywać ku wartościom, a na pewno nie może publicznie przeprowadzać praktyk, które dla części uczniów są rozumiane jako grzech. Dla dzieci/młodzieży zorientowanej w problemie powoduje to konflikt w sumieniu.
- nauczyciel może narazić się na prawne konsekwencje z w/w powodów, na podstawie Art. 31 i 53 Konstytucji RP: „Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje” (art. 31, p.2); „Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami” (art. 53, p.3)
- analogiczne uwagi dotyczą organizowania przez nauczyciela pogańskiego halloween dla uczniów
Przykład opowiedziany przez Ewę (14 lat). Było to w klasie 5, kilka lat temu w szkole podst. k/Ryk. Nauczyciel nie przyszedł na lekcję. Jeden z uczniów namówił klasę, aby przywołać ducha. Uczniowie (ok. 25 osób) ucichli, zapalili świece i przywoływano ducha. Ktoś z uczniów zgasił światło w klasie, zapanowała atmosfera lęku. Zapalono światło. Za oknem zaczęło coś się ruszać i miało duże oczy. Uczniowie myśleli, że to sowa. Było to coś innego. Samo zgasło światło. Nikt nie stał w pobliżu włącznika. Wybuchła panika, uczniowie zaczęli uciekać z klasy. Inicjator akcji, w nocy miał koszmarne przeżycia. We śnie - jakaś postać ściągała z niego kołdrę i atakuje go nożem, gdy leżał w łóżku. Był przerażony i narobił wrzasku budząc domowników. Ewę coś w nocy straszyło. Widziała na rolecie postać w formie jakby cienia. We śnie - jakaś postać ściągała z niej kołdrę. Bała się i spała przez ponad miesiąc z zapaloną lampką.
Niezależnie czy była to sugestia, przypadek, czy duch przyszedł i straszył, skutki są negatywne na płaszczyznach - psychicznej, duchowej i moralnej.
Ks. Andrzej Sereda , KUL, duszpasterz akademicki UM