Wymień TUZ naturalne na świecie.
2. Co powoduje udział koniczyny białej na UZ.
3. Co powoduje tężyczka.
4. Stosowanie gnojowicy.
5. Zasady stosowania azotu.
6. Co to jest darn.
7. Czynniki wpływające o powodzeniu przedsiewu ????? nie wiem czy dobrze tak było
8. Zasady stosowania herbicydów.
9. Produkcja suszu.
10. Cechy dobrej mieszanki nasiennej.
1. Ile % i jaka powierzchnię zajmuja w ha UZ w Polsce.
2. System silwopastoralny.
3. Tegi wlascie -> nie mam pojecia o co chodzi:P
4. Wady użytkowania pastwiskowego.
5. Dlaczego ruń pastwiskowa jest najlepsza pasza dla zwierząt.
6. Wałowanie.
7. Nowoczesny podsiew.
8. Czynniki decydujące o szybkości oddawania H2O.
9. Warunki dla kwasu mlekowego.
10. Czynniki decydujące o jakości kiszonek
WYKŁAD 1
Zbiorowiska trawiaste (ZT)
Są to zbiorowiska złożone głównie z trwałych roślin zielnych lub przynajmniej z dużym współdziałaniu traw. Zajmują one około 23% powierzchni lądów na kuli ziemskiej
UR=ZT, ZT≠UR
Użytki zielone (UZ)
Są to zbiorowiska trawiaste wykorzystywane do celów paszowych.
Wyróżniamy następujące zbiorowiska trawiaste::stepy i lasostepy, sawanny, tundry, łąki
Stepy
Bezdrzewne formacje roślinne związane z klimatem umiarkowanym; zajmują ok. 14,5% ogólnej powierzchni lądu.
Czynniki sprzyjające wykształceniu się stepów:
-suchy kontynentalny klimat; 150-200 mm opadów w okresie wegetacji,
-gleby o drobnej strukturze, dużej miąższości, próchnicy, wysoka zawartość w składniki pokarmowe (czarnoziemy)
Występowanie stepów:
-w Eurpoie np. Stepy Ukrainy, „puszta” Węgierska
-w Azji- np. Stepy kazackie, stepy mongolskie
-Ameryka Północna- prerie
-Ameryka Południowa- pampasy (pampa argentyńska)
-Nowa Zelandia- tussok
Sawanny
Zbiorowiska trawiaste z udziałem drzew; występują w ciepłych strefach klimatycznych (zwrotnikowe, równikowe) w Afryce, Ameryce Południowe, Australii.
Tundra
Bezleśne zbiorowisko w polarnej strefie klimatycznej z przewagą traw i turzyc.
Łąki
Bezdrzewne zbiorowiska trawiaste na siedliskach z reguły poleśnych o zwartej runi, w zimie co najmniej częściowo zielone, występuje w strefach klimatycznych umiarkowanych i chłodnych.
Podział zbiorowisk trawiastych:
-naturalne
-sztuczne
Podział trwałych użytków zielonych w praktyce:
-naturalne (nie zagospodarowane)
-sztuczne (zagospodarowane)
Łąki naturalne:
Są to nietrwałe zbiorowiska roślinne, występujące na terenach, gdzie określone czynniki powstrzymują sukcesje roślinne prowadzące do utworzenia leśnego zbiorowiska klimaksowego (ostatni etap sukcesji roślinnej- tworzenie lasu).
Czynniki sprzyjające utrzymywaniu się łąk naturalncyh:
--niskie temeratury
-silne wiatry
-lawiny śnieżne i kamienny w górach
-krótki okres wegetacji przy chłodnym i dżdżystym lecie
-niskie opady
-duży niedosyt wilgoci- zasolenie gleb
-wysoki poziom wody gruntowej
-wody powodziowe na terenach nadrzecznych
Przykłady łąk naturalnych:
-hale wysokogórskie
-dealpejskie
-łęgi nadrzeczne
-watty i marsze
-zbiorowiska ziołorośli
-łąki słone
-hale podbiegunowe
Łąki sztuczne (antropogeniczne)
Zbiorowiska roślinne ukształtowane przy działalności człowieka; ich utrzymywaniu się sprzyjają takie czynniki jak koszenie, nawożenie i wypas.
Zabiegi pratotechniczne- zabiegi na łąkach (łac. Prato- łąki) tyczy się wyłącznie łąk.
Zabiegi agrotechniczne- zabiegi na gruntach ornych
Funkcje zbiorowisk łąkowych:
a) Prodykcyjna
-podstawowa
-drugorzędowa
b) Poza produkcyjna:
-ekologiczna
-krajobrazowa
Funkcja produkcyjna podstawowa:
-produkcja zielonki do bezpośredniego karmienia dla zwierząt
-produkcja surowca do pozyskiwania siana, kiszonek, suszu, koncentratów
Funkcja produkcyjna drugorzędowa:
-produkcja ściółki
-produkcja masy opałowej
-produkcja drewna
-produkcja celulozy
-pastwisko dla pszczół
-miejsce pozyskania surowców zielarskich
Produkcja ściółki
Wskaźnik chłonności cieczy:
-słoma zbożowa 220- 240%
-siano z łąk ściółkowych 180- 220%
Produkcja masy opałowej.
Kaloryczność 100 g biomasy
słoma żytnia 216,2 kcal
-trzcina pospolita 217,8 kcal
-siano łąkowe 127,8 kcal
Phragmites sp.- trzcina pospolita; Phalaris sp. Mozga; Miscanthus sp.- miskant rośliny wysoko kcl
Produkcja drewna
Systemy silvopastoralne (zbiorowiska zadrzewione)- polega na połączeniu gospodarki leśnej i pastwiskowej, jego celem jest jednoczesna produkcja paszy i drewna oraz wywołanie korzystnego oddziaływania na atmosferę, litosferę, i biosferę, a także kształtowanie piękna krajobrazu.
Funkcja poza produkcyjna- ekologiczna:
-bariera migracji biogenów do wód
-zbiorniki retencyjne wód
-ścinanie fali powodziowej
-ochrna gleb przezd erozją
-wzbogacanie gleby w materię organiczną
-oczyszcanie ścieków
-oczyszczanie powietrza
-kształtowanie klimatu
-naturalne siedlisko fauny
-skarbnica gatunków flory (bank genów)
WYKŁAD 2
Zawartość N- NO3 i P w wodzie rzeki Samica w zależności od sposobu wykorzystania użytków rolnych.
Termin badań |
Typ UR |
N- NO3 (mg/l) |
P (mg/l) |
Wiosna 25,04 |
TUZ |
1,5 |
0 |
|
GO |
28 |
0,008 |
Lato 15,07 |
TUZ |
2,8 |
0,139 |
|
GO |
28,4 |
0,376 |
Jesień 8,10 |
TUZ |
3 |
0,08 |
|
GO |
18 |
0,071 |
ZBIORNIKI RETENCYJNE WÓD
znaczenie gleb torfowych jako zbiorników retencyjnych( dominują jako siedliska na TUZ, zatrzymują wodę)
użytki zielone w profilu o głębokości 150 cm zatrzymują 250 mm wody wolnej. ( chodzi o gromadzenie wód w profilu kiedy poziom wody spada, to nie jest zalana łąka tylko możliwość zatrzymywania wody w profilu). W skali kraju gromadzą 10 mld m3 wody.
ŚCINANIE FALI POWODZIOWEJ
Podstawowe znaczenie łęgów,. Stanowią 23% ogólnego obszaru TUZ.
Na przestrzeni lat powierzchnia łęgów zmniejsza się
OCHRONA GLEB PRZED EROZJĄ
Erozyjne zmywy gleb pylastych w USA w ciągu roku (t/ha)
Darń wiechlinowa 0,9
Płdozmian: kukurydza, pszenica, owies 7,0
Corocznie pszenica 25,3
Corocznie kukurydza 49,3( tak dużo ponieważ kukurydze hodujemy w rzędach dlatego woda płynąca pomiędzy rzędami kukurydzy wymywa łatwiej glebe)
Ugór orany na głębokości 10 cm 104,1 t/ha rocznie
WZBOGACENIE GLEBY W MATERIĘ ORGANICZNĄ
Współczynniki przyrostu (+) i degradacji (-) glebowej substancji organicznej (1 ha)
Okopowe |
-1,4 |
Następuje proces degradacji gleb. |
Kukurydza |
-1,15 |
|
Zboża, oleiste |
-0,53 |
|
Strączkowe |
+0,35 |
Następuje proces kumulowania materii organicznej w glebie. |
Trawy w uprawie polowej |
+1,05 |
|
Mieszanki motylkowo trawiaste |
+1,96 |
|
OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW
Zdolności filtracyjne darnii łąkowych; przykłady
Mozga trzcinowata- Phalaris arundinacea
Wyczyniec łąkowy- Alopecurus pratensis
Rośliny te rosną na kompleksach glebowych gdzie odprowadzane są ścieki.
FUNKCJA POZAPRODUKCYJNA KRAJOBRAZOWA
element kształtowania krajobrazu
element kolorytu i piękna
miejsce uprawiania agroturystyki
ZALEŻNOŚĆ DÓBR EKONOMICZNYCH I EKOLOGICZNYCH OD INTENSYWNOŚCI PRODUKCJI PASZ NA UŻYTKACH ZIELONYCH
równowaga w uzyskaniu z UZ dóbr ekologicznych i ekonomicznych
B produkcja dużej ilości pasz co oznacza mniejsze dobra ekologiczne( np. gospodarstwa mleczne)
Mniejsze plony, ale uzyskujemy dużo dóbr ekologicznych( np. produkcja bydła , żywca, nie ma intensywnego nawożenia)
Intensyfikacja produkcji pasz ale a dobra ekologiczne biegną ku 0( wody jak i gleby są zatrute azotem i fosforem, nie występuje fauna, tego typy rolnictwa nie mają sensu)
ISTOTA EKOSYSTEMU TRAWIASTEGO
tworzenie darni
specyficzne wymaganie termiczne roślin łąkowych
znaczne wymaganie wodne roślin łąkowych( spowodowane dużą transpiracją roślin)
dodatni bilans materii organicznej
wielogatunkowość
duża plastyczność
zdolność krzewienia się i odrastania po defoljacji
zależność od działalności ludzkiej
CO TO JEST DARN
Trwała okrywa roślinna obejmująca dolne części pędów( to co zostaje ze skoszenia albo wypasów) oraz przypowierzchniową warstwie gleby(5-6 cm) wraz z systemami korzeniowymi mająca zdolność ciągłego odrastania
PODZIAŁ UZ W ZALEŻNOŚCI OD OKRESU UŻYTKÓW
trwałe 6 lat i więcej
krótkotrwałe( przemienne) 2-5 lat
czasowe
PODZIAŁ TUZ W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU UŻYTKOWANIA
łąki( użytki kośne)
pastwiska( użytki pastwiskowe)
użytki kośno- pastwiskowe( użytki przemienne, są najlepszą formą wykorzystywania użytków zielonych, wzmocnienie roślin)
UDZIAŁ TUZ W STRUKTURZE UŻYTKÓW ROLNYCH
Irlandia |
93,0 % |
Szwajcaria |
79,6 % |
Wielka Brytania |
64,3 % |
Austria |
57,1 % |
Holandia |
55,0 % |
Belgia |
44,7 % |
Francja |
35,8 % |
Niemcy |
36,5 % |
Polska |
21,9 % |
Taka struktura jest uwarunkowana klimatem.
Koncentracja TUZ w pół- wsch części Polski jest to tzw zagłębie mleczne oparte na TUZ.
W wielkopolsce występuje mało TUZ bo tylko 14%
UŻYTKOWANIE GRUNTÓW ORNYCH (tys. ha)
|
1990 |
2000 |
2006 |
Grunty orne |
14388 |
13940 |
12449 |
Łąki |
2475 |
2503 |
2390 |
Pastwiska |
1585 |
1369 |
826 |
POGŁOWIE ZWIERZĄT TRAWOŻERNCYH (tys. szt.)
|
1991-1995 |
2000 |
2006 |
Bydło |
7942 |
6083 |
5606 |
W tym krowy |
4052 |
3098 |
2824 |
Owce |
1585 |
345 |
301 |
PRODUKCJA MLEKA
|
1991-1995 |
2005 |
Mleko (mln l) |
12447 |
11477 |
Udój mleka (l/ krowę) |
3083 |
4082 |
Wełna owcza |
5386 |
990 |
PRODUKCJA ZWIERZĘCA I ŻYWIEC RZEŹNY
|
1991-1995 |
2003 |
Bydło |
2524 |
1343 |
Owce |
1519 |
203 |
Konie |
106 |
64 |
TYPOLOGICZNY PODZIAŁ UŻYTKÓW ZIELONYCH
TYPY ŁĄK POLSKICH
Niżowe dolinowe( 0- 300 m n p m)
Niżowe poza dolinowe( 150- 300 m n p m)
Stokowe;
Wierzchoninowe;
Terenów górzystych
pogórza 300-500 m n p m;
górskie 500-1000m n p m;
wysokogórskie > 1000 m n p m.
GRUPY I RODZAJE ŁĄK POLSKICH
Łąki łęgowe inaczej łęgi( zastoiska rozlewiskowe, właściwe, zgrądowiałe)
Łąki grądowe- grądy( poprawne, właściwe, zubożałę, podmokłe)
Łąki murszowskie- pobagienne, murszowe( grądowiejące, zdegradowanewłaściwe. lęgowiejne)
Łąki bagienne- bielawy( wododziałowe, właściwe, zalewne)
WYKŁAD 3
UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH GRUP RODZAJOWYCH W OGÓLNYM OBSZARZE ŁĄK POLSKICH łęgi -23%, grądy- 43%, mursze- 22% , bielawy- 12%
TRÓJKĄT TYPOLOGICZNY WEDŁUG PROŃCZUKA
Podział ten jest uzależniony od wilgotności i ruchu wody
ŁĘGI (ŁĄKI ŁĘGOWE)
Rodzaje, zastoiskowe, rozlewiskowe, właściwe, zgrądowiałe
GRĄDY( ŁĄKI GRĄDOWE)
Rodzaje: popławne, podmokłe, właściwe, zubożałe
MURSZE( ŁĄKI MURSZOWSKOWE- POBAGIENNE)
Rodzaje: łęgowiejące , właściwe, zdegradowane, grądowiejące
BIELAWY( ŁĄKI BAGIENNE)
Rodzaje: podtopione, wododziałowe, właściwe, zalewne
WYKŁAD 4
FITOSOCJOLOGICZNY PODZIAŁ UŻYTKÓW ZIELONYCH
Rośliny występują w zespołach; poszczególne gatunki żyją z innymi tworząc zespoły; określenie składu botanicznego.
ZRÓŻNICOWANIE ZESPOŁÓW ROŚLINNYCH Z KLASY MOLINIO ARRHENATHERETEA POD WZGLĘDEM SIEDLISKA( w obrębie tej klasy mamy typowe paszowiska)
Zasobne w składniki pokarmowe Ubogie w składniki pokarmowe
ELEMENTY ŚRODOWISKA KSZTAŁTUJĄCE ROŚLINNOŚĆ UŻYTKÓW ZIELONYCH
Klimatyczne
Światło, temperatura powietrza, jakość i rozkład opadów atmosferycznych, kierunki i natężenie wiatru, wilgotność powietrza , zaleganie mgły i rosy
wiosna- wegetacja startuje
lato- góra plonowania( maj/czerwiec), najwyższe plony
końcówka lata- letnia depresja plonów
jesień- lekka zwyżka plonowania
Następnie występuje spadek plonowania ( do 0)
W Polsce pół- wsch. są najkorzystniejsze warunki temperatury do wegetacji traw. Największe niedobory opadów- Poznań, Bydgoszcz; natomiast w górach sytuacja jest odwrotna. Oczywiście im więcej wody tym warunki do wegetacji są lepsze.
Jeśli chodzi o długość okresu wegetacji: najdłuższy w zachodniej części Polski, Dolny Śląsk; im dalej na wschód okres wegetacji jest krótszy( co oznacza więcej odrostu- większy plon lepsza produkcyjność).
Edaficzne
właściwości fizyczne i chemiczne gleby, struktura i skład mechaniczny gleby, zawartość substancji organicznej, zasobność gleby w składniki pokarmowe, stopień uwilgotnienia gleby, poziom wód gruntowych, położenie w obrębie zlewni, występowanie i żyzność zalewów, stopień i kierunek nachylenia stoków
Biotyczne
fitobiotyczne( konkurencyjność, allelopatia, symbioza, nikoryza, pasożyty roślinne)
zoobiotyczne( zwierzęta trawożerne, fauna glebowa, owady)
antropogenmiczne( koszenie, wypas, zabiegi pratotechniczne, melioracje, wypalanie)
wzajemne zależności pomiędzy czynnikami kształtującymi skład botaniczny i produkcyjność U. Z.
ROŚLINY WSKAŹNIKOWE
gleb bogatych w azot( mozga trzcinowata, perz właściwy, wiechlina zwyczajna i błotna, klosówka wełniasta, barszcz zwyczajny, szczaw tępolisty, pokrzywa zwyczajna)
gleb ubogich w azot( trzęsica modra, kłosówka miękka, izgrzyca przyziemna, koniczyna pogięta)
gleb bogatych w fosfor( wyczyniec łąkowy, konietlica łąkowa, kostrzewa łąkowa, koniczyna biała i biało różowa, ostrzeń warzywny, mniszek pospolity)
gleb ubogich w fosfor( bliźniaczka, psia trawka, drżączka średnia, śmiałek darniowy, kuklik zwisły, złocień właściwy)
gleb bogatych w potas( kupkówka pospolita, mozga trzcinowata, barszcz zywczajny, ostrzeń warzywny)
gleb ubogich( trzęsica modra, drżączka średnia, śmiałek darniowy)
WŁAŚCIOWOŚCI BIOLOGICZNE ROŚLIN ŁĄKOWYCH
Trwałość, Cykle i fazy rozwojowe, Reakcja na temperaturę, Rozmnażanie, Konkurencyjność
Trwałość
Podział roślin łąkowych w zależności od trwałości:
Jednoroczne- cykl życiowy w ciągu 1 sezonu wegetacji( stokłosa miękka)
Wieloletni- corocznie obumierają tylko ich części nadziemne
monokarpiczne- kwitną i owocują 1 raz w życiu( kminek zwyczajny)
polikarpiczne- zdolne do wielokrotnego zakwitania i owocowania( trawy pastewne)
Podział roślinności łąkowej według trwałości i temperatury rozwoju
gatunki krótkotrwałe(2-5 lat) o szybkim tempie rozowoju( życica wielokwitowa i mieszańcowa, koniczyna łąkowa)
gatunki o średniej trwałości( 5-8 lat) z dość szybkim tempem rozwoju( kostrzewa łąkowa, kupkówka pospolita, koniczyna biała)
gatunki długotrwałe(8 lat i więcej) z powolnym tempem rozwoju( wiechlina łąkowa, wyczyniec łąkowy, groszek łąkowy)
Cykle rozwojowe roślin łąkowych( wg. Smiełowa)
duży cykl rozwoju- obejmujący kilka pokoleń pędów nadziemnych następujących po sobie corocznie w ciągu trwania życia rośliny
mały cykl rozwojowy- obejmujący jedno pokolenie pędów nadziemnych, który może się w ciągu roku nawet 2-3 krotnie powtarzać( np. wyczyniec- 1; życica wielokwiatowa- 2 do 3)
Fazy rozwojowe wyznaczające duży cykl rozwojowy u roślin trawiastych( wg. Rabotnowa, Smiełowa)
faza spoczynku pierwotnego( od dojrzewania nasion do początku kiełkowania)
kiełkowanie( pęcznienie, uruchamianie materiałów zapasowych, początkowy wzrost korzenia i pędu)
faza wegetatywna( wzrost masy wegetacji)
faza generatywna( wzrost i rozwój pędów kwiatowych)
faza pogeneratywna( u roślin wieloletnich; zimowy okres spoczynku w stanie wegetatywnym)
Reakcja na temperaturę
Zależność wzrostu i rozwoju traw od temperatury( wg Kawanebe)
Temperatura dnia/ nocy |
Typ wzrostu i rozwoju |
15/10 |
umiarkowanie wegetatywny |
21/16 |
intensywnie wegetatywny |
30-35/16 |
generatywny |
ponad 35 |
zahamowanie |
Podział traw pod wzg. Wymagań termicznych( wg Tarkowskiego)
gatunki jare- w roku wczesnego siewu( wiosną) tworzą pędy kwiatostanowe, a w następnych latach wykształca 2-3 pokolenia( życica westerwoldzka, rajgras wyniosły)
gatunki ozime- w roku siewy tworzą tylko pędy wegetatywne, w następnych latach pierwsze pokolenie( wiechlina łąkowa, kostrzewa czerwona, mozga trzcinowata)
gatunki półozime- biotypy jare i ozime( życica wielokwiatowa, kupkówka pospolita, wyczyniec łąkowy)
Sposoby rozmnażania się roślin łąkowych
a) generatywny( przez nasiona)
wegetatywny:
za pomocą pędów nadziemnych- płożących się i rozłogów na powierzchni gleby( mietlica rozłogowa, koniczyna biała)
za pomocą pędów podziemnych
krótkich rozłogów( wyczyniec łąkowy, mietlica biaława)
długich rozłogów( perz właściwy, mozga trzcinowata)
kłączy( rdest wężownik)
odrostów korzeniowych( mniszek pospolity)
Krzewienie-
zdolność do wykształcania pędów z pączków znajdujących się w w węźle korzenia, podstawowa cecha biologiczna traw decydująca o wykształceniui trwałości darni oraz plonowaniu i rozmnażaniu wegetatywnym.
Czynniki wpływające na intensywność krzewienia:
długość dnia( średnia)
temperatura( 15-20; krzewienie ustje przy temp. wyższej niż 30 C)
uwilgotnienie( optymalne 80% polowej pojemności wodnej- kostrzewa polowa; 50% ppw- stokłosa bezostna)
światło( obsada roślin, rozstawienie rzędów)
azot( zasobność siedliska, nawożenie)
gatunek trawy
stadium rozwojowe roślin
Zróżnicowanie traw pod względem intensywności krzewienia:
silnie krzewiące( Lp życica trwała- do 400 pędów w kępie)
średnio krzewiące się(Dg kupkówka ok. 150 pędów w kępie)
słabo krzewiące się( Php tymotka łąkowa ok. 70 pędów w kępie)
Konkurencyjność
konkurencja( konkurencja pośrednia)- to oddziaływanie roślin na siebie polegające na współzawodnictwie o środki potrzebne do życia: miejsce, światło, wodę i składniki pokarmowe.
Allelopatia( konkurencja bezpośrednia)- u roślin łąkowych wpływ jednego gatunku na rosnący razem lub uprawiany po nim inny gatunek zachodzący na drodze biochemiczno- fizjologicznej za pośrednictwem wydzielin korzeniowych( koliny, blastokoliny) lub związków pochodzących z rozkładu podziemnych lub nadziemnych resztek roślin( fitotoksyny)
Podział roślin łąkowych pod względem zdolności konkurencyjnej
gatunki o dużej zdolności konkurencyjnej( życica trwała i wielokwiatowa, kupkówka pospolita, rajgras wyniosły, koniczyna łąkowa)
o średniej zdolności konkurencyjnej( wyczyniec łąkowy, stokłosa bezostna konietlica łąkowa, lucerna nerkowata)
o słabej zdolności konkurencyjnej( tynotka łąkowa, kostrzewa łąkowa, mozga trzcinowata, mietlica biaława, wiechlina łąkowa, koniczyna biała i biało różowa)
WYKŁAD 5 22,03,2007
WŁAŚCIOWOŚCI CHEMICZNE ROŚLIN RUNI UZ
Elementy wartości paszowej runi użytków zielonych:
zawartość składników pokarmowych, zwłaszcza energii, związków azotowych, mineralnych
strawność
smakowitość
struktura
występowanie substancji swoistych
Pobranie paszy= a+ b+ c+ d+ e+ zwierzę
(efekt produkcyjny zależy od pobrania paszy)
SKŁAD CHEMICZNY TRAW
Białko o. Popiul surowy,
FUNKCJE WĘGLOWODANÓW ROZPUSZCZALNYCH W WODZIE
stanowią podstawowe źródło energii
zwiększają strawność paszy( przyswajalne w 100%)
zwiększają przyswajalność innych składników pokarmowych np. białka
zwiększają smakowitość paszy
pełnią funkcje antidotum( jeśli chodzi o N-NO3)
wpływają korzystnie na intensywność odrastania
-stanowią pożywkę dla bakterii kwasu mlekowego( wtedy trawa lepiej się kisi powstaje lepsza kiszonka)
WPŁYW ZAWARTOŚCI CUKRÓW W DOLNYCH CZĘŚCIACH ROŚLIN ZA 1 ODROST
|
Ilość cukru |
Plon |
Kostrzewa trzcinowata |
17,85 |
7,38 |
|
24,02 |
8,08 |
Tymotka łąkowa |
23,92 |
11,9 |
|
37,42 |
14,51 |
KOMPLEKS WĘGLOWODANOWO - LIPIDOWY
Metoda van Soesta składu chemicznego ścian komórkowych
Ściana komórkowa |
Zawartość w s.m. [%] |
Strawność [%] |
Ligniny |
2-5 |
1 |
Celuloza |
20-30 |
50 |
hemiceluloza |
15-20 |
79 |
Celuloza i hemiceluloza jest wysoka strawna przez zwierzę.
Strawność danej rośliny jest uzależniona od obecności ligniny tzn. od jest procentowego udziału. Gdy przestrzenie są wypełnione ligniną( lignina zatyka przestrzenie między fibrylarne) enzymy celuloityczne nie mogą „przecinać” łańcuchów na części( na cukry proste) i nie mogą być strawione. Natomiast jeśli nie ma lignin lub jest ich mało to strawność jest większa.
Dobowy spadek strawności jest wywołany odkładaniem się lignin.
OPTYMALNE ZAWARTOŚCI SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W PASZY
Makroelementy( % s.m.) |
||
Ca 0,7 |
P 0,3 |
K 1,7 |
Mg 0,2 |
Si 0,9 |
Na 0,2 |
Mikroelementy (mg/kg s.m.) |
||
Cu 10 |
Zn 50 |
Mo 1- 1,5 |
Mn 50 |
Co 0,08 |
J 0,2-1 |
Fe 30-60 |
Se 0,1 |
|
Stosunki pomiędzy składnikami
K : ( Ca+ Mg) |
< 2,2 (1,6 b.db pasza) |
Ca : P |
2 : 1 |
K : Na |
5 : 1 |
Cu : Mo |
2,4-4,5 : 1 |
CZYNNIKI DECYDUJĄCE O SMOKOWITOŚCI PASZY
skład chemiczny roślin( + zawartość wody, + kwasów organicznych, + cukrów, + składników mineralnych, - alkaloidów bo są gorzkie, - olejków eterycznych, - kumaryny, - glukozydów, - węglowodanów strukturalnych i lignin) + korzystnie wpływają, - negatywnie
właściwości fizyczne roślin( sztywność, owłosienie, udział części martwych)
udział motylkowatych i ziół w runi trawiastej(+)
obecność patogenów(-)
podatność roślin na zerwanie (+)
nawożenie mineralne i organiczne( + azot, + sód, - gnojowica)
zwierzęta gospodarskie( gatunek, rasa, wrażliwość na zapach, odchody, przyzwyczajenia, sposób dokarmiania)
wpływ motylkowatych na smakowitość jest pozytywna; ale po przekroczeniu ok. 20% smakowitość spada
wpływ nawożenia azotowego na smak- zwiększa się ale od 300(kg/ha) smakowitość zmniejsza się
ZRÓŻNICOWANIESIŁY POTRZEBNEJ NA ZERWANIE KĘSA TRAWY PRZEZ KROWĘ
Gatunek |
Siła ( kJ/ g s.m.) |
Lolium perenne |
74 |
Bromus imermis |
97 |
Bromus umoloides |
143 |
Dactylis glomerata |
150 |
SUBSTANCJE SWOISTE WYSTĘPUJĄCE W ROŚLINACH ŁĄKOWYCH
alkaloidy- substancje azotowe niebiałkowe( granina, pochodne tryptaminy i karboliny - Pha; perlolina- Fa)
glukozydy cyjanogenne- siarkowodór( w stanie zielonym- motylkowe, sorgo)
kumazyna- dwukumarol( nostrzyk, tomka wonna) powoduje mniejsze krzepnięcie
saponina- pochodne mydeł( Ae, Tf, motylkowate)
garbiniki- taniny( motylkowate, Bu)
estrogeny- kumestrol( motylkowate, Ae)
patogeny saprofityczne- Acremonium coenophialum( Fa- „fescue foot” jest to gangrena stóp przejawia się pojawianiem pęcherzów u wypasających zwierząt)
ILOŚĆ ZIELONKI POBRANEJ PRZEZ KROWY W ZALEŻNOŚCI OD RASY W CZASIE
Gatunek |
|
Czerwona polska |
40,6 |
Jersey |
42,9 |
Nizinna czarno- biała |
58,2 |
Nizinna czerwono- biała |
57,7 |
Charolaise |
80,5 |
PRATOTECHNICZNE UWARUNKOWANIA PRODUKCJI PASZ NA UZ
nawożenie
poziom i rozkład nawożenia zwłaszcza N
forma nawozów
pielęgnacja
gospodarka wodna
renowacja
renowacja
organizmy gospodarskie pastwiskowe
technologia zbioru i konserwacji
termin zbioru i pierwszy odrost
częstotliwość zbioru
NAWOŻENIE UZ
ŹRÓDŁA POKRYCIA ZAPOTREZBOWANIA NA SKŁADNIKI POKARMOWE NA UZ:
nawożenie
naturalna żyzność gleby
ścieki i namuły rzeczne
odchody zwierzęce
procesy biologiczne zachodzące w glebie
masa roślinna niewykorzystana pod względem paszowym
opady atmosferyczne
ZAPAS AZOTU W GLEBIE TORFOWEJ W WARSTWIE 0- 20 CM ( t/ha)
Gęstość objętościowa gleby |
2% N |
3% N |
4% N |
100 |
4 |
6 |
8 |
200 |
8 |
12 |
16 |
300 |
12 |
18 |
24 |
OCENA ZASOBNOŚCI GLEB TORFOWYCH W AZOT I POTRZEB ICH NAWOŻENIA
Zasobność N-NO3 w mg/ dm3 gleby |
Wycena zasobności |
Nawożenie |
0-5 |
b. mała |
Intensywne |
5-10 |
mała |
Niezbyt intensywne |
10-20 |
średnia |
Umiarkowane |
20-40 |
duża |
Nieznaczne |
>40 |
b. duża |
Zbędne |
WARTOŚCI NAWOZOWE NAMUŁÓW RZECZNYCH
Składnik |
kg/ ha |
N |
100 |
P |
33 |
K |
183 |
Ca |
250 |
ILOŚĆ SKŁADNIKÓWPOZOSTAJĄCYCH W ODCHODACH
wypas |
N |
P2O5 |
K20 |
Cała doba |
31 |
11 |
31 |
12 godz. |
16 |
5,5 |
16 |
8 godz. |
11 |
4 |
11 |
EFEKT SYMBIOZY RHIZOBIUM Z ROŚLINAMI MOTYLKOWYMI W RUNI
1% udziału motylkowych w runi pozwala na oszczędność 3-5 kg azotu podawanego w nawozach w przeliczeniu na ha.
1% 3-5 kg N/ha
WYKŁAD 6
KRYTERIA USTALANIE POTRZEB NAWOŻENIA NA UZ
zasobność gleby jako odzwierciedlenie plonotwórczego potencjału siedliska, oczekiwana wydajności runi, sposób użytkowania, przyswajalność składników pokarmowych przez ruń, termin stosowania w okresie wegetacji, skład florystyczny runi
ZASADY NAWOZENIA AZOTEM UZ
(składnik plonotwórczy, zwiększa ilość białka, zwiększa plonotwórczość)
zmniejszenie dawki na glebach torfowych
maksymalny poziom nawożenia 1 kg azotu nie mnie niż 1o kg s.m.( 2-3 krotny zysk emisji w plonie)
zmniejszenie nawożenia w przypadku obecności motylkowatych w runi( 1% udziału 3-5 kg/ha N)
dzielenie dawki azotu( pod odrost max 60-70 kg/ha)
kryterium nawożenia jest obecność azotu poniżej 0,2% s.m.
FORMY NAWOZÓW AZOTOWYCH NA UZ
mineralne: saletrzane( saletra wapniowa); saletrzano- amonowe( saletra amonowa, saletrzak, salmag); mocznik; RSM; agramid ; dicyjanoamid
organiczne: gnojowica; gnojówka; obornik; wermikompost
ZASADY NAWOŻENIA FOSOFREM UZ
zwiększenie dawki na glebach torfowych
bez fosforu- krzywica u zwierząt
zwiększenie nawożenia w przypadku obecności motylkowatych w runi
stosuje jednorazowo w okresie wegetacji jesienią lub wczesną wiosną
uwzględnienie niskiej przyswajalności fosforu 40-60%
FORMY NAWOZÓW FOSFOROWYCH NA UZ
mineralne: granulowane superfosfaty prosty i potrójny; magnezowy( na gleby o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym); mączka fosforytowa( na gleby kwaśne torfowe- bo są rozpuszczalne w kwasach)
organiczne: obornik; komposty;
ZASADY NAWOŻENIA POTASEM UZ
ma wpływ na szybkość transpiracji
zmniejsza stężenie N- NO3 w roślinie
zwiększanie dawki w glebach torfowych
zwiększenie nawożenia w przypadku obecności motylkowatych w runi
dzielenie dawki potasu( pod odrost max 50kg/ ha); kryterium nawożenie jest obecność K na optymalnym poziomie 1,7%
uwzględnić luksusową przyswajalność K 90-100%
ograniczyć dawkę na pastwiskach o 20 kg/ ha rocznie w przeliczeniu na DJD ze względu na odchody
FORMY NAWOZÓW POTASOWYCH NA UZ
mineralne: potasowe( 60%), siarczan potasu, kalimagnezja, kainit magnezowy, kamex
organiczne: gnojowica, gnojówka, obornik, komposty
NAWOŻENIE MG NA UZ
składnik chlorofilu
gdy jest go mało- roślina ma większe zdolności do wymarzania
ważny wiosną, zwłaszcza na pastwiskach
głównym źródłem Mg jest wapno potasowe( stosuje się ok. 50 kg/ ha, nawożenie wystarcza na 2-3 lata)
najskuteczniej likwiduje niedobory Mg nawożenie siarczanem magnezu
stosowanie Mg w nawozach wieloskładnikowych
ZASADY NAWOŻENIA MIKROELEMENTAMI NA UZ
na pastwiska z niedoborem kobaltu( 0,08-0,1 mg/kg s.m.)
aplikować siarczan kobaltu oraz chelat- Ca jako domieszkę do superfosfatu
gdy w runi jest poniżej 0,1-0,5 mg selenu w kg s.m. należy nawozić pastwiska selenianem sodu( niedobór- zaburzenia pracy mięśni)
na zagospodarowanych pomelioracyjnie użytków zielonych w glebach torfowych stosować siarczan miedzi ( rośliny produkują białka zawartość chlorofilu redukuje reduktazę azotanową zwierzęta niedobór- niedokrwistość)
ILOŚĆ WAPNIA WYNOSZONEGO Z PLONEM RUNI UZ W SKALI KRAJU
rola- aktywuje reduktazę azotanową
jeśli jest go za mało łamliwość kości
Zawartość Ca w 1 kg s.m. runi |
5,4 g |
Plon s.m. runi TUZ |
3,53 t/ha |
Ilość Ca wynoszona z plonem |
19,1 kg/ha |
Powierzchnia TUZ w Polsce |
3,4 mln/ha |
Ilość wapnia wynoszona z plonem |
65000 t |
ILOŚĆ WAPNIA WYMYWANA Z GLEB UZ
średnia 200 kg/ ha rocznie
wymywanie uzależnione od lokalizacji UZ
skutki wymywania niwelowane wapniem przemieszczającym się z wyżej położonych gruntów ornych
struktura zakwaszenia gleb pod UZ w Polsce w latach 2001-2005: gleby lekko kwaśne , obojętne- 41,5 %, natomiast gleby kwaśne i bardzo kwaśne- 58,5 %
OPTYMALNY POZIOM pH GLEB POZ UZ
gleby mineralne 5,5- 6,5
gleby organiczne- 4,5- 5,0
OPTYMLANY POZIOM PH GLEB POD UZ Z DOMINACJĄ ROŚLIN MOTYLKOWYCH
gleby mineralne 6,0
gleby organiczne 5,3
ZASADY WAPNOWANIA GLEB UZ ODPOWIEDNIA DAWKA UZALEŻNIONA OD PH I ZAWARTOŚCI PRÓCHNICY( 1-1,5 t/ha CaO co 6 lat)
częstotliwość wapnowania uzależniona od składu granulometrycznego gleby
najlepszą formą jest węglan wapniowy lub węglan magnezowy
termin aplikacji- poza wegetacyjny
PRODUKCYJNE KORZYŚCI WAPNOWANIA GLEB POD UZ
uzyskanie optymalnego dla roślin pH gleby
wstrzymanie procesu zakwaszenia gleby
zwiększanie przyswajalności składników pokarmowych
zmniejszenie zawartości w glebie szkodliwych dla roślin anionów glinu i manganu
sprzyjanie poprawie żyzności i właściwości fizycznych gleby
WPŁYW WAPNOWANIA GLEB POD UZ NA JAKOŚĆ PASZY
Pozytywny
optymalizacja zawartości Ca w runi
sprzyjanie gromadzeniu Mg i P w paszy
poprawa wartości stosunków K : ( Ca+ Mg) w paszy
zwiększenie poziomu strawności paszy( hemicelulozy)
wzrost pobrania s.m. przez zwierzęta
Negatywny
ograniczenie pobierania niektórych mikroelementów przez rośliny( Co, Cu)
nadmiar wapnia w paszy wywołuje hiperkalcemie.
EKOLOGICZNE KORZYŚCI WAPNOWANIA GLEB UZ
przeciwdziałanie zakwaszeniu wód gruntowych i powierzchniowych
wzrost liczebności i aktywizacja mikroflory i fauny glebowej
utrzymanie równowagi wapniowej w środowisku
ZASADY STOSOWANIA GNOJOWICY NA UZ
termin- najlepszym jest okres wiosenny, na przełomie marca i kwietnia( wykorzystanie azotu dochodzi wówczas do 60%, a potasu do 100%, podczas gdy latem wykorzystanie azotu wynosi 25-40 %, a potasu 60-80%)
zgodnie z KDPR( kodeks dobrej praktyki rolnej) nie należy stosować gnojowicy od 1,12 do 28,2 oraz od 1,7 do ostatniego pokosu (łąki) i od 1,5 do ostatniego wypasu ( pastwisko)- duże straty składników pokarmowych, szkodliwy wpływ dla środowiska)
wysokość dawki wg pobrania składników pokarmowych i intensywność użytkowania oraz warunków pogodowych( w latach wilgotnych- wyższe dawki)
dla zachowania właściwego składu florystycznego runi, roczne dawki odpowiednio rozcieńczonej gnojowicy( 5-6% s.m.) na łąki nie powinny przekraczać 100 m3/ ha pod każdy odrost; na pastwiskach dawka roczna musi być mniejsza 50-70 m3/ ha( ujemny wpływ na smakowitość)
ZASADY STOSOWANIA GNOJOWICY NA UZ
w okresie wegetacji stosować bezpośrednio po wypasie lub skoszeniu runi
wymieszanie gnojowicy w zbiorniku przed nawożeniem
nie gnojować UZ położonych na terenach narażonych na powodzie lub podmokłych
ZASADY STOSOWANIA GNOJOWICY NA UZ
stosować uzupełniające nawożenie fosforem
właściwe warunki pogodowe
wprowadzać gnojowicę możliwie jak najniżej gleby w postaci dużej kropli lub do gleby przez iniekcję
dostatecznie duży zbiornik ( 2-2,5 m3/ SD/ miesiąc)
duże możliwości dawkowe jednorazowo 15-30 m2/ ha
dokładność rozprowadzenia nawozu( dopuszczalne odchylenie 10%)
SPOSOBY OGRANICZENIA EMISJI AMONIAKUI PODCZAS STOSOWANIA GNOJOWICY NA UZ( w porównaniu do aplikacji tradycyjnej)
iniekcja wgłębna lub płytka przy zamkniętej darni >95%
iniekcja płytka przyz otwartej darni >80%
pasowe rozlewanie na powierzchniach darni 50-80%
rozcieńczanie wodą( 1:3)
deszczowanie w czasie i po stosowaniu tradycyjnym 25-75%
zakwaszenie gnojowicy ( pH <5) 70-95%
-zakwaszenie gnojowicy( pH 5-6) 30-80%
PLONOWANIE MINIMALNE UZ W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU NAWOZU dt s.m./ ha
Poziom nawożenia azotem(kg/ha) |
gnojowica |
Saletrzak |
40 |
76,6 |
75,1 |
80 |
89,2 |
88,8 |
120 |
107,2 |
98,9 |
160 |
119,2 |
108,5 |
zamkniętej darni>>>>>>>>>>>...kihuiohuihhhhhkjjhi;
6